ROTSE
ROTSE (Robotic Optical Transient Search Experiment), çoklu teleskop deneyi olarak tasarlanmış ve gama ışını patlamalarının geçici optik ışımalarını gözlemlemek amacıyla oluşturulmuştur. Deney; Avustralya, Namibya, Türkiye'deki TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi ve Teksas'daki McDonald Gözlemevi'nde bulunan dört teleskobu içermektedir.[1] Teleskop çalışma zamanının %30 kadarı TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'ne yani Türk astronomlarına aittir. Bu zaman dilimi içinde çeşitli nesnelerin optik bantta gözlemleri yapılabimektedir.[2]
Namibya teleskobu, başkent Windhoek'ün güneybatısındaki Gamsberg dağlarında bulunan Yüksek Enerjili Stereoskopik Sistem (HESS) sahasında yer alır.[1]
ROTSE projesi, Michigan Üniversitesi, Los Alamos Ulusal Laboratuvarı, Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı, Yeni Güney Galler Üniversitesi (Avustralya) ve Max Planck Nükleer Fizik Enstitüsü'nden (Almanya) astrofizikçilerin işbirliğiyle gerçekleştirilmektedir.[3]
Orijinal ROTSE-I, 11 cm çapında 4 telefoto merceğe sahipti ve 16x16 derece görüş alanını kapsıyordu. Bu, patlama devam ederken bir GRB'nin ilk geçici optik ışımalarının tespit edilmesini sağlamıştır, fakat bu ROTSE veya çok benzer olan LOTIS (Livermore Optical Transient Imaging System) tarafından tespit edilen tek patlamaydı. Bu nedenle ROTSE-II, aynı zamanda geniş bir görüş alanına sahip olacak şekilde tasarlanmıştı, fakat HETE-2 ve SWIFT gibi yeni uydular daha küçük hata kutuları sağlayıp büyük bir görüş alanını gereksiz kıldığından, hiçbir zaman inşa edilmedi. Bu durum, dünya genelinde hızlı hareket edebilen ve çoklu konumlarda işlem yapabilen az çok geleneksel bir teleskop olan ROTSE-III'ün tasarımına yol açmıştır.[4]
En son ROTSE teleskobu olan ROTSEIII-d, 2002 yılında TÜBİTAK ile Michigan Üniversitesi arasında imzalanan bir sözleşmeyle TUG Bakırlıtepe sahasında yer almıştır. ROTSE projesi sona erdiği halde şu an yalnızca ROTSE III-d teleskobu, Türk astronomlarının önerdiği gözlem projelerini takip etmeye ve GRB uyarılarını sürdürmeye devam etmektedir.[5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "ROTSE-III World Distribution". 16 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.
- ^ Ümit Kızıloğlu. "ROTSE". Erişim tarihi: 17 Ağustos 2023.
- ^ "Project Information". 9 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.
- ^ Akerlof, C.W. ve Ashley, MCB ve Casperson, DE ve Epps, HW ve Kehoe, RL ve Marshall, SL ve McGowan, KE ve McKay, TA ve Phillips, MA ve Rykoff, E.S. (2002). "The ROTSE-III robotic telescope system". Astronomical Society of the Pacific Yayınları. 115 (803): 132-140. arXiv:astro-ph/0210238 $2. Bibcode:2003PASP..115..132A. doi:10.1086/345490.
- ^ "ROTSE III-d Telescope". TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2023.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ROTSE ana sayfası 22 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.