Vietnam'da Sağlık

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ho Chi Minh Şehrindeki en büyük hastane olan Cho Ray Hastanesi
Vietnam'da eczane

Vietnam'da 2000 ile 2012 yılları arasında ortalama yaşam süresi erkekler ve kadınlar için iki yıl artış gösterdi.[1] Bu, aynı zaman diliminde dünyanın diğer bölgelerinde ortalama yaşam beklentisindeki artışın yarısına eşittir.

Yetersiz beslenme hala illerde olduğu kadar yaygın değil ve hükûmetin sağlık hizmetleri için yaptığı harcamalar gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) sadece yüzde 0,9'una tekabül ediyor. Devlet sübvansiyonları, sağlık bakım harcamalarının yalnızca yaklaşık yüzde 20'sini karşılıyor, geri kalan yüzde 80 ise bireylerin kendi cebinden çıkmakta.[2]

2012'de ölümlerin neredeyse% 22'si felçlerle ilişkilendirilebilir. Bu önde gelen ölüm nedenini, ölümlerin %7'si ile kalp hastalığı ve %4,9'u ile Kronik obstrüktif akciğer hastalığı izledi.[1] Yetişkinler için en büyük iki risk faktörü tütün kullanımı ve yüksek tansiyondur.

Sağlık sorunları[değiştir | kaynağı değiştir]

1980'lerin sonlarından itibaren, bütçe kısıtlamaları, sorumluluğun illere kaydırılması ve ücretlerin getirilmesi sonucunda sağlık hizmetlerinin kalitesi düşmeye başladı. Yetersiz finansman, su temini ve kanalizasyon sistemlerinde planlanan iyileştirmelerde gecikmelere yol açmıştı. Sonuç olarak, o dönemde nüfusun neredeyse yarısının temiz suya erişimi yoktu; bu, sıtma, dang humması, tifo ve kolera gibi bulaşıcı hastalıkları teşvik eden bir eksiklik olarak görülüyordu. Ek olarak, yetersiz finansman, hemşire, ebe ve hastane yatağı sıkıntısına neden oldu. Dünya Bankası'na göre, 2000 yılında Vietnam'da sadece 250.000 hastane yatağı vardı. Bu sayı 10.000 kişi başına 14.8 yatak düşmesine neden oluyor. Bu oran Asya ülkeleri arasında çok düşük bir oran.[2] Hükûmetin sağlık harcamaları azaldı ve sağlık sistemi, kırsal kesimdeki yoksullar için sağlık hizmetlerine erişimden caydıran doğrudan etkileri olan kullanıcı ücretleri yoluyla büyük ölçüde finanse edildi.[3] 2017 itibarıyla, Vietnam'ın nüfusu 96,1 milyondur. İlaca dirençli tüberküloz, patojenik grip, HIV / AIDS ve sigara, Vietnam'da sağlık kalitesini etkileyen sürekli sorunlardır. Sigara içmek ve sağlık hizmetleri için finansman eksikliği gibi sağlık riski faktörleri, nüfusun epigenetik sağlığına atfedildi. 2008 yılında Vietnam Hükûmeti, 50.000 müşteriye hizmet veren bir USAID metadon programını benimsedi. Vietnam, 2014'ten bu yana ülkesini evrensel bir sağlık sistemine geçiriyor çünkü vatandaşlarının %70'i cepten ödeme yapmak zorunda. Doktorların hastalara oranı da yetersiz. Her 10.000 hastaya 8 doktor düşmektedir. HPV aşısı gibi önleyici tedaviler, aşırı derecede pahalıdır ve bu nedenle kronik hastalıklarla mücadelede etkili değildir.

Agent Orange[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika'ya Karşı Direniş Savaşı (Vietnam Savaşı) sırasında, Ajan Orange olarak da bilinen kimyasal dioksinin kullanımı ile çeşitli sağlık sorunları ilişkilendirilmiştir. Dioksin, savaşta ABD askeri kuvvetleri tarafından yaprak dökücü olarak kullanıldı ve şu anda kanserojen olarak kabul ediliyor.[4] Vietnam'ın diğer bölgelerine kıyasla, Turuncu Ajan püskürtülmüş bölgelerde yaşayanların kanında ve anne sütünde dioksin seviyelerinde önemli farklılıklar ölçülmüştür. Bu kanserojen, tümörler, bağışıklık yetersizliği, üreme ve gelişim bozuklukları, sinir sistemi kusurları ve Spina bifida dahil olmak üzere çeşitli diğer doğum kusurlarına neden olmaktadır.[5] Agent Orange, toprakta, vahşi yaşamda ve gıdada devam eden varlığı nedeniyle bugün Vietnam'da bir risk faktörü olmaya devam ediyor. Ayrıca, Agent orange'a maruz kalanlardan doğan nesillerde de etkiler görülmeye devam ediyor. 2007'den başlayarak, Vietnam Gazileri artık Maruziyetten kaynaklanan zararlı sağlık etkileri için tazmin edilmektedir.

Sıtma[değiştir | kaynağı değiştir]

Vietnam, ülkenin sıtma ilaçları ve tedavisini uygulamaya koymasının ardından 1990'ların başında ölüm oranının keskin bir şekilde düştüğü sıtma ile mücadelede ilerleme kaydetti.

Tüberküloz[değiştir | kaynağı değiştir]

Vietnam, dünyadaki en yüksek 13. tüberküloz yüküne sahiptir. Her 100.000 kişi için tahmini 89 pozitif vaka vardır. [7] Vietnam'da her gün yaklaşık 55 tüberküloza bağlı ölüm meydana gelmektedir.[6] Vietnam'ın sağlık sistemi dört seviyeden oluşmaktadır: Sağlık Bakanlığı (MOH) tarafından yönetilen merkezi seviye, il sağlık hizmetleri, ilçe sağlık hizmetleri ve belediye sağlık merkezleri.[7] Vietnam Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı (NTP) düşürmek için Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen bir kontrol stratejisi ile çalıştı. Tüberküloz 1997 yılında hedef hedefleri (TB) oranlarını ve başarıyla aştı. [7] Ancak, TB insidansının azalması olmasına rağmen Kadınlar ve 35 yaşın üzerindeki kişiler arasında, Vietnam'daki genç erkekler arasında Tüberküloz oranları bu süre zarfında önemli ölçüde artarak genel oranın dengelenmesine neden oldu. [7] 1989'da Vietnam Sağlık Bakanlığı, Ulusal Tüberküloz ve Akciğer Hastalıkları Enstitüsü'nü kurarak ve DOTS stratejisini ulusal bir öncelik olarak uygulayarak tüberküloz yükünü ele almıştır. Ulusal Tüberküloz Enstitüsü, Vietnam'da tüberkülozla ilgili stratejiler geliştirmeyi ve farklı sağlık hizmetleri düzeyleri için yönergeleri yönetmeyi desteklemektedir. İl düzeyinde hastaları teşhis ve tedavi eden sağlık merkezleri bulunmaktadır. İlçe sağlık hizmetleri tüberkülozu tespit eder ve hastaları tedavi etmek için burs sağlar. İlçe sağlık hizmetleri TBC'yi tespit etmek, tedavi için maaş sağlamak, DOTS stratejisini uygulamak ve yerel düzeyde TBC programlarını denetlemek için çalışır. Komün düzeyi çocuklar için tedavi ve aşı sağlar. Dört seviye de sadece sürekli tedavi ve muayene sağlamak için değil, aynı zamanda toplum ilişkileri ve yakın bir doktor, öğretim üyesi ve hasta ağı aracılığıyla uygulanan devlet sağlık hizmetlerine güven tesis etmek için birlikte çalışır. Vietnam, yoğunlaştırılmış bir aşılama programı, daha iyi hijyen ve dış yardımla TBC vakalarının ve yıllık yeni enfeksiyonların sayısını keskin bir şekilde azaltmayı ummaktadır. [2]

Sigara içmek[değiştir | kaynağı değiştir]

Vietnam'da tütünle ilgili hastalıklar nedeniyle 40.000 kişi öldü. Kalp hastalığı ölümlerinin yüzde otuzu sigara içmekten kaynaklanmaktadır.[8] Akciğer kanseri Vietnam'da üçüncü önde gelen ölüm nedeni, ölüm ve sakatlığa neden olan tütün risk faktörleridir.[9] Vietnam, Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi'nin onaylanması yoluyla tütün ürünleri arzını azaltmıştır. Tütünün önlenmesine yönelik adımlara örnek olarak tütün reklamlarının yasaklanması, tütün ambalajlarında sağlık uyarılarının zorunlu kılınması ve tütün vergilerinin artırılması gösterilebilir. 2013 yılında Vietnam, birçok demografik grupta sigara içme oranlarını önemli ölçüde düşürmek amacıyla kapalı alanlarda ve çalışma alanlarında sigara içilmesini yasaklayan Ulusal Tütün Kontrolü Stratejisini başlattı. Amaç, gençler (15-24 yaş) arasında sigara içme oranlarını %26'dan (2011) %18'e (2020) ve yetişkin erkeklerde %47,4'ten (2011) %39'a (2020) düşürmektir. 2018'de Dünya Sağlık Örgütü, her iki erkekten birinin (%45,3) tütün içtiğini araştırdı. Vietnam hükûmeti, evrensel sağlık hizmetlerinin maliyetini karşılamak ve nüfusun güvence altına alınmasını sağlamak için tütün ve alkolden alınan vergileri kullanacak bir plan içeriyor.

HIV ve AIDS[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 2005 itibarıyla Vietnam, 101.291 insan bağışıklık yetmezliği virüsü (HIV) vakası teşhis etti, bunlardan 16.528'i edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromu (AIDS) vakasıydı ve 9.554'ü öldü. Ancak gerçek HIV pozitif birey sayısının çok daha yüksek olduğu tahmin edilmektedir. Vietnam'da her gün ortalama 40 ile 50 yeni enfeksiyon rapor edilmektedir. Vietnam, hastalığı seks işçileri ve intravenöz uyuşturucu kullanıcılarıyla mümkün olduğunca sınırlandırarak, HIV enfeksiyon oranını şu anki resmi oran olan yüzde 0,35 ile sınırlamayı umuyor. Ancak mevcut eğilim devam ederse, enfekte kişi sayısı 2010 yılına kadar 1 milyona ulaşabilir. Bir Birleşmiş Milletler yetkilisine göre, HIV / AIDS'i kontrol altına almanın önündeki engellerden biri, mağdurların dünyanın hemen hemen her yerinden daha şiddetli ayrımcılık ve damgalanma ile karşı karşıya kalmaları. Bununla birlikte, örneğin Toplumsal Kalkınma Girişimlerini Destekleme (SCDI) 26 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gibi sivil toplum kuruluşları kendilerini HIV / AIDS'den etkilenen kişilerin durumunu ve yaşam kalitesini iyileştirmeye adamıştır. Haziran 2004'te Bush Yönetimi, Vietnam'ın 15 milyar ABD Doları değerindeki küresel AIDS planının bir parçası olarak finansman alacak 15 ülkeden biri olacağını duyurdu.[2]

Dang Ateşi[değiştir | kaynağı değiştir]

Vietnam, Hanoi ve Ho Chi Minh City'deki neredeyse yerleşim yerlerinde 181.054 enfeksiyon vakası ve 30 ölüm bildirildiğinde dang humması patlaması yaşadı. 2018'in ilk dört ayında üç ölümle birlikte 14.079 dang humması vakası bildirilmiştir.[10] 2019'un ilk 8 ayında 130.000 dang humması vakası ve 16 ölüm bildirildi. 2019 salgını Ho Chi Minh City, Da Nang, Khanh Hoa, Ba Ria-Vung Tai ve Binh Duong eyaletlerinde yoğunlaştı.[11]

Pandemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Vietnam tropikal ve ılıman kuşakta yer almaktadır ve zoonotik hastalıklara eğilimlidir. Son yıllarda ülke SARS, kuş gribi A (H5N1), grip A (H5N6) ve SARS-COVID19'dan etkilenmiştir. Virüslerin hayvanlardan insanlara yayılması, tarım merkezli ekonomi ve hayvan tüketimiyle bağlantılıdır.

2020 COVID-19 salgınında, Vietnam, Nisan 2020 ortasına kadar herhangi bir ölüm bildirilmeden hastalığın yayılmasını başarılı bir şekilde kontrol altına aldığı için uluslararası toplum tarafından övüldü.[12] Küresel Sağlık Güvenliği Gündemi ve USAID, operasyonel platformlar aracılığıyla ve hayvan kökenli hastalık portföyleri oluşturarak Vietnam'daki hastalık gözetimi ve salgın tepkisini ele alıyor. 1 Şubat 2020'de Vietnam hükûmeti, COVID-19 salgınıyla mücadele etmek için Çin'e ve Çin'den tüm uçuşları askıya alarak seyahat kısıtlamalarını uygulayan ilk ülkelerden biri haline geldi. Ülke daha sonra Vinh Phuc eyaletinde 21 günlük karantina uyguladı. Vietnam, gözetim ve temas takibini uygulamak için askeri kaynaklarını kullanabilen merkezi bir hükûmete sahip tek partili bir devlettir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Viet Nam: WHO statistical profile" (PDF). World Health Organization. World Health Organization. Ocak 2015. 22 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016. 
  2. ^ a b c Vietnam country profile 26 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Library of Congress Federal Research Division (December 2005). This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  3. ^ Huong (2007). "Ensuring health care for the rural poor: Social aims and commercial means in Vietnam and China". International Journal of Health Services : Planning, Administration, Evaluation. 37 (3): 555-572. doi:10.2190/h0l2-8004-6182-6826. PMID 17844934. 14 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012. 
  4. ^ Dwyer (1995). "Agent Orange in Vietnam". American Journal of Public Health. 85 (4): 476-478. doi:10.2105/ajph.85.4.476. PMC 1615113 $2. PMID 7702107. 
  5. ^ "Agent Orange". American Public Health Association: For science. For action. For health. American Public Health Association. 2016. 12 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2016. 
  6. ^ "WHO | The five elements of DOTS". WHO. 23 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020. 
  7. ^ "Health Communication Insights" (PDF). 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  8. ^ "Smoking causes 40 000 deaths in Viet Nam each year". www.who.int (İngilizce). 21 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020. 
  9. ^ "Vietnam". Institute for Health Metrics and Evaluation (İngilizce). 9 Eylül 2015. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  10. ^ "Three deaths of dengue fever reported so far in 2018". VOV - VOV Online Newspaper. 10 Nisan 2018. Erişim tarihi: 12 Eylül 2018. [ölü/kırık bağlantı]
  11. ^ "Dengue fever enters peak season as death toll rises to 16". VN Express. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ La, V.-P.; Pham, T.-H.; Ho, M.-T.; Nguyen, M.-H.; Nguyen, K.-L. P.; Vuong, T.-T.; Nguyen, H.-K. T.; Tran, T.; Khuc, Q.; Ho, M.-T.; Vuong, Q.-H. (2019). "Policy Response, Social Media and Science Journalism for the Sustainability of the Public Health System Amid the COVID-19 Outbreak: The Vietnam Lessons". Sustainability. 12 (7): 2931. doi:10.3390/su12072931. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vietnam%27da_Sağlık&oldid=32648682" sayfasından alınmıştır