Yaralısın
 | |
| Yazar | Erdal Öz |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Tür | Toplumcu gerçekçi |
| Yayım | 1974 |
| Yayımcı | Can Yayınları |
| Sayfa | 248 |
| Ödül | 1975 Orhan Kemal Roman Armağanı |
| ISBN | 9789755100876 |
Yaralısın, Erdal Öz'ün 1974 yılında yayımlanan romanıdır. 12 Mart 1971 muhtırası sonrasında yaşanan siyasi baskı ortamını ve bu süreçte tutuklanan gençlerin karşılaştığı fiziksel ve psikolojik işkenceleri konu edinir. Toplumcu gerçekçilik akımına mensup eser, yazarın bu döneme dair kişisel gözlemlerine ve deneyimlerine dayanır. Roman, 1975 yılında Orhan Kemal Roman Armağanı’na layık görülmüştür.[1]
Konu
[değiştir | kaynağı değiştir]Roman, yasaklı yayınlar okuduğu gerekçesiyle gözaltına alınan bir gencin başından geçenleri anlatır. Ana kahraman ile birlikte diğer bireylerin de maruz kaldığı şiddet, politik kimliklerini ve dirençlerini sınarken kişiliklerini ve psikolojilerini de kalıcı şekilde etkiler.[2][3]
Anlatım tekniği
[değiştir | kaynağı değiştir]Roman, ikinci tekil şahıs anlatımıyla yazılmıştır. Bu teknik, okuyucunun karakterle özdeşleşmesini ve yaşananları daha derinden hissetmesini sağlar. Ayrıca romanda karakterlerin ismi geçmez, tüm tutukluların adı Nuri'dir; bu durum okuyucunun tutuklularla empati kurmasını sağlarken bir süre sonra ana kahraman da kendini Nurilerden biri olarak görmeye başlar ve kendi kimliğine yabancılaşır.[2][3][4]
Temalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Roman; devlet otoritesi karşısında yaşanan çaresizlik, kimlik kaybı, yalnızlık ve direniş gibi temaları işler. Fiziksel şiddetin yanı sıra psikolojik baskı ve aşağılanma da eserde önemli bir yer tutar.[4]
Eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı eleştirmenler romanda ana karakterin politik geçmişinin ve ideolojik yönünün yeterince derinleştirilmediğini öne sürmüştür.[5] Bununla birlikte Yaralısın, 12 Mart döneminin işkencelerini işlemesi bakımından önemli eserler arasında yer alır.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Zariç, Mahfuz (2020). "Erdal Öz'ün Yaralısın Adlı Romanında 12 Mart Muhtırası". Roman Kahramanları, 43. ss. 130-139.
- ^ a b Alaçan, Sena (2022). "Erdal Öz'ün Eserlerinde Şiddet". Marmara Üniversitesi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2025.
- ^ a b Sepetçi, Beyzanur (2021). "Yaralısın Nurilerle Dolu Bir Koğuşta". Sanatla Art. Erişim tarihi: 29 Nisan 2025.
- ^ a b Tatlı, Meliha. "Erdal Öz'ün Yaralısın Romanında Fiziksel Şiddetin Psikolojik Yansımaları". Erişim tarihi: 29 Nisan 2025.
- ^ Deveci, Süleyman. "Erdal Öz'ün Yaralısın Yapıtına Dair". Erişim tarihi: 29 Nisan 2025.
... Yasak yayından yakalanmamak için elindeki birkaç kitabı yakan siyasi biri işte. Başka da ne tür bir siyasi faaliyet içinde olduğunu bilemiyoruz. Anlatının bu yanı oldukça zayıf...
- ^ "12 Eylül Darbesi yıl dönümünde darbeleri anlatan, büyük ses getiren kitaplar". Ensonhaber. 12 Eyl 2022.