Wahida Amiri
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2023) |
Wahida Amiri | |
|---|---|
| Doğum | 1990 Afganistan |
| Milliyet | Afgan |
| Eğitim | Hukuk Fakültesi |
| Meslek | Kütüphaneci, Aktivist |
| Ödüller | BBC 100 Kadın (2021) |
Wahida Amiri, kütüphaneci, hukuk mezunu ve protestocudur. Taliban hükûmetinin kadınlara karşı uyguladığı zorlu politikaları protesto etmek için Amira ve arkadaşları tarafından "Afganistan'ın Mücadeleci Kadınları Hareketi"'ni kurmuşlardır.[1] 2017 yılından beri kadınları okumaya motive etmek için içinde 5.000'den fazla kitaptan oluşan kütüphanesi Kabil'de bulunmaktadır.2021 yılında BBC'nin yayınladığı 100 Kadın listesinde yer almıştır.[2]
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Wahida Amiri,1990 yılında Afganistan'da doğmuştur. Dört erkek ve üç kız kardeşe sahiptir.[1] 1996 yılında Taliban'ın iktidara gelmesiyle akrabaları Pencşir Vadisi'ne,Wahida ve ailesi ile Pakistan'a göçmüştür.15 yaşındayken 11 Eylül 2001 olayının yaşanmasıyla Afganistan'a geri dönüp Kabil'e yerleşmişlerdir.[3] Üniversiteden hukuk ve siyasal bölümlerinden mezun olmuştur. Üniversite hayatı bittikten sonra kitap okumaya kendini adamıştır. Wahida okuduğu kitaplar arasında Türkçe kitaplar olduğunu hatta Elif Şafak'ın "Aşk" kitabını çok beğendiğini söylemiştir. Bir toplumun gelişebilmesi için kitap okuması gerektiğini düşünmüş ve 2017 yılında 5.000'den fazla kitap bulunduran Kabil'de kendi kütüphanesini açmıştır. Ama Taliban'ın tekrar iktidara gelmesiyle hayalleri yıkılmıştı,kütüphanesini bırakmak zorunda kalmıştır.[1] Ayrıca feminist yazar Virginia Woolf'tan etkilenmiştir.
Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]
Wahida Amiri, 20 yaşına kadar okuma-yazma bilmemektedir.[4] Evine ve ailesine bakarken aynı zamanda sınavlara girmiştir.[4] Sınavlardan geçene kadar sınavlara tekrar tekrar girmiştir.[4] Sonunda Afganistan'da bir üniversitede hukuk bölümünü kazanmıştır.[4] Amiri, bölümünü okurken İngiliz yazar Virginia Woolf'u keşfetmiştir.[4] Bu yazarı keşfetmesinin ardından Amiri, iktidarı sesiyle elinde tutabildiğini fark etmiştir.[4] Ancak Wahidi Amiri, Taliban'ın iktidara katılmasıyla beraber işini kaybetmiştir.[5]
Aktivizm[değiştir | kaynağı değiştir]
Afganistan'daki kadınların özgürlükleri,eğitim ve çalışma hakları gibi önemli konularda yürüyüşler yapmıştır ve birçok kadın Wahida'ya katılmıştır.[3] 2021 yılında Taliban'ın iktidara gelmesiyle Wahida ve arkadaşları "Afganistan'ın Mücadeleci Kadınları Hareketi"'ni kurmuşlardır. Birçok kadını örgütleyip Taliban hükûmetine karşı toplantılar düzenlemişlerdir.[6][7] ve daha sonra 4 Eylül'de Kabil'de cumhurbaşkanlığı köşküne yakın bir yerde kadınların ve öldürülen askerlerin fotoğraflarını alıp protesto etmişlerdir. Bu olaydan sonra Amiri Taliban tarafından 19 gün göz altına alınmış, hem fiziksel hem psikolojik şiddete maruz kalmıştır. Kimliği tespit edildiği için çalışmalarından artık kendi kimliğini kullanamaz olmuştur.[1] Serbest bırakıldıktan sonra ailesi kaçması için onu ikna etmiş ve Pakistan'a geri gitmiştir. Kütüphanesini bırakmak zorunda kaldığı için çok üzgün.Taliban'ın nasıl hayatlarını değiştirdiğini ve direnen kadınlarla ilgili bir kitap yazmayı planmaktadır.[3]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d "Mücadeleci Kadınlar Hareketi: Dünyadaki güç sahipleri, Afgan kadınları görmezden geliyor". Independent Türkçe. 20 Ekim 2022. 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ "BBC'nin 2021 yılı 100 Kadın listesi yayımlandı: Bu yılki listede Sevda Altunoluk ve Elif Şafak da var". BBC News Türkçe. 18 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ a b c "Taliban'a meydan okuyan kütüphaneci ikinci kez sürgünde". BBC News Türkçe. 14 Ağustos 2022. 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ a b c d e f "The librarian who defied the Taliban". BBC News (İngilizce). 11 Ağustos 2022. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
- ^ "'We have no future': Afghan women protest Taliban restrictions". 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
- ^ "We have no future': Afghan women protest Taliban restrictions". The World. 13 Ocak 2022. 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ "Afghan women activists feel betrayed by Oslo talks". France 24 (İngilizce). 24 Ocak 2022. 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.