Yakitori
Yakitori (Japonca: 焼き鳥, やきとり Türkçe: kuş ızgara) Japon mutfağından bir tür tavuk kebabıdır. Kushiyaki olarak da bilinir.
Yakitori, tavuk eti parçalarının çelik veya bambudan yapılma bir şişe dizilerek kömür ateşinde ızgara edilmesi şeklinde yapılan bir yemektir. Tavuk eti parçalarının dizildiği şişe kushi adı verilir.[1]
Geleneksel yakitori sadece tavuğun farklı bölgelerinden yapılırken günümüzde sığır, balık, deniz ürünleri ile de yapılmaktadır. Sadece sebzeyi şişe takarak yapılanlara ise kushi denilir.
Yakitoride iki tür sostan biri kullanılır: şio veya tare. Şio (tuz), soya sosu bazlı bir sostur. Tare ise hafif tatlı bir sostur. Bu sosun temelini, sake, soya sosu ve şekerden oluşan pirinç şarabı oluşturur. Sos, hem şişteki etin üzerine sürülür, hem de piştikten sonra etler tekrar bu sosun içine batırılır.
Yakitori günümüzde Japonya ve Asya'nın gözde yemeklerindendir. İlk olarak 19. yüzyılda Meiji Dönemi’nde ortaya çıktı, ancak popüler hale gelmesi 1950’leri buldu. 1950lerde Japonya'da tavuk bol miktarda bulunur hale geldiğinde, yakitari yaygınlaştı. Tarihin daha önceki dönemlerinde Japonya'da Budist inançlar nedeniyle, serçe haricindeki hayvanları avlayıp pişirmek ve yemek yasaktı (serçelerin avlanması, pirinç hasadına verdikleri zarardan ötürü serbestti).[2] Japonya’da yakitori yakitori-ya adı verilen özel yakitori dükkanlarından satılır, izakaya adı verilen Japon gastro-publarında da servis edilir.
Şiş tavuğun hazırlanması çok kolay olduğu ve ayakta atıştırılabilir olduğu için, yatai denilen küçük yemek tezgahlarında satılan bir sokak yemeği olarak da servis edilmesi yaygındır.[1] Japonya'da pek çok çalışan, öğle yemeğinde veya akşamları işten eve giderken yol üzerinde bulunan bu tezgâhlardan yakitori alır. Yakitori elle, genellikle doğrudan şişten yenir ve yanında bira ve kızarmış sebzelerle eşlik edebilir.
Çeşitleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Tavuğun her parçasından lezzeti ve besin değeri farklı nitelikte yakitoriler yapılır, tavuğun hiçbir parçası ziyan edilmez. Başlıca yakitori türleri şunlardır:
Kanmuri yakitori: Ana malzemesi tavuk ibiğidir.
Mune yakitori: Sadece tuzla ve bazı durumlarda dara sosuyla terbiyelenmiş olan tavuk göğsüyle yapılır.
Sasami yakitori: Ana malzemesi tavuk göğsüdür. Tavuk parçaları, bazı durumlarda sake içinde marine edilir, şişe dizilip ızgara yapılır.
Hatsu yakitori: Ana malzemesi tavuk yüreğidir.
Seseri yakitori: Ana malzemesi tavuğun boyun bölgesidir.
Kimo yakitori veya reba: Ana malzemesi tavuk ciğeridir.
Sunagimo yakitori: Ana malzemesi tavuk taşlıklarıdır.
Kawa yakitori: Ana malzemesi tavuk derisidir.
Momo yakitori: Ana malzemesi tavuk bududur.
Bonri yakitori: Ana malzemesi tavuk kuyruklarıdır.
Tebasaki yakitori: Ana malzemesi tavuk kanadıdır.
Tsukane yakitori: Tavuk kıyması ile yapılır. Kıyma; taze soğan, sarımsak, zencefil, soğan veya shiso ile zenginleştirilebilir.
Nankotsu: tavuk kıkırdağı ile yapılır.
Negima: Dilimlenmiş tavuk butları veya tavuk göğsü ile birlikte yeşil veya Galli soğan (negi) parçalarıyla yapılan bir yakitori çeşididir.
Benzer yemekler[değiştir | kaynağı değiştir]
Brochette (Fransız), Espetada (Portekiz), Satay (Uzak Doğu), Shashlik (Rus), Şiş kebabı (Türk), Souvlaki, Mici (Romen) or Kalamaki (Yunan)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Yakitori Nedir, Yakitori Tarifi (Japonya) - Mutfak Kültürü". mutfakkulturu.com. 4 Nisan 2022. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2023.
- ^ secretaryoffice (14 Mart 2022). "Everyone loves Japanese Yakitori!". JCI (İngilizce). 22 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2023.