Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali
| Le Bon Sens, ou Idées naturelles opposées aux idées surnaturelles | |
 1928 tarihli Türkçe çevirinin kapağı | |
| Yazar | Baron d'Holbach |
|---|---|
| Çevirmen | Abdullah Cevdet |
| Ülke | Fransa |
| Konu | Din |
| Yayım | 1772 (özgün) 1928 (Türkçe) |
| Yayımcı | Kaynak Yayınları |
| Medya türü | Baskı |
| Sayfa | 349 |
| ISBN | 978-975-343-094-4 |
| Tam metin | Vikikaynak'ta Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali |
Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali, 1772'de Fransa'da Aydınlanma filozofu Baron d'Holbach tarafından ateist papaz Jean Meslier'nin adı kullanılarak Le Bon Sens, ou Idées naturelles opposées aux idées surnaturelles ("Sağduyu, veya doğaüstü fikirlere karşı doğal fikirler") başlığıyla yayımlanmış bir din eleştirisi kitabıdır. Türkiye'de ilk olarak Doktor Abdullah Cevdet tarafından "Rahib Melye'nin Vasiyetnamesi Hakkında" adıyla 1924 yılında eski harflerle neşredilmiştir.[1] 1928'de Atatürk'ün emriyle Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları'nca "Aklı Selim" adıyla basılmıştır. Ertesi yıl 2. baskısı yeni harflerle yapılan kitap bugün ise Kaynak Yayınları'nca "Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali" adıyla yayımlanmaktadır.[2]
Kitabın ilk baskısı Mustafa Kemal Atatürk'e Dr. Abdullah Cevdet'in yeni harfler ile yazdığı 29 Aralık 1928 tarihli ve imzalı "En büyük acizden en büyük iktidara" ithafını içermektedir. Devamında ise 1912'de İstanbul'da yazmış olduğu şu dörtlüğü eski harfler ile eklemiştir:
Ölen tayyûr-i hayalâta muntazır-ı elzem
Yanan tebessümü bir gülistan-ı lügattır
Bu maneviyyat-ı meçhûle-i yetimânem
Okunmadan yakılan nâme-i muhabbettir
Atatürk'ün çeşitli yerlerin altını çizerek okuduğu bu baskı Çankaya'daki Atatürk Müze Köşkü Kütüphanesinde 146 numarayla kayıtlı bulunmaktadır.[3]
Kitabın yazarının kim olduğuyla ilgili tartışmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kerim Sadi'ye göre, Aklı Selim (Le Bon Sens), Rahip Jean Meslier'nin değil, 18. yüzyılın maddeci filozoflarından Baron d'Holbach'ın (1723-1789) Système de la Nature (Doğanın Sistemi) adlı eserinin bir özetidir. Bu görüşe göre, Doktor Abdullah Cevdet'i ve Bakanlığı bu hataya sürükleyen, "19. yüzyılın başında yayıncıların Aklı Selim'i rahibe mal etmeleri ve Vasiyetname ile Aklı Selim'in bir arada basılagelmesidir."[4]
Plehanov'un Materyalizm Üzerine Üç Deneme adlı kitabında da, Le Bon Sens (Aklı Selim) adlı eserin d'Holbach'ın olduğu belirtiliyor.[5] Cemil Sena'nın Filozoflar Ansiklopedisi'nde, kitabın d'Holbach tarafından "Rahip Meslier" takma adıyla yazıldığı ifadesine yer veriliyor. Lange da kitabın d'Holbach tarafından yazıldığını söylüyor. Vorlandere ise Jean Meslier yazdı diyor.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ https://archive.org/details/rahibmelyeninvas00mesl Archive.org
- ^ "Kaynak Yayınları'nın notu". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2010.
- ^ Meslier, Jean. Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali. 6. baskı. İstanbul: Kaynak Yayınları, 1997. s. 27
- ^ Aktaran Doğa ve Bilim dergisi, Haziran 1983, yıl 3, Sayı 15, s. 65-66.
- ^ Kaynak Yayınları, İstanbul, Ocak 1987, s. 61, 64, 67
- ^ Doğu Perinçek, Kemalist Devrim-2 Din ve Allah, Kaynak Yayınları, 1. basım, İstanbul, Eylül 1994, s. 62, dipnot 51 ve s. 105, dipnot 59.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikikaynak'ta Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali ile ilgili metin bulabilirsiniz.- Kitabın archive.org üzerinde bulunan taratılmış hali.
 | Kitap ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |