Sevda And
Sevda And | |
|---|---|
| Doğum | 23 Mayıs 1902 Cenevre, İsviçre |
| Ölüm | 25 Temmuz 1958 (56 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Trafik kazası |
| Tanınma nedeni | Kavaklıdere Şarapları'nın kurucusu. Türkiye'de çok sesli müziğin tanınıp yaygınlaşmasına katkıları. |
| Evlilik | Cenap And |
| Çocuk(lar) | Metin And |
| Ebeveyn(ler) | Tunalı Hilmi Bey, Juliette Hanım |
Sevda And (23 Mayıs 1902,[1] Cenevre, 25 Temmuz 1958, Ankara), Türk iş ve kültür insanı.
Kavaklıdere Şarapları işletmesinin kurulmasında ve gelişmesinde etkin rol üstlenmiştir. Ankara'da Cumhuriyetin ilk yıllarında önemli müzik etkinliklerinin gerçekleşmesine öncülük eden Sevda And, "çok sesli müziğin dostu" olarak tanınır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1902 yılında Cenevre'de doğdu. Babası TBMM'nin ilk milletvekillerinden Tunalı Hilmi Bey[2], annesi İsviçreli Julliette Hanım'dır.[1] Öğrenimini İsviçre'de yaptı. Avrupa'da öğrenim gören Filibe eşrafından Serçeşmebeyleroğlu Mehmet Cenap ile İsviçre'de tanıştı. 1928'de evlendiler ve Ankara'ya yerleştiler. Sevda Hanım, 1928'de Ankara'da kurulan Himaye-i Etfal Kadın Yardım Cemiyeti 'nin kurucu üyeleri arasında yer aldı.[3]
1929'da eşi Cenap Bey ve kardeşi İnsan Tunalı ile birlikte şarapçılığa başladı. Şarapçılık işine Ankara'nın kuzeyinin şenlendirilmesini isteyen Mustafa Kemal Paşa'nın önerisiyle Tunalı Hilmi Bey'in almış olduğu bağda başladılar[4] İsviçre’deki banker dostlarından borç alarak Kavaklıdere mıntıkasında, diğer bağ ve arazileri ailece satın alıp şarap fabrikası inşa ettiler.[5] Sevda Hanım, işletmede fiilen çalıştı; Kavaklıdere Şarapları işletmesinin kurulmasında ve gelişmesinde etkin rol üstlendi.[6]
Sevda Hanım ve Cenap Bey, 1934'te Soyadı Kanunu çıkınca "And" soyadın aldılar.[7] Çocukları olmayan çift, Cenap Bey'in bir aile yakınının liseyi bitiren oğlu Metin'i evlat edindi. Metin, tanınmış bilim ve kültür araştırmacısı olarak yetişti.
Sevda- Cenap And çifti, 1955'te bağlarının alt ucunda "Kuğulu Park" diye anılan yerde Türk evlerinden esinlenen iki katlı bir ev yaptırdılar. Çoksesli müziğe yakın ilgi duyan Sevda And, 1940'ta kurulan ve genel sekreterliğini Cenap And'ın üstlendiği Ses ve Tel Birliği Cemiyeti'nin üyesi oldu. Çift, konutlarının alt katını küçük bir konser salonu olarak düzenledi. Ankara'da yetişen müzisyenlere burada konser verme olanağı sağladılar.[7]
Sevda And, 1958'de Kavaklıdere'de freni patlayan bir arabanın altında kalarak öldü. Aynı kazada arkadaşı eğitimci Vedide Baha Pars da ölmüştür.[8]
Sevda - Cenap And Müzik Vakfı
[değiştir | kaynağı değiştir]Cenap Bey eşinin ölümünden sonra vaktinin çok sesli müziğe ayırmış ve eşinin anısına 1965'te “Sevda ve Cenap And Müzik Tesisi”ni kurmuştur.[9] Bu tesis, Cenap Bey'in 1968'de ikinci evliliğini yaptığı Ayşe Cevza Başman tarafından 1973 yılında çoksesli müziğin Türkiye’de tanıtılması ve Cenap Bey’in ilk eşi Sevda Hanım’ın hatırası için bir vakfa dönüştürüldü.[9] Sevda - Cenap And Müzik Vakfı 1972'de feshedilen Ses ve Tel Birliği Cemiyeti'nin devamı niteliğinde bir vakıf olarak varlığını sürdürür.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Özçakır, Gürdal (25 Mayıs 2023). "Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Giden Yolda Bir Dava Adamı Tunalı Hilmi Bey". Karadenizhavadis.net. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ "Tunalı Hilmi kimdir? - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. Erişim tarihi: 23 Ekim 2024.
- ^ "Kurucu Üyeler". Türkiye Yardım Sevenler Derneği. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ Gürses, Uğur (2 Ocak 2021). "Cenap And". Ekonomi Alla Turca / Uğur Gürses. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ Adamı, Keyif (3 Mayıs 2016). "Kavaklıdere 1929 Cabernet Franc-Bir Şarap Hikayesi". Keyif Adamı. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ "Tarihçe". Sevda - Cenap And Müzik Vakfı. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ a b Sağdıç, Ozan (1 Nisan 2020). "#tarih | Başkent'te kültür ve sanat geleneği var". #tarih. 24 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ Gezer, Gülnaz (2023). "Vedide Baha Pars ve Türk Eğitim Hayatına Katkıları". Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi - CTAD (37): 383-420. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ a b "Üç aileye yayılan 75 yıllık serüven". Hürriyet. 15 Ağustos 2004. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.