Vikipedi tartışma:Tarafsız bakış açısı/Arşiv 1

Sayfa içeriği diğer dillerde desteklenmemektedir.
Konu ekle
Vikipedi, özgür ansiklopedi

bir maddede tarafsızlık gerekiyorsa uyarma amacıyla hazırlanmış bir şablon varmı !?

İslami kısaltmalar[kaynağı değiştir]

Örnek makale: Hz. Ebu Bekir

Örnek makaleden alıntı (ilk paragraf):


Hz. Ebu Bekir es Sıddık (r.a)

(573-634)

Hz. Muhammed (s.a.v.)'in İslam'ı tebliğe başlamasından sonra ilk iman eden hür erkeklerin; raşit halifelerin, aşere-i mübeşşerenin ilki. Camiu'l Kuran, es-Sıddık, el-Atik lakaplarıyla bilinen büyük sahabi.

Bu selam ve dileklerin söylenmesi ismi söyleyen kişiye kalmıştır. Kişi isterse kendi saygı/sevgi anlayışında kendi içinden geldiği için söyler. Vikipedi bünyesinde yazılara bunların konması ansiklopedik anlamda uygun değildir, çünkü herkesten bu selam ve dileklerin söylemesini beklememiz tarafsız bir yaklaşımdır. Unutmayalım ki bu ansiklopediye her dinden insan bakabilir ve Vikipedi tarafsız olduğu için bir dinin tarafını tutamaz. Bırakalım okuyan kişi kendi selamını sevgisini saygısını kendisi dile getirsin. İstemeyen de getirmesin --Dbl2010mesaj 18:15, 24 Eylül 2005 (UTC)

Bunlar kanimca yazilara daha tarafgir bir stil veriyor... Sonucta nasil diger konularda notr olmaliysa ansiklopedi, din konusunda da notr ve tarafsiz olmali. Yazilan makalelerde de boyle kisaltmalarin kullanilmamasi sanirim daha uygun olur... - Kubra

O zaman Hz Ebu Bekir sayfasında (ra) kısaltmasını kullanamıyorsak müslümanların isterlerse, Allah O'ndan razı olsun (Radiyallahu Anhu) diyebileceğini bir cümleyle belirtelim. Çünkü bu kısaltmaya çoğu İslam ile ilgili kaynakta rastlanabilir.--Erzurumlu İbrahim 03:36, 26 Eylül 2005 (UTC)
Müslümanların Allah O'ndan razı olsun (Radiyallahu Anhu) diyebileceğini İslami kısaltmalar sayfasında belirtilebilir. Ama her makale de "şu hitaplar kullanılır" diye açıklama yapmak makalenin amacından başka bir konunun da açıklanması anlamına gelecektir. Aynı şekilde şablonda gereksiz çünkü hitaplar konusu bağlı olduğu makalenin üstüne çıkıyor. 1000 makale de İslami kişilerin ismi geçtiğini varsayalım. Her birine o şablonun konması hiç düzgün değil. Artı o her 1000 makale de "müslümanlar böyle der" diye açıklama yapmakt ta boşa. Özetle o konu İslami kısaltmalar başlığında detaylı anlatılabir ama başka yerde bir daha anlatılmaz ve kullanımı kişinin okurken kendisine bırakılır. Hz. Ebu Bekir sayfasında sadece Hz. Ebu Bekir anlatılır. "Allah O'ndan razı olsun" demek taraflıdır, "Müslümanlar Allah O'ndan razı olsun" diyebilir demek Hz. Ebu Bekir makalesi ile ilgili bir bilgi değil genel bir hitap bilgisidir. Lütfen bu tür vicdanı konuları okuyan kişiye bırakalım ona dayatmayalım. --Dbl2010mesaj 07:57, 26 Eylül 2005 (UTC)
  • Bu kısaltmalar İslâmi kaynaklarda kullanılıyor, ansiklopedi olduğu için burada bulunması biraz absürd. En doğrusu bu kısaltmaları makalelerde kullanmamak, fakat İslâmi Kısaltmalar şablonunu bu sayfalara koymak - böylece başka kaynaklardan o kişi veya konu hakkındaki bilgilere ulaşıldığında görülebilecek kısaltmaları da ziyaretçi görmüş olur ve sayfa ziyaretçi için genel anlamda daha verimli olur. - Kubra
Şablonun bu sayfaların hepsine konmasını da doğru bulmuyorum. Yukarıda da belirttiğim gibi Niye A makalesinde B konusununda anlatmamız gerekiyor? --Dbl2010mesaj 07:57, 26 Eylül 2005 (UTC)
Bu tür kısaltmaların yer aldığı her sayfa yerine, bilgi aktarımını tamamlayabilecek şekilde, İslami nitelikteki sayfalarda kullanılabilir. Ekmek makalesine konmaz da Ebu Bekir'e konur gibi, sonuçta bir şeyin şablon olması daha tarafsız bir imaj bırakıyor.--Erzurumlu İbrahim 21:17, 26 Eylül 2005 (UTC)

"Islam'da yazi dili" diye (yada benzer) bir baslik acilabilir (yada var olan islami kisaltmalar genisletilebilir). Keza kisaltmalari oyle liste gibi tutmak yerine daha detayli bilgi vermek ansiklopediye uyar. Ancak zaten icinde gecmeyen kelimeler icin her makalenin kenarina sablon koymak pek anlamli degil. Sablon koymanin tarafsiz imaj biraktigina inanmiyorum. Ancak "temel islami kavramlar" icin Ingilizce wikipedia'da ki gibi bir sablon olusturup diger makalelere gecmeyi kolaylastirmak yararli olabilir. Keza bu sablonun icine bu baslik yada bir indeks sayfasi baglantasi konabilir. Sadece belli basli basliklara konulmasi uygun duser; onun taktirini yapmak o kadar zor olmasa gerek. Tarafsizligi korumak onemli, bu tur kisaltmalardan kacinmak gerek ama bu tur yazilimlari (ve cesitli vasyasyonlarini) da yonlendirme olarak eklenmesi gerektigini dusunuyorum. Saygilar, Citrat


  • İster Şablon olsun ister tablo ister paragraf eklemesi. Girilen bilgi makale içeriğine katkı yapmayacaktır ama onun yerine her makalede insanlara okurken bu hitapları hatırlatmak göreviyle bulunacaktır. Bu sebeple amacı makaleye bilgi vermek değildir. Bulunması makaleye Hz Ebubekir ile ilgili daha fazla bilgi vermiyecekse niye orada olacak ki? İslam ansiklopedisi yazmadığımızı tekrar belirteyim. Hz Ebubekir bir kişidir. Hayatı yaptıkları anlatılır. Ama "ondan Allah razı olsun" demenin yeri burası değildir. Ya da "isteyenler Allah ondan razı olsun diyebilir" de denemez. Ya da makale nin bir yerinde şablonla "rav=Allah ondan razı olsun" denemez. Lütfen yalın olalım.
  • Bunun yerine İslami konular arası geçişi kolaylaştırmaya yönelik künye benzeri şablonlar kullanılmasında elbette sakınca yoktur. Bu ortak paydası olan her makale grubunda zaten uygulanmaktadır. Örnek: en:Template:Islam şablonu. --Dbl2010mesaj 01:06, 27 Eylül 2005 (UTC)

O zaman bu şekilde şablon ve kısaltma kulanmayalım.--Erzurumlu İbrahim 03:30, 28 Eylül 2005 (UTC)

Ben fikir olarak DBL2010'na katiliyorum ama uslubu biraz sert kaciyor. Bu kullanicinin uyarilara cevap verdigi ve uyum sagladigini gordum. Tartisma ortamini yapici kilmak gerek. Saygilar, Citrat

On sayfa yazısinın tarafsızlık üzerine tartışmalar başladıktan sonra konulmasını taraflı buluyorum. Yazı ne kadar doğru da olsa editörlerin onayını almalıdır.--Erzurumlu İbrahim 10:33, 28 Eylül 2005 (UTC)

Lütfen mantıklı sebepler gösterelim bir eylemi gerçekleştirirken. --Dbl2010mesaj 19:18, 28 Eylül 2005 (UTC)

On sayfa derleme iyi bir baslangic olmus, eksik ama zamanla dolar. Her ne vesile baslangic teskil etmisse de, su anki tartismalara yardimci olacagini dusunuyorum. Yani tarafsizliga karsi oldugunu dusunmuyorum. Icerigindeki fikirlere katilmayan da olabilir. Karsi buldugunuz bir maddeyi tartisabiliriz, yada eklemeler yapabiliriz. Citrat


Burada şu açıklamayı yapmak kaçınılmaz oldu. Hz. kısalmasının ifade ettiği hazret Fars kökenli bir ünvandır islami açıdan hiçbirşey ifade etmez. Kullanılmaması herhangi bir müslüman açısından birşey ifade etmez. Allah(C.C), Muhammed(S.A.V.) veya Ali(K.A.V) yada Ömer(R.A.) ifadeleri islamda kulanımı olan saygı amaçlı selam ve övgü ifadelerinin kısaltmalarıdır. Ancak İmam Şa'rani diyor ki: "Böyle yazanlar, ya cimriliğe kapılmış, mürekkep ve kağıdı kadar Peygamberi sevmemiş, ya tembelliğe yakalanmış, parmaklarının yorulmasından vazgeçmiş, dolayısıyla O Habib-i A'zam'ı sevmemiş; yahut da " Kim bir yazıda Benim üzerimde salavat getirirse, İsmim o kitapta devam ettiği müddetçe melekler yazana istiğfar etmekten ayrılmazlar." mealindeki hadis-i şeriften gafil kalmışlardır..."

Bu sebeple,uzun yazılmadıkça bu kısaltmalar bir müslümana sadece hatırlatma işlevi görür müslüman olmayan ise ilgilenmez. Bu saygı ifadelerini kullanmak isteyenler kısaltmanın açılımını söyleyerek okur istemeyen kısaltma der geçer bu kullanım gerçek anlamda tarafsız olur nekimse rencide olduğunu düşünür nede kimse onore edilmiş olur.

Tekrar hatırlatıyorum kısaltmalar islami açıdan birşey ifade etmez sadece ilgilenenler için hatırlatma ve rencide edildikleri düşüncesine kapılmamalarını sağlar bu kısaltmalar ilgilenenler için aşağıda basitçe sıralanmışlardır:
C.C.= Celle Celalüh - Allah Celle Celalüh'ün ismi anıldığı zaman hürmet için söylenir ve O'nun şanı yücedir anlamına gelir.
S.A.V= Salla-llahu Âleyhi ve Vesellem - Allah'ın selamı O'nun üzerine olsun anlamına gelir.Muhammed Salla-llahu Âleyhi ve Vesellem'e özeldir.
A.S= Aleyhisselam - Diyer peygamberler için kullanılır. O'na selam olsun anlamına gelir.
K.A.V= Kerrem Allahu Vecheh - Ali bin ebu Talib Kerrem Allahu Vecheh için özel kullanılır. Ali bin ebu Talib Kerrem Allahu Vecheh hiçbir zaman puta tapmadığı için,
Rasulullah Salla-llahu Âleyhi ve Vesellem bu ifadeyi O’na özel olarak kullanmıştır. Allah vechini (yüz, yön, taraf) mükerrem kılsın (şereflendirsin, onurlandırsın) anlamına gelir.
R.A.= Radyallahu Anh veya hanımlar için Radyallahu Anha sahabe için kullanılır çoğulları Radyallahu Anhüm ve hanımlar için Radyallahu Anhüma dır.
Allah O’ndan razı olsun demektir.
K.S.= Kaddes Allahu Sırruhu - Allah'a onun sırrını mukaddes etsin anlamına gelir. Veliler için kullanılır.

Mmsaci 20:15, 17 Mart 2012 (UTC) mmsaci

Hicri Takvim[kaynağı değiştir]

Sahsen ansiklopedi'de Hicri takvim olmasina karsi degilim, hatta olumlu buluyorum. Hicri takvim dini gunleri takip icin ve dini olaylari kendi zaman diliminde de algilamak icin kullanilmasi yararli olur. Yani ikinci bir almanak gibi gormek degilde makale basligi seklide goruyorum. Icerisinde "bu tarihte olanlar, olenler doganlar" yazmaya gerek yok diye dusunuyorum. Saygilar, Citrat

PS: Bunu burada tartismak ne kadar dogru bilmiyorum, daha uygun bir yer varsa tasiyalim.

Tarafsızlığın pratikteki başka anlamları eki[kaynağı değiştir]

Bana bariz gibi gelen, ama bazı yazarların görmezden geldiği birkaç şeyi aşağıdaki gibi sayfaya ekledim. Buna eklemek isteyebileceğiniz başka şeyler var mı? Yazdıklarım sizce de uygun mu?

Tarafsızlığın pratikteki başka anlamları[kaynağı değiştir]

Ansiklopedinin tarafsız olması gerekliliğinin pratik sonuçlarının bazıları şöyle sıralanabilir:

  • Vikipedi yazarları, kendileri hakkında bilgi giremezler. Kişinin kendisi hakkında tarafsız olması oldukça zor olacağından, yazarın kendisini anlattığı yazı da tarafsız olmayacaktır.
  • Vikipedi yazarlarının, kendi kurdukları kurumlar (vakıflar, dernekler vb) hakkında bilgi girmeleri, uygun karşılanmaz. Gerekçe, yukarıdaki madde ile aynıdır.
  • Vikipedi yazarları, bir kurum/kişi hakkında makale hazırlarken o kurumun/kişinin belgelerinden yararlanırlarsa, içerik ve dili nötrleştirmelidirler. Örneğin bir üniversite hakkında makale hazırlanırken üniversitenin web sitesinden "üniversitemizde 5000 öğrenci vardır. Öğrencilerimiz üniversitemizin üç kütüphanesinden haftanın 7 günü yararlanabilirler" gibi bir tümceyi olduğu gibi kopyalamamalıdırlar.

EnginGunduz 23:37, 7 Aralık 2005 (UTC)


Ben Vikipedianın tarafsızlık anlayışına takmış durumdayım burada yazanlar yazdıkları şeyleri Yahudi ve Hıristiyan tezleri ile süsleyerek Ateist tavır takınmakla tarafsız olduklarını düşünüyorlarsa kusura bakmayın kimseyi kandıramazlar. Hıristiyan veya Yahudi tezleri ile yorum yapmak ve Ateist bakış açısında olmak Taraf olmanın ta kendisidir. Tarafsızlık her dinin kendisini tanımladığı yanlılığa müsade etmeyi, o dine dair tartışmaları o dinin mensuplarına terk etmeyi bilmektir.

mmsaci 17/03/2012

Dini önyargılar[kaynağı değiştir]

Arkadaşlar bu dini kısaltmaları ve maddelerden temizlediğimiz dini kademeleri(aziz gibi) politikanın içine eklesek nasıl olur.Anonim kullanıcıların yaptığı Hz leri geri getirme sonrası onlar bilgilendirirken faydalı olur bence.Yani ilgili maddeyi şu hale getirebiliriz; Dinî önyargılar; dinî konularda bir dinin bakış açısını diğer dinlere göre üstün tutan önyargılar.(Hz., R.A., Aziz gibi)Saygılar.Sağlamcıileti 14:33, 24 Ekim 2007 (UTC)

Politikanın içine bunu dahil etmemiz gereksiz bir detay olur. Gelecekte de her türlü detayı politikaya eklememiz gerekir kullanabilmek için; bu doğru değil. Politika genel olarak bunları uygunsuz kılan bir çerçeve sunuyor zaten bize. Belki en doğrusu kullanıcıları bu konuda bilgilendirecek bir uyarı mesajı yazmak... Dinî övgü ifadelerini vb. Vikipedi'de tarafsızlık ve doğrulanabilirlik politikalarımız sebebiyle kullanamayacağımızı açıklayan kibar bir mesaj çok daha etkin olabilir. Teşekkürler, iyi çalışmalar... - Noumenon mesaj 18:03, 25 Ekim 2007 (UTC)
Şöyle demişsiniz. ...sanırım din ve siyaset gibi konularda tarafsız ve doğrulanabilir olmak cidden çok zor. Bu sebeple anlayışla karşılamak lazım; eski bir Vikipedi deyişine göre "Bir kişi asla tarafsız bir din maddesi yazamaz" - birçok kişi her daim şarttır zira bakış açımızın taraflı olduğu bir nokta mutlaka vardır... hep birlikte tartışarak çoğunluğuna çözüm getirebileceğimize inanıyorum. Taraflı şablonunu kullanmaktan çekinmeyin; evet biraz çirkin duruyor fakat çoğunlukla bu sorunlarla uğraşırken en faydalı araçlardan biri. Teşekkürler, iyi çalışmalar... - Noumenon
Tarafsızlık nasıl mümkün olabilir. Bir insan ya bir dini / siyasi görüştedir. Ya da karşısındaki başka bir görüşte. Şu olayı netleştirelim lütfen. Tarafsızım diye diye saldırı amaçlı görüşler yumuşak yumuşak ekleniyor. En azından ayrı madde açılsın (kuran'ın uydurma olduğu iddiaları gibi). Ana maddede olmuyor gerçekten, kaynak falan da yok düzgün. Allah ve ölüm sonrası hayat hakkında bizim gönderilen bilgiler haricinde kaynağımız yokki insanlar olarak. Bu kaynaklar taraflı deyip yontmak.. nası yani??? Sezerpal 19:26, 28 Aralık 2007 (UTC)
Sayin Vikipedistler,genel olarak tüm inanirlarin seslenis seklinde(hitap): Oldugundan fazla bir yücelti derecesi ile ,dinsel kisiler,nerede ise yaratanlarindan daha da yüce gösterilme gibi bir icerik kazanmaktadir.Bu tüm dinlerin inanirlari icin böyle iken,karsi dinde olan diger degerlere biraz daha alttan deger bicilmis oluyor benim kanimca.Bu da olsa olsa bence,birbirinden üstünlük taslama gibi bir gizli kin gösterisine dönüsüyor.

Önerebilecegim ne olabilir diye düsündügümde,islam peygamberi,ya da hiristiyan peygamberi kelimeleri yeterli olur sanirim.Böylece ,her inanir,allahin tüm yasayan inanclarina esit kosullarda yaklasmis olur.

62.227.250.89

Bu nasıl tarafsızlık? İslamiyet tanımlanırken (kendi başlığı altında ve diğer dinlere bakışı başlığı altındaki metinlerde) neden Yahudi ve Hıristiyanların, İslama karşı aşağılama ve küçümseme amacıyla ortaya koydukları tezlere Ansiklopedik makale yaklaşımı içerisindesiniz. Bana Lütfen Birisi Bu Tarafsızlık Anlayışını Açıklayabilr mi? 212.174.54.120 19:51, 17 Mart 2012 (UTC)mmsaci

Yalçın Küçük maddesi[kaynağı değiştir]

Özgün madde ve tarafsızlık [değiştir] Anlaşılmasında güçlük çekilen iki konu var:


Özgün madde ve tarafsızlık meselesi

Bir: Maddede kaynaklandırılan Yalçın Küçük fikirleri madde yazarına değil Yalçın Küçük'e ait düşüncelerdir, kaynaklar sayfalarıyla ortadadır.

İki: Bir biyografi maddesinde biyografisi sunulan bir yazarın görüşlerinin özgün olsun olmasın belirtilmesi maddeyi özgün madde kapsamıyla alakalı kılmaz. Karıştırılan; bir madde hakkında özgün yorumla, biyografik kişinin bir konu hakkındaki özgün yorumu. Örneğin eğer ben bu maddede alt başlık olarak yer alan 27 Mayıs bölümünü alıp aynen 27 Mayıs başlıklı genel maddeye yerleştirirsem; o zaman özgün madde olur. Önce bu konuda anlaşmalıyız.


Üç:Tarafsızlıksa özellikle sıfatlar dolayısıyla karşımızda duran bir mesele. Son değişiklikler, bir çözüm önerisidir, geçerli bir kaynak belirtilmediği sürece sıfatlar kaldırılmalı.(Pratisyen,sosyolog)

Ayrıca tekrar ediyorum, kaynaklandırılan, kişi hakkında bir tanım ortaya koyan bilgiler ne madde yazarının, ne de adına madde açılan bir kişinin yorumu olmalı. Şu anki haliyle öyle olmadığını düşünüyorum, kendi deklarasyonlarını, hakkındaki DGM kararlarını, pek çok sol çevreyi şu an, geçerli kaynak bulununcaya dek yok sayarak, devrimci hatta marksist sıfatlarını bile askıya almayı öneriyorum.(Kişinin buradaki deklarasyonunu yeterli olmasa da önemli olmasına, adına madde açılan zatın bu konuda böyle addedildiği bilinmesine rağmen)Bunun dışında onu madde konusu yapan alanlardaki fikirlerini tabi ki belirtilmeli.(Bu fikirler, yorum, iddia, tahmin ve yaklaşımların hepsini içerir.)

Son olarak, yine özgün madde kapsamında şu da tartışılabilir, yazarın hangi fikirleri, neden yazılmalı?Nasıl karar vereceğiz? Yerinde bir soru, tabi cevap hiç bir fikri yazılmasın olmamalı. Aslında tarihe yaklaşımı adlı genel bir alt başlık açılabilir, çünkü yazar sırf ilk kurşun iddiası sebebiyle bile mahkeme önünde yargılanmıştır, tarih yaklaşımı ve tarihsel iddiaları, değil akademi ve düşün dünyasının, savcıların bile dikkatini çekmiştir. Son Ergenokon sorgulamalarında Sivas Kongresi hakkındaki iddiaları bile kendisine sorulmuştur. Ancak burada tartışma sayfasında yazdığınız bir sorun gündeme geliyor, kim neye dayanarak seçecek ve bu sayede madde özgün madde olmaktan kurtulacak. Bu yüzden, yasa iddiası ve bu idddianın sınamasını oluşturan (eylem ve iddialarıyla da alakalı) olaylar (2. alt başlığın birinci bölümü) ve "Kitaplarında" sözcüğüyle başlayan paragraf, Türkiye'de kemalizm,Sovyetler'de sosyalizm, sabetayizm, osmanlılaştırma hakkındaki (uzmanlaştığı yahut yoğun olarak ilgilendiği alanlar) kısa pasajlar yeterlidir.

Artık tarafsızlık konusu gündemden kaldırılmalı.

Saygılarımla...

Kürtaj örneği[kaynağı değiştir]

Yönergedeki Örnek:Kürtaj bölümü (muhtemelen çeviri olduğu için) pek anlam ifade etmeyen, yönergeye pek katkı sağlamayan bir bölüm. Bir sonuca da bağlanmamış açıkcası. Kaldırılmasını öneriyorum.--Abuk SABUK mesajlaş 10:30, 16 Ekim 2011 (UTC)

Türkçe Vikipediden bir örnek gösterilebilir belki?--Rapsar da ne ki? 18:19, 17 Ekim 2011 (UTC)

Olabilir. İlk önce aşırı taraflı olarak yazılmış, üzerinde çok hararetli tartışmalar gerçekleşmiş, en sonunda kapsamlı şekilde her görüşe yer verilmiş bir 'başarı öykümüz' var mı :) --Abuk SABUK mesajlaş 18:49, 17 Ekim 2011 (UTC)

Aklıma SM olan Kürtler maddesi geliyor ama...--Rapsar da ne ki? 19:00, 17 Ekim 2011 (UTC)

Olabilir, maddenin yazım sürecini ve yaşanan tartışmaları incelemek lazım. Ancak bu seferde VP:TBA'nın içinde bir TBA tartışması başlayabilir :) Bence din ve milliyet maddelerinden uzak durmak lazım.--Abuk SABUK mesajlaş 21:27, 17 Ekim 2011 (UTC)