Vlei
Vlei /fleɪ/ (Afrikaans:flɛi) çoğunlukla Güney Afrika'da rastlanan, mevsime göre yok olan ve sonra tekrar su dolan göllerdir. Çoğunlukla mevsimlik veya aralıklı bir doğaya sahip, sığ küçük bir göldür. Hatta kurbağaların ve benzeri bataklıkta yaşayan canlıların ürettiği mevsimsel göletlere veya bataklık bölgelerine bile atıfta bulunabilir. Genellikle, vleilerin boyutları, hatta su mevcudiyetinde veya yokluğunda, yağmurun düşüşüne veya mevsimin kuruluğuna göre değişir.[1] Suyun tuzluluğu açısından, vlei gölleri tatlı su, tuzlu su veya acı olabilir.[1] Zamanla bir vlei, "ölü vlei" (Deadvlei) veya sossusvlei gibi bir tuz tavasına veya kil tavaya dönüşebilir.
Ekoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Çeşitli türlerdeki Vleiler, birçok endemik ve göçmen türü barındıran önemli yerel ekolojik öneme sahip olabilir.
Çoğu vlei, bir isim biçiminde tanınamayacak kadar küçüktür. Bununla birlikte, bazı önemli vleilere verilen isimler vardır. Örneğin Cape Yarımadası'ndaki kalıcı su kütleleri olan Rondevlei ve Zeekoevlei bunlara örnek gösterilebilir. Rondevlei su aygırına ev sahipliği yapmaktadır.
Vlei terimi, çeşitli biyolojik ortak adların temelidir;
- Afrika vlei sıçanları - Otomys cinsindeki kemirgenler
- Vleiroos (kelimenin tam anlamıyla "bataklık gülü")
- Vleikuiken (kelimenin tam anlamıyla "vlei civcivİ")[2]
- Vlei kurbağası.
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Vlei kelimesi ağırlıklı olarak Güney Afrika'da kullanılmaktadır. Orta Felemenkçe "Vadi" (valeye) kelimesinden türetilmiş Afrikaans Dili kökenli bir terimdir.[3] Ancak Afrikaans'ta anlamı zamanla sığ gölü olarak dönüştü. Afrikaans Dili'nde "vadi" için modern Hollandaca kelime vallei kullanılmaktadır.
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Compendium of South African history and geography", by George McCall Theal, Edition: 3 - 1877, 9 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Bosman, D. B.; Van der Merwe, I. W.; Hiemstra, L. W. (1984). Tweetalige Woordeboek Afrikaans-Engels. Tafelberg-uitgewers. ISBN 0-624-00533-X.
- ^ "vlei". Merriam-Webster Dictionary. Unabridged (abonelik gereklidir)