Serinyol
| Serinyol | |
|---|---|
 Amik Ovasına doğru Serinyol | |
 | |
 Hatay | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Hatay |
| İlçe | Antakya |
| Coğrafi bölge | Akdeniz |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
Serinyol veya eski adıyla Bedirge, Akdeniz bölgesinin Hatay ilinde, Antakya'ya bağlı bir mahalledir. Nüfusu 25.000 civarındadır. İskenderun-Antakya arasındaki E-5 kara yolundan güneye giderken sağda, Nur Dağları (Amanos Dağları)'nın eteklerinde konumlanmıştır.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, 1536 tarihli 397 numaralı Haleb Livâsı mufassal tahrîr defterinde (yayın no. 109 ve 110) Bakraz'a (Bakras, Belen) bağlı "Bedirgiyye" olarak geçmektedir.
"Bedirge" adının Arapça "el-Batrikeyn/البطرکین'den ("iki Patrik") geldiği düşünülmektedir. 1870 (1287 h.) ve 1873 (1290 h.) Halep Vilayeti Salnamelerinde Karamurt Nahiyesi'ne bağlı "Bedirge"/بدرکه olarak geçmektedir. 1883'te bölgeyi gezen Alman doğubilimci Martin Hartmann, bu yerin el-batraken (bitirken olduğunu yazmıştır.
Mahalle, Hatay'ın Türkiye'ye katılmasına dair kararnamede ve bununla ilgili sonraki tarihte yapılmış bir düzenlemede, T.C. Resmi Gazete'nin 11 Temmuz 1939 ve 5 Şubat 1940 tarihli nüshalarında "Bedirge" ve "Batırga" olarak geçmektedir. Bedirge, 10 Temmuz 1964'te Resmi Gazete'de yayımlanan karara ve "Yabancı kökten gelen ve karışıklığa yer veren Bucak adlarının Türkçeleştirilmesi ile ilgili olarak içişleri Bakanlığınca, 5442 sayılı 11 idaresi Kanununun 2 nci maddesine göre" "Serinyol" adını almıştır.[1]
Hatay ili Reyhanlı ilçesine yerleşmiş Çerkes köylerinden biri olan "Bedirge" mahallesinde "Hanıko" ismine rastlanmaktadır. Serinyol'da, 19. yüzyıl sonlarında göçle gelen muhacirlerin iskan edildiği "Bedirge Çerkez" Mahallesinde yapılan cami de mescit tarzında basit bir yapıdan ibarettir. Kasaba, Cumhuriyetin ilk yıllarında muhtemelen küçük bir köy ya da mezra gibi bir yer olmuş olabilir. Ancak 1950'li yıllardan sonra Hatay'ın değişik bölgelerinden göç alarak nüfusu hızla arttı. I. Dünya Savaşı'nı izleyen bölgedeki Fransız işgali, birçok yer gibi Hatay çevresini de değiştirdi. Hatay'ın büyükşehir olması ile birlikte mahalle olarak Antakya Belediyesi'ne bağlandı. Bugün Serinyol nüfusunun büyük bir bölümü Arap Alevisi'dir. Yerel halk Türkçe ve Arapça konuşmaktadır.
Görünür bir örnek, Antakya'dan İskenderun'a uzanan eski asfalt yoldur. Hatay'ın anavatana katıldığı 1939 yılına kadar burada kalan Fransızlar zamanında yapılan bu yol bugünkü E-5 Karayoluna göre batıda kalır. Yolun kenarına o zamanlar sağlı sollu ekilen çınar ağaçları tamamen kesilmemiş, yolun halen kullanıldığı yerlerde günümüzde varlığını sürdürmektedir. Eski asfalt yol Serinyol'dan sonra jandarma kışlasının yanından geçerek dağlara paralel devam eder ve Kırıkhan yol ayrımında Topboğazı'nda tırmanışa geçer. Günümüzde yolun Antakya-Serinyol arası olan kısmı halen ikinci yol olarak kullanılır. Kalan kısımları bazı köylerden geçen yamalı bir yoldur ya da kullanılmaz haldedir.
Daha önceleri köy olan Serinyol, 28 Şubat 1968 tarihindeki kararla belediye statüsü alarak beldeye dönüştü.[2] 12 Kasım 2012'de TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile mahalle oldu.[3]
Tarım, sanayi ve doğa[değiştir | kaynağı değiştir]
Serinyol'un batısında Amanos Dağları, doğusunda Amik Ovası uzanır. Bedirge Çayı ile birlikte birkaç küçük dere Amanoslar'dan doğup ovaya inerek Asi Nehri'nin kolu Karasu ile birleşir. Tarım sulak ve zengindir (Pamuk, zeytin, tahıllar, turunçgiller, mevsimlik sebzeler). Hayvancılık da yapılır.
Tarıma dayalı sanayi olarak, pamuk işleyen "Çırçır ve Prese" Fabrikası, Bulgur Fabrikası, ovanın kenarında "Hataş" Konserve-Salça Fabrikası, zeytinyağı fabrikası vardır. E-5 kara yolu kenarında kasabanın girişinde Serinyol Orman Fidanlığı yer alır. Burası çok uzun zamandır bulunduğu il ve çevresi için değişik ağaç türü fidanlarının yetiştirildiği yerdir. Bedirge Çayının Amanoslardaki kaynağına doğru yukarı çıkan vadilerde mesire yeri olarak da sıkça gidilen ormanlık alanlar vardır. Dağlardan inen suların ovada açılan derin kuyulardan güçlü bir şekilde çıktığı "Artezyen" kuyular mevcut olup, Serinyol'un bu sularının bir kısmı yakın zamanda döşenen tesisatla Antakya'nın Çekmece Beldesi'ne de içme suyu olarak yönlendirilmiştir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Werner Arnold, Die arabischen Dialekte Antiochiens 22 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Harrasowitz 1998) (bkz. Google Books)
- Martin Hartmann, "Das Liwa Haleb (Aleppo) und ein Teil des Liwa Dschebel Bereket", Zeitschrift der Gesellschaft für Erdkunde zu Berlin, no. 29 (1894), s. 142-188 ve 475-550 11 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- Halep Vilayeti Salnamesi, 1287/1870 ve 1290/1873.
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Adıgüzel, Şenol (2014). "Hatay Büyükşehir Belediyesi". Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1 (Özel). dergipark.org.tr. s. 59. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2020.
- ^ Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 030.11.1, Yer No: 333.9.9.
- ^ "Kanun No. 6360". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2014.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Serinyol'da Çerkezler: https://web.archive.org/web/20060618234038/http://www.ismailgaspirali.org/Emel_Dergisi/emel219_m03.htm
- Hatay'da Osmanlı Dönemi Eserler: https://web.archive.org/web/20060115065342/http://www.akmb.gov.tr/turkce/books/osmanli/m.tekin.htm
- Hatay Devleti: http://www.crwflags.com/fotw/flags/tr-hatay.html 6 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Wikimapia - Serinyol, civarı ve Hatay Havaalanı25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.