Yazko Somut
 Yazko Somut dergisi logosu | |
| Editör | Erol Toy |
|---|---|
| Kategoriler | Politika |
| Sıklık | Haftalık |
| Yayımcı | YAZKO |
| İlk sayı | 4 Şubat 1983 |
| Son sayı | 11 Mayıs 1984 |
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
Yazko Somut Sınırlı Sorumlu Yazarlar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi (YAZKO) tarafından 1983 - 1984 yılları arasında yayınlanmış bir haftalık sanat ve kültür dergisidir.[1] Yazko Somut, önce “Haftalık Kültür ve Sanat Dergisi”, daha sonra ise “Haftalık Kültür, Sanat ve Siyaset Gazetesi” alt başlığıyla, 12 sayfa olarak gazete büyüklüğünde ve formatında basılmıştır.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
YAZKO yönetimi faaliyetlerine gelir temin amacıyla haftalık bir dergi oluşturma kararı almıştır. Ancak, 12 Eylül darbesi ardından getirilen sıkıyönetim şartlarında yeni bir gazete ya da dergi izni almak mümkün değildir. Bu soruna çözüm olarak Necdet Öktem yönetiminde 26 sayı yayınlanmış olan "Somut" adlı bir edebiyat dergisinin isim hakkı alınır. Bu dergi 27. sayıdan itibaren "Yazko Somut" adıyla yayınlanır.[2]
Okurların dikkatini çekmek ve sıkıyönetim komutanlığının tepkisiyle karşılaşmamak için Yazko Somut'un ilk sayısının feminizm temasıyla çıkarılması kararlaştırılır.[3] Bu amaçla derginin 4. sayfası Şirin Tekeli, Gülnur Savran ve Stella Ovadya öncülüğündeki feminist yazarlara verilmiştir. Can Yücel'in "Karı Kuvvetleri"[4] adını verdiği bu ekibin hazırladığı "4. sayfa" Türkiye'de ilk feminist hareketin çıkış noktası olmuştur. "4. sayfa" yazarları 30 yıl sonra "orada doğduk" temalı bir kitap yayınlamışlardır.[5]
Derginin satışı ilk başlarda çok iyidir ; ancak ilerleyen sayılarda satışlar hızla düşer ve bu girişim YAZKO’ya kâr yerine ağır bir borç yükü olarak geri döner. YAZKO yönetimine yönelik sert eleştiriler sonrasında başkan Mustafa Kemal Ağaoğlu istifa eder, yerine Erol Toy yönetime getirilir.
Sıkıyönetim komutanlığı yayınlarından rahatsız olduğu Yazko Somut'un "basımını, yayımını, dağıtımını, bulundurulmasını ve taşınmasını" 24 Ocak 1984 tarihinde yasaklamıştır.[6]
Yazko Somut üzerindeki yasaklar daha sonra şeklen kaldırılsa da, sıkıyönetim komutanlığının derginin basımını ve dağıtımını yapan şirketler üzerine uyguladığı ağır baskılar nedeniyle derginin basımı ve dağıtımını yapmak mümkün olmamıştır.[6]
Yazarlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Derginin yayın hayatı boyunca pek çok yazar yazıları ile katkıda bulunmuşlardır. Dergide köşe yazıları bulunan ve sıklıkla yazan dönemin önde gelen yazarları :
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Yazko Somut Dergisi İncelemesi - Pala, Sinem" (PDF). 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Ocak 2023.
- ^ "Yazko Edebiyat Yılları – Turgay Fişekçi". Altüst Dergisi. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Deniz Depe ESOG Üniv. "Türkiye'nin İlk ve Tek Yazarlar Kooperatifi YAZKO ve YAZKO Edebiyat Dergisi". 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Şirin Tekeli ile Söyleşi: Karı Kuvvetlerinden Feminist Harekete". 5Harfliler. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Türkiye'nin İlk Feminist Yazıları 4. Sayfa'da". BiaNet. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Deniz Depe ESOG Üniv. "Yazko Edebiyat Dergisi üzerine bir inceleme". 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2023.
Dış Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Evin Doğu, Stella Ovadia YAZKO Somut 4. Sayfa, Nota Bene Yayınları, 2023. ISBN 978-605-551-368-9