Çift kararsızlığı süpernovası
Bir çift kararsızlığı süpernovası, atom çekirdekleri ve enerjik gama ışınları arasındaki çarpışmada serbest elektron ve pozitronların üretimi olan çift üretiminin, süper kütleli bir yıldızın çekirdeğini yerçekimsel çöküşe karşı koruyan iç radyasyon basıncını geçici olarak azalttığında ortaya çıkması öngörülen bir süpernova türüdür.[1] Bu basınç düşüşü kısmi bir çökmeye yol açar, bu da kontrolden çıkan bir termonükleer patlamada yanmanın büyük ölçüde hızlanmasına neden olur ve yıldızın arkasında hiçbir yıldız kalıntısı bırakmadan tamamen yok olmasıyla sonuçlanır.[2]
Çift kararsızlığı süpernovaları yalnızca, kütle aralığı yaklaşık 130 ila 250 güneş kütlesi arasında bulunan ve düşük ya da orta derecede metalikliğe (hidrojen ve helyum dışındaki ağır elementlerin yoksunluğu- Popülasyon III yıldızlarında yaygın bir durumdur) sahip yıldızlarda meydana gelebilir.
Çift kararsızlığı süpernova adayları
[değiştir | kaynağı değiştir]- SN 2006gy
- SN 2007bi,[3]
- SN 2213-1745
- SN 1000+0216,[4]
- SN 2010mb
- OGLE14-073,[5]
- SN 2016aps
- SN 2016iet,[6]
- SN 2018ibb,[7]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çift üretim
- Titreşimli çift kararsızlığı süpernovası
- Termal sızıntı
- Tip Ia süpernova, "termonükleer süpernova"
- Orta kütleli kara delik
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Rakavy, G.; Shaviv, G. (June 1967). "Instabilities in Highly Evolved Stellar Models". The Astrophysical Journal. 148: 803. doi:10.1086/149204. Erişim tarihi: free. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım) - ^ Fraley, Gary S. (1968). "Supernovae Explosions Induced by Pair-Production Instability" (PDF). Astrophysics and Space Science. 2 (1): 96-114. doi:10.1007/BF00651498. 1 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024.
- ^ Mazzali, P.; Ofek, E. O.; ve diğerleri. (3 Aralık 2009), "Supernova 2007bi as a pair-instability explosion", Nature, 462 (7273), ss. 624-627, arXiv:1001.1156 $2, doi:10.1038/nature08579, PMID 19956255 Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Cooke, J.; Sullivan, M.; Gal-Yam, A.; Barton, E. J.; Carlberg, R. G.; Ryan-Weber, E. V.; Horst, C.; Omori, Y.; Díaz, C. G. (2012). "Superluminous supernovae at redshifts of 2.05 and 3.90". Nature. 491 (7423): 228-231. arXiv:1211.2003 $2. doi:10.1038/nature11521. PMID 23123848.
- ^ Kozyreva, Alexandra; Kromer, Markus; Noebauer, Ulrich M; Hirschi, Raphael (21 Eylül 2018). "OGLE14-073 – a promising pair-instability supernova candidate". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (İngilizce). 479 (3): 3106-3114. arXiv:1804.05791 $2. doi:10.1093/mnras/sty983. ISSN 0035-8711 – OUP vasıtasıyla.
- ^ Gomez, Sebastian; Berger, Edo; Nicholl, Matt; Blanchard, Peter K.; Villar, V. Ashley; Patton, Locke; Chornock, Ryan; Leja, Joel; Hosseinzadeh, Griffin; Cowperthwaite, Philip S. (2019). "SN 2016iet: The Pulsational or Pair Instability Explosion of a Low-metallicity Massive CO Core Embedded in a Dense Hydrogen-poor Circumstellar Medium". The Astrophysical Journal. 881 (2): 87. arXiv:1904.07259 $2. doi:10.3847/1538-4357/ab2f92. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ Schulze, Steve; Fransson, Claes; Kozyreva, Alexandra; Cheng, Ting-Wan; Yaron, Ofer; Jerkstrand, Anders; Gal-Yam, Avishay; Sollerman, Jesper; Yan, Lin; Kangas, Tuomas (2023). "1100 days in the life of the supernova 2018ibb -- The best pair-instability supernova candidate, to date". Astronomy and Astrophysics. in press. arXiv:2305.05796 $2.