Refik Aliyev

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Refik Alivyev
DoğumRafiq Əziz oğlu Əliyev
10 Şubat 1940 (84 yaşında)
Ağdam, SSCB
Milliyet Sovyetler Birliği
 Azerbaycan
VatandaşlıkAzerbaycan
EğitimAzerbaycan Petrol ve Kimya Enstitüsü (1963)
Kariyeri
DalıOtomasyon, Otomatik kontrol sistemleri, yapay zeka[1]

Aliyev Refik Azizoğlu (10 Şubat 1942, Ağdam) - teknik bilimler doktoru (1975), profesör (1976), ANAS'ın ilgili üyesi, Azerbaycan Devlet Petrol ve Sanayi Üniversitesi Otomatik Yönetim Sistemleri Bölümü eski başkanı, MBA program direktörü, ADNA, Georgia State Üniversitesi, Atlanta, ABD, BBA Program Direktörü, Genetik ve Yapay Zeka Derneği Başkanı.[2]

Hayati[değiştir | kaynağı değiştir]

Refik Aliyev, 10 Şubat 1942'de Azerbaycan'ın Ağdam bölgesinin Nevruzlu köyünde doğdu. 1948-1958 yılları arasında Ağdam'da ortaokulu okudu ve derece ile mezun oldu. 1958-1963 yıllarında M. Azizbeyov'un adını taşıyan Azerbaycan Petrol ve Kimya Enstitüsü'nden onur diplomasıyla mezun oldu. 1964-1967 yılları arasında Moskova'da SSCB Bilimler Akademisi Yönetim Sorunları Enstitüsü'nde yüksek lisans öğrencisiydi. 1967'de teknik bilimler adayı, 1975'te teknik bilimler doktoru unvanını aldı. 1967-1969 yılları arasında Neftkimyaautomat Bilimsel-Araştırma ve Tasarım Enstitüsü'nde (ETLİ) bilimsel-araştırma laboratuvarı başkanlığı yaptı. 1976 yılında profesör oldu. 1989 yılında Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi'nin ilgili üyesi seçildi. 1989-2011 yılları arasında Azerbaycan Devlet Petrol Akademisi Otomatik Yönetim Sistemleri Bölüm Başkanı olarak görev yaptı. 1998'den günümüze Azerbaycan Devlet Petrol Akademisi ve Georgia Devlet Üniversitesi'nin (Atlanta, ABD) MBA program direktörlüğünü, 2001'den günümüze ise bu üniversitelerin BBA program direktörlüğü görevini sürdürmektedir.

Azerbaycan'da ve birçok yabancı ülkede bilişim ve yönetim alanında bilimsel-araştırma çalışmalarının düzenlenmesinde öncü rol oynamıştır. Azerbaycan, Rusya, Almanya ve İran'da 130'dan fazla bilim adayı ve 25 bilim doktoru eğitti. Öğrencileri şu anda sadece Azerbaycan'ın değil ABD, Almanya, Türkiye, Rusya, İran gibi ülkelerde çalışmaktadır.

"Bulanık Sistemlerin Uygulanması" adıyla 1994 yılından itibaren çeşitli Avrupa ülkelerinde doğrudan lider konumda katılımıyla, 2000 yılından itibaren iki yılda bir Özbekistan Cumhuriyeti Taşkent'te "Bulanık Sistemlerin Uygulanması ve Yumuşak Hesaplama", 2000 yılından itibaren Antalya'da her iki yılda bir "Sistem analizi, karar verme ve yönetimde Kelime Tabanlı Bilgisayar ve Soft Computing" konulu uluslararası bilimsel konferanslar düzenlemektedir.

Bilişim ve yönetim, yapay zeka, bulanık mantık ve Soft Computing konularına ayrılmış yaklaşık 70 kitap ve 350'den fazla bilimsel makale yazmıştır.

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 1971 - Azerbaycan Lenin Komsomol bilim alanında ödülü
  • 1983 - SSCB Devlet Bilim ve Teknoloji Ödülü
  • 1992 — Tebriz Üniversitesi Profesörü (İran).
  • 1999 — Georgia Eyalet Üniversitesi (ABD) Profesörü.
  • 2000 - Siegen Üniversitesi'nde (Almanya) Profesör.
  • 2003 — Yakın Doğu Üniversitesi (NEAR) Profesörü.

Ana bilimsel başarılar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Çok boyutlu ve birleşik deterministik, stokastik (1967), bulanık (1981) kontrol sistemlerinin değişmezlik koşullarının formülasyonu;
  • Entelektüel endüstriyel sistemlerde karar verme ve yönetim süreçlerinin entegrasyonuna ilişkin ilkelerin oluşturulması (1969);
  • Stokastik değişken yapılı sistemlerin sentez yöntemlerinin geliştirilmesi (1976);
  • Çok düzeyli dağıtılmış üretim sistemleri için koordinasyon teorisinin geliştirilmesi (1980);
  • AL11, AL12 ve AL13 bulanık mantığın oluşturulması (1984–1986);
  • Bulanık modellerin yeterlilik koşullarının formüle edilmesi (1984 );
  • Bulanık akıllı robotların teorisinin ve yapım ilkelerinin geliştirilmesi (1986);
  • ESPLAN (1987) dahil olmak üzere bulanık uzman sistemlerin geliştirilmesi;
  • Bulanık dağıtılmış akıllı sistemler kavramının oluşturulması (1988), oluşturulma yöntemlerinin geliştirilmesi (1993);
  • Aracılar arasındaki rekabet ve işbirliği ile Soft Computing'e dayalı çok aracılı akıllı sistemlerin oluşturulması (1997);
  • Genetik algoritmalara dayalı bulanık sinir ağlarının öğrenme yönteminin geliştirilmesi (1997);
  • Genetik algoritmalara dayalı yeni bir bulanık regresyon analizi konseptinin geliştirilmesi (1998);
  • Bulanık-kaos sinerjisine dayalı uyarlanabilir kontrol sistemlerinin önerilmesi (2001);
  • Bulanık zaman serilerine dayalı yeni tahmin yöntemlerinin geliştirilmesi, 2002;
  • Genelleştirilmiş kararlılık teorisinin gelişimi. Zade-Aliyev'in dinamik sistemlerin kararlılığının tanımını ve kriterini önermesi, 2003-2007.

Önemli eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Aliyev R. A. Otomatik kontrol. Bakü: Maarif, 1993, 622 s. (Azerice).
  • Aliyev R. A. Üretim kontrol sistemlerinde entegrasyon yöntemleri. Moskova: Energoatomizdat, 1989, 271 s.
  • Aliev RA, Aliev FT ve Babaev MD, Bulanık Süreç Kontrolü ve Bilgi Mühendisliği. Köln: Verlag TUV Rheinland, 1991, s. 148. (İngilizce).
  • Aliev RA, Bonfig KW ve Aliev FT, Soft Computing, Technik Verlag, Berlin, Almanya, 2000, s. 448. (Almancada).
  • Aliev RA ve Aliev RR, Soft Computing and its Application, World Scientific, New Jersey, Londra, Singapur, Hong Kong, 2001. (İngilizce).

Filmografi[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. Elektronik Hesap Makineleri Prodüksiyonu Kontrol Ediyor (film, 1982)
  2. Kitabıma Başlıyorum (film, 2006)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "AUT - Úplné zobrazení záznamu". aleph.nkp.cz. 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2024. 
  2. ^ "Musavat.com — İki şagirdlə bir akademikin söhbəti. Rafiq Əliyev: "Bizim nəzəriyyə Çinə ildə yüz milyardlarla dollar gəlir gətirir"". 8 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2011. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]