Piotr Odmieniec Włast

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Piotr Odmieniec Włast
Doğum25 Haziran 1876
Grabów, Polonya
MeslekYazar
İkametPolonya
EğitimNewnham College

Piotr Odmieniec Włast (d.25 Haziran 1876 - ö.8 Mart 1949), (1907'ye kadar: Maria Jakubina Komornicka ) Genç Polonya döneminin Polonyalı bir yazarı, çevirmen ve edebiyat eleştirmeniydi. Włast, kadın kimliğinin aksine erkek kimliğini asla inkâr etmedi veya reddetmedi.[1]

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Włast'ın ebeveynleri Augustyn Komornicki ve Anna Dunin-Wąsowicz'di. Büyükanne ve büyükbaba ise Teodor ve Anzelm Dzwonkowski'ydi (1764–1850). Yazar varlıklı bir toprak sahibi aileden geliyordu ve çocukluğunu Grabów'daki bir evde geçirdi. 1889'da Anna Dunin-Wąsowicz 6 çocuğuna en iyi öğretmenlerden ders vermek için Varşova'ya geldi (Piotr'a, Prof. Piotr Chmielowski tarafından edebiyat öğretildi). Włast, 1892'de "Gazeta Warszawska" gazetesinde Z życia nędzarza ve Staszka'nın kısa öyküleriyle edebiyata giriş yaptı. 1883'te aynı gazete Rozłąka adlı kısa romanı yayınladı. 1894'te Szkice'nin kısa öykülerinden oluşan bir koleksiyon yayınlandı. Aynı yıl "Gazeta Poznańska" Skrzywdzeni dramasını yayınladı. Daha sonra babasının baskısı ile altı ay boyunca Newnham College'daki derslere katılmak üzere Cambridge'e gitti. Bu döneme ait günlüğü 1896'nın başında ironik bir başlık olan Gençlik Cenneti altında yayımlandı.[2] Geri döndükten sonra Włast, Wacław Nałkowski ve Cezary Jellenta, 1895'te Forpoczty adlı bir edebiyat manifestosu ile beraber yayınlandı.

Haziran 1898'de şair Jan Lemański ile bir düğün gerçekleşti.[3] Evliliğin başarısız olduğu ve Lemański'nin aceleci ve hastalıklı derecede kıskanç olduğu düşünülüyordu. Jan Lorentowicz'in anlatımına göre Lemański, balayında Krakow'daki Planty Park'ta karısını tabancayla iki kez vurdu. İlişki iki yıl sonra sona erdi.

1900 yılında Włast (Komornicka adı altında) Baśnie'yi yayınladı. Psalmodie ve 1901'de Zenon Przesmycki'nin editörlüğünü yaptığı "Chimera" ile işbirliği başladı. Yazar, Czarne Płomienie (1901) dizisi, düzyazı (Biesy, 1902), İngilizceden çeviriler ve ayrıca "Włast" imzalı incelemeler dahil olmak üzere şiir kitapları yayınladı.

Maria Dernałowicz'e göre 1907'de Poznań'daki Bazar Oteli'nde (annesiyle birlikte Kołobrzeg'e yaptığı yolculuk sırasında ) Włast kadın elbiselerini fırında yaktı ve kendisini erkek ilan etti.[4][5] O andan itibaren Włast sadece erkek kıyafetleri giydi, pipo içti, saçlarını kısa kesti ve bazı dişlerini aldırdı (daha erkeksi bir yüz şekli elde etmek için) ve sonuç olarak Piotr Odmieniec Włast adını kullandı. Prof. Bogdan Zakrzewski, Piotr'un dost canlısı ve çok ilginç bir muhatap olduğunu, tek koşulunun kendisine atıfta bulunarak tek istediğinin erkek gibi davranılması olduğunu hatırlattı.

Włast yalnızca kendisini bir erkek olarak ilan etmekle kalmadı, aynı zamanda kendisini Dunin ailesinin (Anna Dunin-Wąsowicz'in) efsanevi kurucusu Piotr Włast'ın yeni enkarnasyonu olarak da gördü. Ailesi tarafından deli ilan edilen Włast 1907-1914 yılları arasında sanatoryumlarda ve hastanelerde kaldı. 1914'te Włast, son eseri Xięgi poezji idillicznej'i (Pastoral Şiir Kitapları) yazmaya başlamak için Grabów'a döndü. Hayatının sonuna gelindiğinde yazar olarak tamamen unutulmuştu. 1944'te savaşın verdiği hasar nedeniyle Włast aile mülkünü terk etti; 1949'da İzabelin'deki bir sağlık kuruluşunda öldü. Mezar taşı Powązki Askeri Mezarlığı'nda bulunmaktadır.[6]

Anısına[değiştir | kaynağı değiştir]

Piotr Włast'ın (Maria Komornicka adıyla) eseri 1996 yılında edebiyatçı Maria Podraza-Kwiatkowska tarafından yayımlandı. Seksenli yıllarda Maria Janion "Lemańska Nerede?" makalesini yayınladı. Yayınlar genç Polonyalıların ilgisinin artmasına neden olmuştur. 21. yüzyılda Włast'ın rönesansı gerçekleşti; feminist eleştirmenler, LGBT akademisyenler ve gazeteciler yazarın hayatı ve çalışmaları ile ilgilenmeye başladı.[7][8][9] Brygida Helbig'in 2010 yılında Krakow'da yayınlanan Strącona Bogini monografisi (565 sayfa) dikkate değerdir.

Transseksüel söylem uzmanı Wiktor Dynarski, "Maria Komornicka'nın hiçbir zaman var olmadığını / o dönemde bulunmadığını" belirtti. Marta Konarzewska, Homobiografie'deki Krzysztof Tomasik gibi "Replika" dergisinde yayınlanan yazar hakkındaki metni yazarken, yazarın seçtiği isme ve cinsiyet kimliğine saygı gösterdi. Tomasik kitabında şunları merak ediyordu: "Włast'ın metamorfozunda daha çok erkek mi yoksa sadece bir insan olmakla mı ilgilendiği sorusu hala geçerliliğini koruyor." Çünkü o zamanlar bir kadın aslında alt-insan bir varlıktı.

Şairin ölümünün 60. yıldönümünü kutlamak için 8 Mart 2009'da General Stanisław Nałęcz-Komornicki (şairin yeğeni) tarafından memleketi Grabów nad Pilicą'da bir anıtın açılışı yapıldı.[10] Temmuz 2016'da Warka, Maria Komornicka'nın doğumunun 140. yıldönümünü Brygida Helbig ve Tomasz Komornicki'nin katılımıyla kutladı.[11]

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Szkice. Warszawa 1894
  • with Wacław Nałkowski, Cezary Jellenta: Forpoczty. Lwów 1895
  • Baśnie. Psalmodie. Warszawa 1900
  • Maria Podraza-Kwiatkowska (red.): Utwory poetyckie prozą i wierszem. Maria Komornicka. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1996, 83-08-02659-1.
  • Komornicka, Maria (2011). Boniecki, Edward (Ed.). Listy (Lehçe). Warszawa: Muzeum Historyczne miasta Warszawy. ISBN 978-83-62189-01-4. 
  • Marya Komornicka (as Piotr Odmieniec Włast). Stelingowska, Barbara, (Ed.) (2011). Xięga poezji idyllicznej. Rzeczy francuskie (Lehçe). Joanna Majewska tarafından çevrildi. trans. ed. Krzysztof Andrzej Jeżewski. Warszawa: tCHu doM Wydawniczy. ISBN 978-83-89782-48-9. 
  • Komornicka, Maria (2016). Zientek, Sylwia (Ed.). Utwory wybrane (Lehçe). Warszawa: Muza (oficyna wydawnicza). s. 152. ISBN 978-83-287-0456-5. 

Çeviriler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Edward Bulwer-Lytton : Zanoni. Powieść z czasów rewolucyi francuskiej. T. 1–3, Varşova 1906
  • Edward Bulwer-Lytton: Zanoni. Opowieść veya różokrzyżowcu. Romalılar mistyczny z czasów Rewolucji Francuskiej. Sandomierz 2015

Redaksiyon[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Słówniczek müzikleri. (Harras), Varşova 1887

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Krzysztof Tomasik (2014). Homobiografie. Warszawa. 
  2. ^ Brygida Helbig-Mischewski (2016). "Cambridge: A Factory of Mediocrity. Maria Komornicka's Reportage "Youth's Paradise" (1896)". Rocznik Komparatystyczny (İngilizce). 7. ISSN 2081-8718. 23 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2018. 
  3. ^ Lemański, Jan 2 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Encyklopedia PWN (internetowa)
  4. ^ Homobiografie. 
  5. ^ Maria Dernałowicz (1977), "Piotr Odmieniec Włast", Twórczość 
  6. ^ "Maria Komornicka-Lemańska, Moje Cmentarze". 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2019. 
  7. ^ Sebastian Duda (3 Haziran 2013), "Poetka, która stała się poetą", Ale Historia: Tygodnik Historyczny 
  8. ^ Kobiety, które igrały z bogami. Warszawa. 2010. 
  9. ^ Katarzyna Ewa Zdanowicz (2004), Kto się boi Marii K.? Sztuka i wykluczenie, Katowice 
  10. ^ "Pomnik Marii Komornickiej stanął w Grabowie nad Pilicą". Muzeum Kazimierza Pułaskiego w Warce. March 2009. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016. 
  11. ^ "Maria Komornicka - lipiec 2016". 23 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Piotr_Odmieniec_Włast&oldid=32591910" sayfasından alınmıştır