Solaklık
Solaklık (sinistralite olarak da bilinir), sağ el yerine sol eli kullanmak, sola yatkınlık. Solaklar günlük aktivitelerde özellikle el yazısı ve yazı yazmada sol ellerini kullanırlar. Eski zamanlarda, özellikle Orta Çağ Avrupası'nda, solaklık kötülüğün, cadılığın ve şeytanın simgesi olarak görülmüş ve solaklar ayrımcılığa maruz bırakılmıştır.[1] Genellikle el kullanımı ile ilişkilendirilse de ayaklarda ve görme, duyma gibi süreçlerde de sola yatkınlık gözlemlenmektedir. Dünyanın yaklaşık % 10'u solaktır.[2]
Toplumda solaklık
[değiştir | kaynağı değiştir]
Pek çok toplum solaklığa negatif anlamlar yüklemişlerdir. Latincede "sinister" solak anlamına gelse de klasik Latincede "kötülük ve şanssızlık" anlamına da gelmektedir.[1] Tarihte solaklığa kötü anlamlar yüklemeyen kültürlerde var olmuştur. Buna örnek olarak İnka uygarlığında solak insanların İloq'e lakabı ile anılması ve saygı görmeleri verilebilir. Bu insanların şans getirdiğine ve iyileştirici güçleri olduğuna inanılmıştır.[3]
Alet kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Toplumdaki pek çok eşya ve alet sağ eli baskın insanlar için üretilmektedir. Bu hususta en çok problem yaratan aletler sağ el için tasarlanmış olan bıçak ve makaslar olmaktadır. Sol ele uygun makaslar daha küçük bir pazara sahip olmaları nedeniyle az bulunmakta ve normal makaslara kıyasla görece daha pahalıya satılmaktadırlar. Bu nedenlerden ötürü normal makas kullanmak zorunda kalan solaklar tam kuvvet uygulayamama, kesim çizgisini görememe ve kesim yönü ve hızını kontrol edememe gibi sorunlar yaşarlar.[4]
İslam ve solaklık
[değiştir | kaynağı değiştir]
Pek çok Müslüman çoğunluğa sahip ülkede sol eli kullanmak, özellikle sol ile yemek yemek veya selamlaşmak, tabu bir davranış olarak görülmekte ve solaklar sağ elin kullanılmasına zorlanmakta veya teşvik edilmektedir.[5][6] İslam'da haram olmamak ile birlikte bir hadiste geçen sol eli ile yemek yemekte olan bir adama İslam dinince peygamber kabul edilen Muhammed'in sağ eli ile yemek yemesini söylemesi ve bu isteğe uyulmayınca beddua etmesi İslam'ın yaygın olduğu toplumlarda sağ el kullanımına teşviğin başlıca nedenlerinden biridir.[7] Aynı zamanda sol el bu ülkelerde genellikle tuvalette kullanılmakta ve pis görülmektedir.[8][9]
Uluslararası Solaklar Günü
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüzde pek çok toplumda solaklığa karşı olan negatif önyargılar ve ayrımcılık azalmaktadır. 1973 yılından beri Left Handers Club tarafından düzenlenen Uluslararası Solaklar Günü solaklığı kutlamak ve solakların yaşadığı problemlere karşı toplumsal farkındalık oluşturmak gibi nedenlerden ötürü her sene 13 Ağustos'ta Birleşik Krallık'taki çeşitli şehirlerde kutlanmaktadır.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2019.