Vaşlovani Kalesi
Vaşlovani Kalesi (Gürcüce ვაშლოვანის ციხე; okunuşu: "vaşlovanis tsih'e"), tarihsel Gürcistan'ın güneybatısını oluşturan bölgelerden biri olan Speri'de, bugün İspir ilçesine bağlı Madenköprübaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kaledir. Vaşlovani (ვაშლოვანი) Gürcüce bir kelime olup elmalık anlamına gelir.
Tarihi önemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Vaşlovani Kalesi'nin bulunduğu Madenköprübaşı köyü, Maden ve Köprübaşı köylerinin birleşmesiyle ortaya çıkmıştır. Kale, Orta Çağ Gürcü tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bir Gürcü devleti Samtshe Atabeyliği'in yöneten Cakeli sülalesinden I. Beka Cakeli (1285-1306) ile Türkmen Azat Musa’nın orduları arasında, 1301 veya 1302 yılındaki savaş bu kalenin yakınında meydan gelmiş ve tarihe Azat Musa'nın Gürcistan seferi olarak bilinen savaş Gürcülerin zaferiyle sonuçlandı. Beka hızla İspir ve Bayburt'a doğru ilerledi. Kale dışında bütün kasabayı ele geçirdi. Beka'nın kuşatmasına dayanmak imkansız hale geldiğinde, Türkmenler bir elçi gönderdiler ve haraç ödemeyi kabul ettiler.[1][2]
Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Vaşlovani Kalesi, bugün Madenköprübaşı'nın bir mahallesi olan eski Maden köyünün 1,2 kilometre güneyinde yer alır. Kaba yonu taşlarla harç kullanılarak inşa edilmiştir. Kalenin günümüze ulaşan duvarlarının yüksekliği 3-4 metreyi bulur. Kalenin giriş kapısı da bugüne ulaşmıştır. Kalenin duvarına dış kısımdan bitişik biçimde inşa edilmiş yarım dairesel yapıda, depolar ve muhtemelen su sarnıçları bulunuyordu. Vaşlovani Kalesi’nin bir dış suru olduğu da tahmin edilmektedir, ancak günümüze izi kalmamıştır. Coğrafi konumu ve köylülerin verdiği bilgi üzerinden bu kalenin Gürcü vakayinamesi Kartlis Tshovreba’da adı geçen Vaşlovani Kalesi olduğu tahmin edilmektedir.[3][4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Georgian National Academy of Sciences, The Georgian Chronicles|Kartlis Tskhovreba (The Georgian Chronicles), Artanuji pub. Tbilisi 2014
- ^ Toumanoff, Cyril. "The Fifteenth-Century Bagratids and the Institution of Collegial Sovereignty in Georgia." Traditio 7 (1949–51): 184-185
- ^ 2018 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2018 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2019, s 31. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-978-9941-9639-1-9
- ^ Kartlis Tshovreba Yer Adları ve Arkeoloji Sözlüğü (ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი), Tiflis, 2013, s. 215 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 9789941158964.