İçeriğe atla

Söök

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Söök (Altayca ve Hakasça сӧӧк söök; Rusça сёок syook), Altaylar, Şorlar ve Hakaslar gibi Sibirya Türk halklarında babayanlı soy birliği ya da sülâledir.

Altay halkı soyadından farklı olarak söök adı verilen çeşitli soylara/sülalelere bölünür. Her Altaylının bir söögü vardır ve her söök iki ya da daha fazla kardeş sööklere ayrılır. Aynı ve yakın soylar arasında sööktiñ karındajı “soy kardeşliği” sebebiyle evlilik olmaz.[1] Altay Türklerinde aynı söök içinde ya da kardeş (akraba) söökler arasında evlilik yasaktır.[2] Altay Türkleri, biriyle karşılaştığında ona önce adını sonra da söögünü yani soyunu sormaktadırlar.[3]

Sööklerin oluşumu bir Altay efsanesinde şöyle anlatılır: “Tanrının (Tengri) dokuz oğlu varmış, bu oğullar önce kendi kız kardeşleriyle evlenmişler. Diğer bütün söökler de bunlardan türemiş. Bu oğulların adları (ki bu adlar aynı zamanda söök adlarıdır) şunlardır: Kıpçak, Mayman, Todoş, Toñjoon, Komdoş, Cüs, Togus, Küzen, Kerdaş.[2]

1897 nüfus sayımında Altaylarda 68 söök kaydedilmiştir. Büyük Altay söökleri içinde Töölös (Тӧӧлӧс, Тӧлӧс), Kıpçak, Mayman (Майман), Todoş, İrkit ve Mundus sayılabilir.

Tıva aymakları (boyları)

Tuva soybirliği Haritası

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Figen Güner Dilek (2008), Altay Türklerinde akrabalık 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ahmet B. Ercilasun Armağanı, Akçağ Basım Yayım Pazarlama A.Ş., Ankara
  2. ^ a b Altay Türkleri[ölü/kırık bağlantı]
  3. ^ Figen Güner Dilek, Tehlikedeki diller ve dil ölümü açısından altay Türkçesi ve ağızları 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.