İçeriğe atla

Uluslararası Müzeler Konseyi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Uluslararası Müzeler Konseyi
KısaltmaICOM
Kuruluş1946
TürSivil toplum kuruluşu
AmaçDünyanın doğal ve kültürel kalıtının korunması ve toplumla paylaşılması
MerkezParis, Fransa
Resmî sitei̇com.museum

Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM), müzecilik alanında etkinlik gösteren bir sivil toplum kuruluşudur. UNESCO ile resmî ilişkiler[1][2] yürütmektedir ve Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi nezdinde istişarî statüye sahiptir. 1946 yılında kurulan ICOM, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO)[3], Interpol[4] ve Dünya Gümrük Örgütü gibi kuruluşlarla iş birliği yaparak, uluslararası kamu hizmeti görevlerini yerine getirmektedir. Bu görevler arasında kültürel varlıkların yasadışı ticaretiyle mücadele ve doğal ya da insan kaynaklı afetler durumunda dünya kültürel mirasını korumaya yönelik risk yönetimi ve acil durum hazırlığı çalışmaları yer almaktadır. ICOM üyeleri, dünyanın birçok müzesine ücretsiz veya indirimli giriş sağlayan bir karta sahiptir.[5] Merkezi Fransa'nın Paris kentindedir.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

ICOM'un kökleri, Milletler Cemiyeti tarafından 1926'da kurulan ve günümüzde var olmayan Uluslararası Müzeler Ofisi'ne (OIM - Office international des musées) dayanmaktadır. Milletler Cemiyeti'nin Uluslararası Entelektüel İş Birliği Komisyonu'na bağlı olan bu kuruluş, Cemiyet'in birçok girişimi gibi II. Dünya Savaşı sonrasında feshedilmiş ve daha sonra yürüttüğü faaliyetler ICOM tarafından devralınmıştır.[6]

ICOM Müzeler İçin Etik Kuralları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Müzeler için ICOM Etik Kuralları 1986 yılında ICOM tarafından uygulamaya konulmuştur. Bu metin, kuruluşun tüm üyelerinin uymak zorunda olduğu mükemmeliyet standartlarını belirleyen bir başvuru aracıdır.[7] 39 dile çevrilen ve 2004 yılında gözden geçirilen[8] ICOM Müzeler İçin Etik Kuralları, ICOM ve uluslararası müzecilik camiası tarafından paylaşılan değer ve ilkeleri ortaya koymaktadır. Müzelerin öz denetim esasına dayalı bu standartlar, müze yönetiminin temel ilkelerini, koleksiyonların edinilmesi ve elden çıkarılmasını ve mesleki davranış kurallarını kapsamaktadır.

ICOM'un 25. Genel Konferansı sonrasında, 2019 yılında bu kuralların gözden geçirilmesi ve gerekli görülmesi hâlinde revize edilmesi kararlaştırılmıştır. Hâlen devam etmekte olan gözden geçirme süreci, müzelerle ilgili etik meseleleri ele alan ve ICOM bünyesinde faaliyet gösteren özel bir birim olan ICOM Etik Daimi Komitesi (ETHCOM) tarafından koordine edilmektedir.[8]

Kırmızı Listeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

2000 yılından bu yana ICOM, kültürel mirasa önemli zararlar veren, özellikle kültürel mülkiyetin hırsızlık ve yağmalamaya en açık olduğu bölgelerde, kültürel malların yasadışı ticaretiyle mücadele etmek amacıyla Kırmızı Listeler yayımlamaktadır. Kültürel malların yasadışı ticaretiyle mücadeleyi desteklemek, ICOM'un en yüksek öncelikleri arasında yer almaktadır,[9] ve Kırmızı Listeler, kültürel nesnelerin kaçakçılığı ve yasadışı ticareti konusundaki farkındalığı artırmayı hedeflemektedir.

2025 itibarıyla, ICOM, aşağıdaki ülke ve bölgeler için Kırmızı Listeler yayımlamıştır:[10]

  • Afganistan
  • Brezilya
  • Kamboçya
  • Orta Amerika ve Meksika
  • Çin
  • Kolombiya
  • Dominik Cumhuriyeti
  • Mısır
  • Haiti
  • Irak
  • Latin Amerika
  • Libya
  • Mali ve Batı Afrika
  • Peru
  • Suriye
  • Yemen

Kırmızı Listeler, çalınmış nesnelerin listesi değildir. Kültürel nesnelerin hırsızlık ve kaçakçılığa maruz kalma riskine sahip kategorilerini belirlemek için farkındalık yaratmayı amaçlayan araçlardır. Bu listeler, bireylerin, kurumların ve polis ya da gümrük yetkilileri gibi makamların, risk altındaki nesneleri tespit etmelerine ve bu nesnelerin yasadışı olarak satılmasını veya ihraç edilmesini önlemelerine yardımcı olur. Listelerde yer alan kültürel mallar, tanınmış kurumların koleksiyonlarındaki envanterde bulunan nesnelerdir ve bu sayede yasadışı ticarete en açık olan kültürel mal kategorileri gözler önüne serilmektedir.[11]

ICOM, kültürel nesnelerin yasadışı ticareti açısından dünyanın en hassas bölgelerini kapsayacak şekilde, ulusal ve uluslararası uzmanların bilimsel işbirliği ile özel sponsorların desteğiyle Kırmızı Listeleri yayımlamaktadır. Listeler, her bir listenin bağlamına uygun olarak farklı dillerde yayımlanmaktadır. Bu araçlar, Irak, Afganistan ve Mali'den binlerce kültürel nesnenin tespiti, kurtarılması ve iadesine katkıda bulunarak önemli başarılar elde etmiştir.[11]

Müzeler Acil Durum Programı

[değiştir | kaynağı değiştir]

ICOM, çatışma durumları veya doğal afetlerle karşılaştıklarında kültürel kurumlara gerekli destek ve risk önleme araçlarını sunmaktadır. Afet Durumunda Müzeler İçin Yardım Gücü (DRTF), Müzeler Acil Durum Programı (MEP) ve Uluslararası Mavi Kalkan Komitesi’ndeki aktif rolü aracılığıyla, ICOM, müzelerin afet öncesi ve sonrasında destek alabilmeleri için kaynaklarını hızlı ve etkili bir şekilde seferber etmektedir.[12]

Uluslararası Müzeler Günü

[değiştir | kaynağı değiştir]

1977 yılından bu yana, ICOM her yıl 18 Mayıs civarında dünya çapında düzenlenen Uluslararası Müzeler Günü’nü organize etmektedir.[13]

Komiteler

[değiştir | kaynağı değiştir]

ICOM, çeşitli müze uzmanlık alanlarında faaliyet gösteren 34 uluslararası komite işletmekte,[14] bu komiteler müze topluluğunun yararına, kendi alanlarında ileri düzey araştırmalar yürütmektedir.

Genel Konferans

[değiştir | kaynağı değiştir]

her üç yılda bir düzenlenen ICOM Genel Konferansı, birçok ülkeden müze profesyonellerini bir araya getirmektedir. İlk toplantı, 1948 yılında Paris'te gerçekleştirilmiştir. Son yıllarda, Genel Konferanslar 2004 yılında Seul'de (Asya’daki ilk toplantı), 2007 yılında Viyana'da ve 2010 yılında Şanghay'da yapılmıştır. Bu 22. Genel Konferans, ICOM Pavyonu’nun açılıp "Museums, Heart of the City" adı verildiği Dünya Fuarı sonrasında Şanghay'da düzenlenmiştir.[15] Genel Konferans, 2013'te Rio de Janeiro[16], 2016'da Milano[17], 2019'da Kyoto[18] ve 2022'de Prag'da[19] gerçekleştirilmiştir. 2025 yılında, hızla değişen topluluklarda müzelerin geleceğine adanmış 27. ICOM Genel Konferansı'na Dubai ev sahipliği yapacaktır.[20]

Yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel ICOM Başkanı Emma Nardi'dir.[21] Alberto Garlandini'nin yerine göreve gelmiştir.[21] Mevcut Genel Müdür ise Peter Keller'in yerini alan Medea Ekner'dir.[22]

Başkanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
No. Görev Süresi İsim Ülke
1 1946–1953 Chauncey Hamlin  ABD
2 1953–1959 Georges Salles  Fransa
3 1959–1965 Philip Hendy  Birleşik Krallık
4 1965–1971 Arthur van Schendel  Hollanda
5 1971–1977 Jan Jelínek  Çekoslovakya
6 1977–1983 Hubert Landais  Fransa
7 1983–1989 Geoffrey Lewis  Birleşik Krallık
8 1989–1992 Alpha Oumar Konaré  Mali
9 1992–1998 Saroj Ghose  Hindistan
10 1998–2004 Jacques Perot  Fransa
11 2004–2010 Alissandra Cummins  Barbados
12 2010–2016 Hans-Martin Hinz  Almanya
13 2016–2020 Suay Aksoy  Türkiye
14 2020–2022 Alberto Garlandini  İtalya
15 2022– Emma Nardi  İtalya

CIDOC Kavramsal Referans Modeli (CRM)

[değiştir | kaynağı değiştir]

ICOM'un Belgeleme Uluslararası Komitesi (CIDOC), müze topluluğuna müze belgelendirmesi ile ilgili standartlar ve tavsiyeler sunmaktadır.[23]

CIDOC Kavramsal Referans Modeli (CRM), resmi uluslararası standart ISO 21127 olarak resmîleştirilmiş olup, kültürel miras bilgilerini ortak ve genişletilebilir bir anlamsal çerçeveye haritalandırmak amacıyla kullanılmaktadır. Bu "anlamsal yapıştırıcı", müzeler, kütüphaneler ve arşivler tarafından yayımlanan farklı kültürel miras bilgi kaynakları arasında bağlantı kurulmasını sağlamaktadır.[24]

Komite, 1961 yılında Meksika'nın Cuernavaca kentinde Ivan Illich tarafından kurulmuştur.[25]

Çevrimiçi Müzeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

ICOM, 1990'larda Virtual Library Museums Pages (VLmp) çevrimiçi müze dizinine katılan ilk uluslararası organizasyon olmuştur.[26] Ayrıca, Museum Domain Management Association (MuseDoma) aracılığıyla müzeler için ".museum" üst seviye alan adının (TLD) oluşturulmasında da önemli bir rol oynamıştır.[27][28]

Dış Bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Uluslararası Müzeler Konseyi ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ (İngilizce) "UNESCO/ICOM Museum Studies Training Programme". unesco.org. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2025. 
  2. ^ (İngilizce) "ICOM among UNESCO's Partners". unesco.org. 30 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2025. 
  3. ^ (İngilizce) "Partnership between ICOM and WIPO". wipo.int. 1 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012. 
  4. ^ (İngilizce) "Partnership between ICOM and INTERPOL". interpol.int. 14 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012. 
  5. ^ "Benefits". network.icom.museum (İngilizce). 5 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2018. 
  6. ^ "International Museums Office (IMO) – UNESCO Archives AtoM catalogue". atom.archives.unesco.org. 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2025. 
  7. ^ (İngilizce) "ICOM Code of Ethics for Museums". icom.museum. 4 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2025. 
  8. ^ a b "Code of Ethics". International Council of Museums (İngilizce). 8 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2021. 
  9. ^ (İngilizce) "ICOM's actions in Fighting Illicit Traffic". icom.museum. 4 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012. 
  10. ^ "Red Lists". ICOM (International Council of Museums). 21 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2025. 
  11. ^ a b (İngilizce) "Red Lists". icom.museum. 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2021. 
  12. ^ (İngilizce) "Julien Anfruns, ICOM Director General, at the International Conference of ICBS, December 2011". youtube.com. 12 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ (İngilizce) "International Museum Day in Greece". ekathimerini.com. 2012. 6 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2025. 
  14. ^ "Committees' directory". ICOM. 24 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2025. 
  15. ^ (İngilizce) "Inauguration of ICOM's Pavilion at the Expo". dailymotion.com. 2010. 31 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2025. 
  16. ^ "23rd ICOM General Conference Rio de Janeiro, Brazil". ICOM. 9 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2025. 
  17. ^ "24th ICOM General Conference Milano, Italy". ICOM. 15 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2025. 
  18. ^ "25th ICOM General Conference Kyoto Japan 2019". ICOM. 4 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2025. 
  19. ^ "26th ICOM General Conference Prague Czech Republic 2022". ICOM. 15 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2025. 
  20. ^ "27th ICOM General Conference Theme: The Future of Museums in Rapidly Changing Communities". International Council of Museums (ICOM). 4 Kasım 2024. 16 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2025. 
  21. ^ a b "Alberto Garlandini appointed new ICOM President". ICOM (İngilizce). 1 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020. 
  22. ^ (İngilizce) "Peter Keller appointed Director General of ICOM". icom.museum. 19 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2017. 
  23. ^ "CIDOC – Supporting Museum Documentation". International Council of Museums. 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2013. 
  24. ^ "CIDOC CRM Home page". CIDOC CRM Special Interest Group. 16 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2025. 
  25. ^ "Bienvenido a una lectura con Iván Illich". www.ivanillich.org.mx. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022. 
  26. ^ Bowen, Jonathan P. (2010). "A Brief History of Early Museums Online". The Rutherford Journal. 3. 31 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi25 Mart 2025. 
  27. ^ ".museum Naming Conventions". archives.icom.museum. ICOM. 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
  28. ^ "About MuseDoma". archives.icom.museum. ICOM. 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Uluslararası_Müzeler_Konseyi&oldid=36219552" sayfasından alınmıştır