Primula carniolica
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Primula carniolica | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Anton Hartinger'in,1882 yılında basılan kitabı Atlas der Alpenflora da yer alan Krainer Primel (Primula carniolica) bitkisinin çizimi[1] | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Türler | |||||||||||||||||
| metne bakınız. | |||||||||||||||||
Primula carniolica, Carniolan primrose olarak bilinen Primulaceae (çuha çiçeğigiller) familyasından çiçekli bir bitkidir. Buz Devri sırasında gelişen bitki, Slovenya’nın en ünlü yerel endemik bitkilerden biridir.[2] Slovence adı "Kranjski jeglič" dir.[3]
Primula carniolica 1754-1769 yılları arasında Divje jezero civarında, Idrija kasabasındaki cıva madeninde doktor olarak çalışan, doktor ve doğa bilimci Johannes Antonius Scopoli tarafından bulundu, fakat yeni bir tür olarak tanımlanmadı.[4] Daha sonra Balthasar Hacquet bitkiyi Viyana'ya gönderdi,[5] burada o zamanın önde gelen botanikçilerinden biri olan Nicholas Joseph von Jacquen, 1778 yılında onu yeni bir tür olarak tanımladı.[6] Bitki adını, bulunduğu bölgenin ismi olan Carniola’dan almıştır. Carniola bölgesi o zamanlar Avusturya İmparatorluğu' sınırları içinde yer alıyordu*3,Bitkinin bulunduğu Divje jezero gölü kıyısındaki yeri 1838 yılında Saksonya Kralı II. Frederick Augustus ziyaret etti.
Primula carniolica yaklaşık 5 ila 20 santimetre yüksekliğe ulaşan çok yıllık otsu bir bitki olarak büyür. Yaprakları 3-12 santimetre uzunluğunda genel olarak da 1-4 santimetre genişliğindedir.[7][8] Gövde, taban ve yapraklar açık yeşil ve etlidir. Diğer bazı çuha çiçeğinde görülen tabakalar bu bitkide görülmez. Çiçekler 20–25 milimetre çapında ve hafif kırmızı, gül veya mor pembe renktedir. Koku verirler ve boğaz kısmında hafif bir beyaz parçacık kaplaması vardır. Bitki Nisan ve Mayıs ayları arasında çiçek açar.[9] Yapraksız olan çiçek sapının uzunluğu 5 ila 20 santimetre arasındadır. Çiçek sapı 2 ila 15 çiçeğin bir arada durduğu çiçek salkımlarını taşır.
Primula carniolica, Ljubljana'nın güney ve batısındaki 25 km genişliğinde ve 70 kilometrelik bir kuşakta, kayalık yarıklardaki ıslak yarıklarda ve çayırlardaki yerlerde yetişir. En çok Dinar Dağları'nın kuzey ucunda ve Ljubljana'nın güneyindeki Idrija civarında yaygındır. Bitki kendi doğal alanı içinde, kuzeye bakan ıslak kireçtaşı kayalıklarında, dağ geçitlerinde ve çayırlarda 900-1.000 metre yükseklikte yetişir.
1922 yılından beri Slovenya'da korunan bir tür olduğu için çiçeğin toplaması yasaktır. Primula carniolica sınırlı dağılımı nedeniyle, en son 2010 yılında IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi içinde, en az endişe veren olarak listelenmiştir.[10] Primula carniolica nadiren yetiştirilir.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Primula carniolica ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Primula carniolica ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Hartinger, Anton; Dalla Torre, K. W. von (Karl Wilhelm); Deutscher Alpenverein (Founded 1874) (1882). Atlas der Alpenflora. LuEsther T. Mertz Library New York Botanical Garden. Wien : Eigenthum und Verlag des Deutschen und Oesterr. Alpenvereins. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.
- ^ "Primula carniolica – elizabeth winpenny lawson …writing as a naturalist". elizabeth winpenny lawson ...writing as a naturalist (İngilizce). 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.
- ^ park, Notranjski regijski. "Kranjski jeglič (Primula carniolica)". www.notranjski-park.si (Slovence). 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.
- ^ "Primula carniolica; Carniolan Primrose". calphotos.berkeley.edu. 7 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.
- ^ "Kranjski jeglič". www.klubgaia.com. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.
- ^ "Primula carniolica (kranjski jeglič)". www.botanicni-vrt.si. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.
- ^ "Home". Alpine Garden Society (İngilizce). 6 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.
- ^ Èušin, Boško (1 Ocak 2004). Natura 2000 v Sloveniji: Rastline (Slovence). Založba ZRC. ISBN 978-961-6500-66-1. 7 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.
- ^ "Carniolan Primrose (Primula carniolica) | Government of the Republic of Slovenia". web.archive.org. 5 Nisan 2012. 5 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.
- ^ "Primula carniolica". 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022.
| Primula ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |