Umut Davası
Umut Davası, Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı, Muammer Aksoy ve Bahriye Üçok'un öldürülmelerinin de aralarında bulunduğu çok sayıda olayı kapsayan “Umut Operasyonu”na ilişkin davanın adıdır.[1]
İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nce "Hizbullah İlim Grubu"na yönelik olarak 17 Ocak 2000 tarihinde Beykoz ilçesinde bulunan hücre evine yapılan operasyonda örgüt lideri Hüseyin Velioğlu ölü olarak ele geçirildi ve aynı yerde örgüte ait birçok dijital malzeme (CD ve disketler) ile doküman elde edildi. Baskında elde edilen dokümanlarla “Uğur Mumcu Uzun Takip” (UMUT) operasyonu başlatıldı.[2] Hücre evden ele geçirilen dijital delillerin çözümünün ardından yapılan çalışmalarda bir takım kişiler yakalandı. Yakalanan kişilerin beyanlarında Ankara’daki bazı faili meçhul olaylarla irtibatlarının olduğunun anlaşılması üzerine soruşturma genişletildi ve 7 Mayıs 2000 tarihinde Ankara ilinde yapılan operasyonla birlikte birçok kişi yakalandı. Yapılan soruşturmalar sonucunda başta Uğur Mumcu, Bahriye Üçok, Muammer Aksoy ve Ahmet Taner Kışlalı cinayetleri olmak üzere toplam 22 faili meçhul olayı kapsayan "Umut Davası" süreci başlatılmış oldu. 2000 yılında başlayan operasyonlar sonrasında Tevhid-Selam Örgütü ile ilgili faili meçhul cinayetlerin de konu edildiği iddianameler düzenlendi. Soruşturmayı yürüten Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi Savcısı Hamza Keleş 17 şüpheli hakkında 11 Temmuz 2000 tarihinde iddianame düzenleyerek Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde dava açtı. Sonradan yakalanan şüpheliler ve yakalama kararı ile aranmakta olan şüpheliler hakkında düzenlenen iddianameler de aynı mahkemede birleştirildi. Bu kapsamda birçok kişi yakalandı ve haklarında yapılan soruşturma ve kovuşturma sonucunda Tevhid-Selam Kudüs Ordusu Terör Örgütü üyesi olmak, örgüte yardım ve yataklık yapmak, eylem ve faaliyetlerine katılmak, patlayıcı bulundurmak, adam öldürmek gibi suçlardan cezalar aldı. Cezalar Yargıtay tarafından da onaylandı.[1][2][3]
Dava süreci[değiştir | kaynağı değiştir]
Umut Davası süreçleri ilk olarak Ankara 2 No’lu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde açılan dava ile başladı. Yapılan yargılama sonunda, Mahkeme'nin 7 Ocak 2002 tarihli kararı ile sanık Necdet Yüksel'in, Uğur Mumcu ve Ahmet Taner Kışlalı eylemlerini, sanık Rüştü Aytufan'ın ise Ahmet Taner Kışlalı eylemini gerçekleştirdiklerine karar verilerek Anayasayı ihlal suçundan idam cezası ile cezalandırılmalarına, sanıklar Mehmet Gürova, Mehmet Kassap, Murat Nazlı, Talip Özçelik ve Hakkı Selçuk Şanlı hakkında Tevhid-Selam Kudüs Ordusu Terör Örgütüne üye olmak suçundan 12 yıl 6 ay hapis cezası, diğer sanıklar Derviş Polat ve Yüksel Pekdemir hakkında Tevhid-Selam/Kudüs Ordusu Terör Örgütüne yardım yataklık suçundan 3 yıl 9 ay hapis cezası verildi. Bu karar, Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin 12 Kasım 2002 tarihli kararı ile onandı. Yargıtay sanıklar Necdet Yüksel ve Rüştü Aytufan'a verilen idam cezalarını müebbet ağır hapis cezasına dönüştürdü. Ferhan Özmen hakkında Anayasayı ihlal sucundan verilen karar yönünden ise bozma kararı verdi.[3][4]
Sanık Ferhan Özmen hakkında yapılan ikinci yargılamada Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 28 Temmuz 2005 tarihli kararı ile sanık Ferhan Özmen hakkında, Uğur Mumcu, Bahriye Üçok, Muammer Aksoy ve Ahmet Taner Kışlalı eylemlerini gerçekleştirdiği kabul edilerek Anayasayı ihlal suçundan ağırlatılmış müebbet hapis cezası verildi. Bu karar, Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin 8 Kasım 2006 tarihli kararı ile onandı.[1][3]
Bir kısım sanıklar yönünden bozulan karar üzerine Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen üçüncü davada Mahkeme'nin 17 Ocak 2013 tarihli kararı ile sanıklar Mehmet Ali Tekin ve Hasan Kılıç hakkında Tevhid-Selam Kudüs Ordusu Terör Örgütü yöneticisi olmak suçundan 12 yıl 6 ay hapis; sanıklar Abdulhamit Çelik, Fatih Aydın, Yusuf Karakuş, Mehmet Şahin ve Recep Aydın hakkında Tevhid-Selam Kudüs Ordusu Terör Örgütüne üye olmak suçundan 6 yıl 3 ay hapis cezası verildi. Bu karar, Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nin 31 Mart 2014 tarihli kararı ile onandı.[3][5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c A.A (17 Aralık 2005). "Umut Davası'nda gerekçeli karar açıklandı". www.hurriyet.com.tr. 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024.
- ^ a b "Umut Operasyonu'nun tarihçesi". arsiv.ntv.com.tr. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024.
- ^ a b c d "Uğur Mumcu cinayeti: Bazı tuğlalar çekildi ancak kalın duvarlar yıkılmadı". bianet.org. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024.
- ^ "Umut davasından 3 idam kararı çıktı". arsiv.ntv.com.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024.
- ^ "Yargıtay'dan "Umut Davası" kararı". www.trthaber.com. 10 Nisan 2014. 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2024.