Varka Vazosu
| Varka Vazosu / Uruk Vazosu | |
|---|---|
.jpg) Orijinal Varka Vazosu | |
| Hammadde | Kaymak taşı |
| Oluşturulma | y. MÖ 3200-3000 |
| Günümüzdeki konumu | Irak Ulusal Müzesi |
  Uruk | |
Varka Vazosu ya da Uruk Vazosu, Güney Irak'taki Müsenna'daki Uruk antik kentinin kalıntılarında Sümer Tanrıçası İnanna'nın tapınak kompleksinde bulunan ince oymalı kaymak taşı bir kaptır. Uruk Teknesi ve Mısır'daki Narmer Paleti gibi, anlatı kabartma heykelinin günümüze ulaşan en eski eserlerinden biridir ve MÖ 3200-3000 yıllarına tarihlenmektedir.[1] Basit kabartma heykeller, MÖ 9000 yıllarına tarihlenen Göbeklitepe'de olduğu gibi çok daha eski dönemlere kadar gitmektedir.
Alt kısımda su ve hurma, arpa ve buğday gibi bitkiler de dahil olmak üzere yaşamın doğal bileşenleri yer alır. En alttaki kısmın üstünde, sırayla değişen koçlar ve koyunlar tek bir sıra halinde ilerler. Ortadaki kısımda, sunuları simgeleyen yiyecek sepetleri taşıyan çıplak erkekleri içerir. Son olarak üst kısımda, Tanrıça İnanna'nın bir adağı kabul ettiği gösterilir.[2] İnanna, zengin bir şekilde doldurulmuş tapınağı ve ambarıyla çevrili kapının ön kısmında durmaktadır. Bu sahne, tanrıça ile Uruk'un canlılığını sürdürmesini sağlayan eşi Dumunzi arasındaki ritüel evliliğin bir reprodüksiyonunu gösterebilir.[2] Vazo, doğanın bir parçası olan bir hiyerarşi örneğini tasvir etmekte ve Antropolog Susan Pollock'a göre, sosyal ve doğal hiyerarşilerin büyük olasılıkla antik Mezopotamya'da birbirine benzediğini gösteriyor.[3]
Keşfi[değiştir | kaynağı değiştir]
Vazo, Alman Asurologlar tarafından 1933/1934'te Uruk'taki altıncı kazı sezonunda parçalardan oluşan bir koleksiyon olarak keşfedildi. Buluntu, keşif gezisinin saha defterinde W14873 bulma numarasıyla 2 Ocak 1934 tarihli bir girdide "Großes Gefäß aus Alabaster, ca. 96 cm hoch mit Flachrelief" ("düz kabartmalı, yaklaşık 96 cm yüksekliğinde büyük kaymaktaşı kap") şeklinde kaydedildi.[4] Antik çağda tamir görme belirtileri gösteren vazo, 1 m boyundaydı.[1] Diğer kaynaklar, 106 cm'den biraz daha uzun ve 36 cm'lik bir üst çapa sahip olduğunu belirtir.[5][6] Adını eski Sümerler tarafından Uruk olarak bilinen modern Varka köyünden almıştır. Orijinalden bir alçı döküm yapıldı ve bu reprodüksiyon, Berlin'deki Yakın Doğu Müzesi'nin (Vorderasiatisches Museum Berlin) 5. odasında uzun yıllar boyunca sergilendi.[5]
Süsleme[değiştir | kaynağı değiştir]
Vazoda oyulan dört kısım –veya katman– vardır. Alt kısım, Dicle ve Fırat deltasındaki doğal sazlıklar ve ekili tahıl gibi bitki örtüsünü gösterir. Bu bitki örtüsünün üzerinde, sıkı bir profil görünümünde sunulan koç ve koyun gibi bir hayvan geçidi yer alır. İkinci kısımdaki geçit, meyve ve tahıl gibi kurbanlık elementlerden oluşan kâse ve kavanozlar taşıyan çıplak erkeklerle devam eder. Üst kısım, belli bir desenden ziyade tam bir sahnedir. Bu bölümde geçit, tapınakta sona erer. Mezopotamya'nın baş tanrıçalarından biri olan ve daha sonra Akad panteonunda İştar olarak bilinen İnanna, arkasında iki saz demeti ile temsil edilir. Çıplak bir figür ona bir kase meyve ve tahıl sunar. Törensel bir etek ve uzun bir kemer giymiş Uruk'un en'i, tanrıçayla yüzleşir.[7]
.jpg)
.jpg)
Bileşenleri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Üst katman -
Üst katman -
Üst katman -
Üst katman -
Orta katman -
Alt katman
| ||||||||
| Anahtar | Açıklama | Proto-Çivi yazısı | Çivi yazısı | İşaret Adı | Sümerce | Akadca | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Bilinmeyen nesne | Resim | Çivi yazısı | EN | Sümerce | Akadca | ||
| 2 | Yapıya da şehir | Resim | Çivi yazısı | URU | Sümerce | Akadca | ||
| 3 | İnanna direği | Resim | Çivi yazısı | İşaret Adı | Sümerce | Akadca | ||
| 4 | Kaptaki hasatlar | Resim | Çivi yazısı | İşaret Adı | Sümerce | Akadca | ||
| 5 | Koyun biçimli kap | Resim | Çivi yazısı | İşaret Adı | Sümerce | Akadca | ||
| 6 | Aslan biçimli kap | Resim | Çivi yazısı | İşaret Adı | Sümerce | Akadca | ||
| 7 | Bilinmeyen nesne | Resim | Çivi yazısı | ME | Sümerce | Akadca | ||
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Kleiner, Fred S.; Mamiya, Christin J. (2006). Gardner's Art Through the Ages: The Western Perspective – Volume 1 (12. bas.). Belmont, California, ABD: Thomson Wadsworth. ss. 20-21. ISBN 0-495-00479-0.
- ^ a b Stokstad, Marilyn (2018). Art History. Upper Saddle River: Pearson. ss. 30. ISBN 9780134479279.
- ^ Pollock, Susan (1999). Ancient Mesopotamia: The Eden that Never Was. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 189-191. ISBN 0521575680.
- ^ Ralf B. Wartke, "Eine Vermißtenliste (2): Die "Warka-Vase" aus Bagdad 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Frankfurter Allgemeine Zeitung 26 Nisan 2003, No. 97, sayfa 39.. English translation here 5 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (Yazar, Berliner Vorderasiatischen Müzeleri müdür yardımcısıdır).
- ^ a b Ralf B. Wartke, "Eine Vermißtenliste (2): Die "Warka-Vase" aus Bagdad 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Frankfurter Allgemeine Zeitung 26 Nisan 2003, No. 97, sayfa 39.. İngilizcesi burada 5 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Oriental Institute, Chicago, Lost Treasures from Iraq-Warka Vase 30 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Schamandt-Besserat, D. Frangipane, M. (Ed.). "Resims of Enship". Between the Rivers and Over the Mountains. Roma: Universita di Roma: 201-209.
- ^ Cooper, J.S. (2008). Taylor, P. (Ed.). "Incongruent corpora: Writing and art in ancient Iraq". Warburg Institute Colloquia. 13 (Iconography Without Texts). Londra: The Warburg Institute: 69-94.