Roshanak Vardak

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Roshanak Wardak (Peştuca : روشنک وردگ; Dari : روشنک وردگ; 1962 ) Afgan bir jinekolog olmasının yanında Maidan Vardak Eyaletinden eski bir politikacıdır. 2021 yılında diğer elli Afgan kadınla birlikte BBC'nin 100 Kadınından biri seçildi.

Tıbbi kariyer[değiştir | kaynağı değiştir]

Babası 1990'ların başında Afgan İç Savaşı sırasında öldürüldü. Pakistan'da bir mülteci olan Wardak, burada mülteci arkadaşlarına tıbbi destek teklif etti.[1][2] daha sonra Afganistan'a dönen Vardak, memleketi Meydan Vardak Eyaletinde 40'tan fazla kadının doğum sırasında öldüğünü duyduktan sonra 1996 yılında jinekoloji uygulamaya başladı.[3] İlk kliniğini 1996 yılında, Taliban rejiminin başlamasından kısa bir süre önce açtı.[1] Bu dönemde Vardak, Meydan Vardak Eyaletinde İslamı kıyafet kurallarına bağlı kalarak görev yapan tek kadın doktordu; ancak burka giymeyi reddederek normlara daha fazla meydan okudu.[2][4] Wardak, 2010 yılında siyasi kariyeri sona erdikten sonra doktor olarak tam zamanlı işine devam etti[5]

Siyasi kariyer[değiştir | kaynağı değiştir]

Vardak'ın babası ve büyükbabası yerel siyasetçilerdi. 2005 yılında parlamento seçimlerinde Vardak bağımsız aday oldu ve Meydan Vardak Eyaleti Halk Meclisi üyesi seçildi.[6] Milletvekili olduğu süre boyunca Vardak, Batı'nın Afganistan'a askeri müdahalesini eleştirdi ve daha kalıcı anlaşmalara varmak ve daha fazla çatışmayı önlemek için Taliban ile ilişkiler kurulmasını destekledi. Ayrıca, ülkeye getirdikleri güvenlik düzeyi de dahil olmak üzere, 1990'ların sonlarında Taliban hükûmetinin yürürlükte olan unsurlarını övdü; bir grup suçluya benzettiği sonraki Taliban isyanını daha çok eleştiriyordu.[2] Wardak ayrıca Taliban'ı kadın eğitimi konusundaki duruşundan dolayı eleştirdi. 2010 yılında Maidan Vardak Eyaletinin Taliban'a desteğin en yüksek olduğu Peştun ilçelerinde kız okulu bulunmadığını söyledi.[7] Vardak, milletvekili olarak görev yaptığı süre boyunca Saydabad'daki bir hastanede yarı zamanlı doktor olarak çalışmaya devam etti.[3] 2010 parlamento seçimlerinin ardından Vardak milletvekili olmayı bıraktı; seçim kampanyası sırasında Taliban yetkililerinden tehditler almış ve diğer adayları oy pusulalarını doldurmakla suçlamıştı.[8][9]

Wardak, Ashraf Ghani liderliğindeki önceki hükümetin yozlaşmış olduğunu düşünüyordu. Ağustos 2022'de Kabil'in düşmesinin ardından Taliban'ın iktidara dönüşünü övdü.[1] O zamandan beri, özellikle kızların eğitimi konusundaki konumuyla ilgili olarak rejime karşı daha eleştirel hale geldi. Aynı zamanda ülke çapında kız okullarının yeniden açılmasını alenen savundu.[4][8]

Kişisel hayat[değiştir | kaynağı değiştir]

Vardak, Afganistan'ın Maidan Vardak Eyaletinde doğdu ve büyüdü. 2021 itibarıyla Vardak bekar ve özel bir klinik işlettiği Saydabad'da yaşıyor.[1][2][5]

BBC'nin 2021'in 100 kadınından biri olarak kabul edildi[10]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d "A Wish for Afghanistan, 7. The doctor". BBC World Service (İngilizce). 16 Ekim 2021. 12 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ a b c d "'I would never swap my country for all the world'". The Guardian (İngilizce). 10 Eylül 2008. 2 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ a b "روشنک وردگ؛ پزشکی که زندگی خود را وقف سلامت زنان سرزمینش کرد". BBC Persian (Farsça). 31 Ekim 2017. 3 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022. 
  4. ^ a b "BBC 100 Women 2021: Who is on the list this year?". BBC News (İngilizce). 7 Aralık 2021. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022. 
  5. ^ a b "In Taliban-controlled areas, Afghan women face restrictions, but some find ways to push back". The Washington Post. 13 Mart 2019. 14 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ "The Spine-Chilling Emptiness of Afghanistan's Voting Booths". The New Republic. 1 Ekim 2010. ISSN 0028-6583. 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ "Afghan Taliban 'end' opposition to educating girls". BBC News (İngilizce). 14 Ocak 2011. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022. 
  8. ^ a b "What a 2,000-mile journey around Afghanistan uncovers a year after the Taliban takeover". National Geographic (İngilizce). 8 Ağustos 2022. 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  9. ^ "Ballot-stuffing witnessed amid troubled Afghanistan vote". The Christian Science Monitor. 18 Eylül 2010. ISSN 0882-7729. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ "BBC 100 Women 2021: Who is on the list this year?". BBC News (İngilizce). 7 Aralık 2021. 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Roshanak_Vardak&oldid=32600173" sayfasından alınmıştır