Zamansal veri tabanı
Zamansal veri tabanı, zaman örnekleriyle ilgili verileri depolar. Zamansal veri türleri sunar ve geçmiş, şimdiki ve gelecekteki zamanla ilgili bilgileri depolar. Zamansal veri tabanları tek zamanlı, iki zamanlı veya üç zamanlı olabilir.
Daha dar kapsamıyla zamansal yönler genellikle geçerli zamanı, işlem zamanını veya karar zamanını içerir.
- Geçerli zaman, gerçek dünyada bir gerçeğin doğru olduğu vakit dilimi veya olay vaktidir.
- İşlem zamanı, bir gerçeğin veri tabanına kaydedildiği vakittir.
- Karar zamanı, gerçek hakkında kararın verildiği vakittir.
Tek zamanlı[değiştir | kaynağı değiştir]
Tek zamanlı bir veri tabanının, geçerlilik aralığı ya da sistem zaman aralığı olmak üzere bir zaman ekseni vardır.
İki zamanlı[değiştir | kaynağı değiştir]
İki zamanlı veri tabanının iki zaman ekseni vardır:
- Geçerli zaman
- İşlem zamanı ya da Karar zamanı
Üç zamanlı[değiştir | kaynağı değiştir]
Üç zamanlı veri tabanının üç zaman ekseni vardır:
- Geçerli zaman
- İşlem zamanı
- Karar zamanı
Örnek[değiştir | kaynağı değiştir]
Zamansal olmayan bir veri tabanı kullanma[değiştir | kaynağı değiştir]
Örnek olarak, kurgusal bir adamın, Hilem'in ömrünü güncel (geçici olmayan) bir veri tabanında saklamak için bir tablo Kisi (Ad, Adres) kullanılır. (Basitleştirilirse; Ad, Kisi'nin birincil anahtarı olarak tanımlanır.)
Hilem'in babası, oğlunun doğumunu resmi olarak 20 Rebiülevvel 1395'te doğumunu bildirir. Bu tarihte, doğduğu yerin bir yetkilisi veri tabanına aşağıdaki girişi ekler: Kisi(Hilem, Örtkol). Tarihin kendisinin veri tabanında depolanmadığı unutulmamalıdır.
Daha sonra Hilem taşınır, ancak yeni adresini kaydetmeyi unutur. Hilem'in veri tabanındaki girişi, nihayet rapor ettiği 24 Recep 1415'e kadar değişmedi. Bir Altınev yetkilisi veri tabanındaki adresini günceller. Kişi tablosu artık Kisi(Hilem, Altınev) içerir. Yeni bilginin Örtkol'da yaşayan Hilem'in bilgilerinin üzerine yazıldığı, bu nedenle eski bilgilerin veri tabanından alınmasının artık mümkün olmadığı unutulmamalıdır. 25 Recep 1415'te veri tabanına erişen bir yetkiliye, Hilem'in Altınev'de yaşadığı söylenir. Daha teknik olarak: Bir veri tabanı yöneticisi sorguyu SELECT ADRES FROM KISI WHERE AD='Hilem'23 Recep 1415'te çalıştırdıysa, sonuç Örtkol olur. Aynı sorguyu 2 gün sonra çalıştırmak Altınev sonucunu verir.
Ölümüne kadar, veri tabanı Altınev'de yaşadığını belirtecekti. 7 Muharrem 1422'de, adli tabip Hilem girdisini veri tabanından siler. Bundan sonra yukarıdaki sorguyu çalıştırmak hiçbir sonuç döndürmez.
| Tarih | Gerçek dünya etkinliği | Veri tabanı eylemi | Veri tabanının gösterdiği |
|---|---|---|---|
| 20 Rebiülevvel 1395 | Hilem doğar | Hiç | Hilem diye biri yok |
| 21 Rebiülevvel 1395 | Hilem'in babası, oğlunun doğumunu resmen bildirir | Eklenen: Kisi(Hilem, Örtkol) | Hilem Örtkol'da yaşıyor |
| 18 Rebiülevvel 1415 | Hilem Altınev'e taşınır ama yeni adresini kaydetmeyi unutur | Hiç | Hilem Örtkol'da yaşıyor |
| 23 Recep 1415 | Hiç | Hiç | Hilem Örtkol'da yaşıyor |
| 24 Recep 1415 | Hilem yeni adresini kaydettirir | Güncelleme: Kişi(Hilem, Altınev) | Hilem Altınev'de yaşıyor |
| 7 Muharrem 1422 | Hilem ölür | Silme: Kisi(Hilem) | Hilem diye biri yok |
