Sofya Kovalevskaya
Sofya Kovalevskaya | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 15 Ocak 1850 Moskova, Rusya İmparatorluğu |
| Ölüm | 10 Şubat 1891 (41 yaşında) Stockholm, İsveç |
| Mezun olduğu okul(lar) | Göttingen Üniversitesi (PhD; 1874) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik |
| Doktora danışmanı | Karl Weierstrass |
| İmza | |
 | |
Sofia Vasilyevna Kovalevskaya (Şablon:Dil-ru) (15 Ocak [E.U. 3 Ocak] 1850 – 10 Şubat [E.U. 29 Ocak] 1891), ilk büyük kadın rus matematikçisidir. Analiz, diferansiyel denklemler ve mekanik alanlarına birçok orijinal katkıda bulunmuştur. Kuzey Avrupa'da ilk kez tam profesörlük alan kadındır. Ayrıca bilimsel bir dergide editör olarak çalışan ilk kadınlardandır.[1]
Kovalevskaya'nın adının birçok alternatifi vardır. Kendisi akademik basımlar için Sophie Kowalevski (veya genellikle Kowalevsky) adını kullanıyordu. İsveç'e taşındıktan sonra ilk ismini "Sonya" olarak kullanmıştır.
Erken yaşamı
Sofia Kovalevskaya (doğum adı: Korvin-Krukovskaya) Moskova'da, üç çocuklu bir ailenin ikinci çocuğu olarak doğdu. Babası, Vasily Vasilyevich Korvin-Krukovsky çar ordusunda görevli bir topçu kor generaliydi. Annesi, Yelizaveta Fedorovna Schubert ise Alman kökenlerine sahip bilgili bir kadındı. Sofia'nın anneannesi Romanya asıllıydı.[2] Sofia 11 yaşındayken odasındaki duvar, diferansiyel ve integral denklem ders notlarının sayfalarıyla kaplanmıştı ve bu durum Sofia'nın kalkülüse ilk hazırlıklarıydı.[3]
Ailesi kızlarının matematiğe olan ilgisini ilerletmek için kızlarına bir özel ders hocası olan A. N. Strannoliubskii'yi tuttular ve o Sofia'ya hesap yapmayı öğretti. Bu arada yerel bir rahibin oğlu Sofia'yı nihilizm ile tanıştırdı.[4]
Matematiğe olan doğal yeteneğine rağmen Sofia eğitimini Rusya'da tamamlayamadı. Çünkü o zamanlar kadınlar üniversiteye kabul edilmiyorlardı. Yurt dışında okumak içinse babasının veya kocasının yazılı izni gerekiyordu. Bu sebeple Sofia genç bir paleontoloji öğrencisi olan ve daha sonrasında Charles Darwin ile beraber çalışmasıyla ünlenecek olan Vladimir Kovalevsky ile sahte bir evlilik yaptı. İkili 1867 yılında Rusya'dan göç etti.[5]
Öğrencilik yılları
1869'da, Kovalevskaya Almanya'da bulunan Heidelberg Üniversitesi'ne profesörlerin sınıfta kalmasına izin verdiği müddetçe devam ediyordu. Kovalevskaya orada okumaya devam ederken arkadaşı Vladimir ile Londra'yı ziyaret etti ve orada arkadaşları Thomas Henry Huxley ve Charles Darwin ile vakit geçirdi. Daha sonra George Eliot'un pazar salonlarına davet aldı.[5] Burada Herbert Spencer ile tanıştı ve ikisi birlikte, Spencer'ın kışkırtmaları sonucu, "kadınların soyut düşünebilme kapasitesi" üzerine olan bir tartışmaya liderlik ettiler. Kovalevskaya bundan önce bilime önde gelen katkılarından biri olan "Kovalevsky top" 'u yapmıştı. Bu katkı tümleşik katı cisim hareketleri üzerine olan bir listeye yapılmış çok önemli bir katkıydı. Aynı zamanlarda George Eliot Middlemarch adlı eserini yazıyordu.
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Sofya Kovalevskaya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "Sofia Kovalevskaya", Biographies of Women Mathematicians, Agnes Scott College
- Women's History - Sofia Kovalevskaya
- Brief biography of Sofia Kovalevskaya by Yuriy Belits. University of Colorado at Denver, March 17, 2005.
- Biography (in Russian)
- Association for Women in Mathematics
Kaynakça
- ^ [<http://www.britannica.com/EBchecked/topic/323006/Sofya-Vasilyevna-Kovalevskaya>. ""Sofya Vasilyevna Kovalevskay.""]
|url=değerini kontrol edin (yardım). Encyclopædia Britannica Online Academic Edition. Encyclopædia Britannica. Erişim tarihi: 22 Ekim 2011. - ^ "Women mathematicians by Dubreil-Jacotin". JOC/EFR. 07-06-2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 03-06-2012. Tarih değerini gözden geçirin:
|arşivtarihi=, |erişimtarihi=(yardım) - ^ ""Best of Russia --- Famous Russians --- Scientists."". TRISTARMEDIA |. Erişim tarihi: 21 Ekim 2011. Bilinmeyen parametre
|Web Design, Web Development, Multimedia, Creative Web Solutions=görmezden gelindi (yardım) - ^ Sofya Kovalevskaya, A Russian Childhood, translated, edited, and introduced by Beatrice Stillman ; with an analysis of Kovalevskaya’s Mathematics by P. Y. Kochina. Springer-Verlag, c1978 ISBN 0-387-90348-8
- ^ a b Roger Cooke, "The Mathematics of Sonya Kovalevskaya", Springer-Verlag, 1984.