Pfalz D.III
Almanya'nın Speyer kentinde bulunan Pfalz Flugzeugwerke AG (PFW) Firmasının tasarlayıp ürettiği ilk uçak olan Pfalz D.III aynı zamanda Kurtuluş Savaşı'nın da ilk hava harekât görevini yerine getirmiş olan uçaktır.
1917 yılından itibaren Bavyera uçak bölüklerinde özellikle tek koltuklu av uçağı olarak kullanılmıştır. D.III ile donatılan birlikler uçağın mükemmel bir görüş açısına sahip ve iyi kumanda edilebiliyor olmasını takdir etmişlerdir. Pfalz D.III, I. Dünya Savaşı'nda görev almış olan ve kanatlarının yapısını riske atmadan kısa süreli dikey pike yapabilen az sayıdaki uçaklardan biridir.
Kurtuluş Savaşı’nın ilk hava harekât görevi Alman bölüklerinden kalan bir Pfalz D.III ile Pilot Astsubay Vecihi (HÜRKUŞ) Bey tarafından 15 Ağustos 1920 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Uçak, 10 Ağustos 1921’de çıktığı görev uçuşu sırasında motorundan isabet almış ve iki cephe arasına zorunlu iniş yapmıştır. Düşman eline geçmemesi için Pilot Astsubay Vecihi (HÜRKUŞ) Bey tarafından yakılmıştır.[1]
Teknik özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
| Motoru | Mercedes D.III - Seri Motor (160 beygir) | Hızı | 166 km/sa. |
|---|---|---|---|
| Genişliği | 9,40 m | Tavanı | 5.500 m |
| Yüksekliği | 2,67 m | Uçuş süresi | 120 dk. |
| Boyu | 6,95 m | Silahları | İki 7,92 mm MG 08/15 Makineli Tüfek |
| Kalkış ağırlığı | 935 kg | Personel | 1 |
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
1916 yılında çok satıhlı uçakların tek satıhlı uçaklara göre daha iyi olduğu görüşü ağırlık kazandı. PFW’de üretimin arttığı bir dönemin tam ortasında Alman Hava Kuvvetleri iki ve üç satıhlı uçak talebinde bulundu. Ancak PFW’nin bir tasarım bölümü yoktu ve PFW o güne kadar sadece tek satıhlı Morane-Saulnier uçakları üzerinde iyileştirme çalışmaları yapmıştı. Bu durum, PFW Firmasını 1916/17 yıllarında varlığını bile tehlikeye atan bir krize soktu. Bunun üzerine bir de teknik kusurlardan kaynaklanan, Pfalz E.IV uçaklarının geçirdiği kazalar eklendi.
Bavyera hükûmeti savaş sırasında PFW’deki önemli iş kapasitesini kaybetmek istemediğinden geçici bir çözüm bulma arayışına girişti. Kısa süreli tamir siparişleri alındı, buna paralel, bir lisans sözleşmesi ile “modern” çift satıhlı bir uçak üretebilme arayışları başladı.
1916 yılında PFW için “şansız-şanslı” bir durum oluştu. LFG Şirketinin Berlin-Johannisthal’deki fabrikaları tamamen yandı. Bu, önemli bir fabrikanın artık üretim yapamayacağı anlamına geliyordu. Alman Hava Kuvvetlerinin devreye girmesiyle PFW ve LFG arasında Rol D.I ve Rol D.II uçakları için lisans sözleşmesi imzalandı. PFW’nin, 180 beygir gücündeki Argus motorunun yardımıyla ve Rol D.II üzerinde yaptığı değişiklikle Rol D.IIa ortaya çıktı.
Tamir siparişleri fabrikayı ayakta tutarken LFG lisansı sayesinde üretim tekrar başladı. Artık tek eksik PFW’nin kendisine ait bir tasarımdı. Baş tasarımcı Rudolf Gehringer işe alındı. PFW, 1916 yılının sonunda 11.777 m² alana, 443 çalışana sahipti; yıl içinde 207 adet uçak üretmişti. Diğer üreticilere yapıldığı gibi PFW’ye de ele geçirilen bir Nieuport 11 verildi. Baş tasarımcı Rudolf Gehringer ve mühendisleri Paulus ve Goldmacher, bu uçağı inceleyip zayıf kalan yönlerini de göz önünde bulundurarak yeni bir uçak tasarladılar. Bu şekilde D.III, tasarımını PFW’nin başarılı bir şekilde gerçekleştirdiği ilk uçak oluyordu. Nisan 1917’de tasarlanan uçak 160 beygir gücündeki Mercedes D.III motoruyla haziran ayında teste girdi. Savaş sırasında 10. uçak bölüğü “Boelcke” sadece bu uçakları kullandı. Yine de uçaklarda iyileştirme yapmak gerekiyordu. Böylece 180 beygir gücünde Mercedes motora sahip D.IIIa geliştirildi. İki modelden toplamda yaklaşık olarak 900 adet üretildi. 1917 yılının sonunda bu uçakların 400 adedi, 1918 yılının sonunda da 433 adedi görev başındaydı.
İtilaf Kuvvetlerinin söylediklerine göre bu iki model 1917-18’de Almanya’nın hava üstünlüğünü geri kazanmasında önemli rol oynadı. Pfalz D.III’ün kalitesinin bir başka göstergesi de Alman Hava Kuvvetlerinin Nisan 1917’de Roland Firması ile yaptığı 100 adetlik D.III sözleşmesini iptal edip yerine 100 adet Pfalz D.III (Rol) sipariş etmesiydi. Toplamda yaklaşık 260 adet Pfalz D.III, 750 adet de D.IIIa üretildi. Nisan-Mayıs 1918 tarihlerinde üretilen son seri, ikinci bir soğutucu ile donatıldı. Bunların içinden 4 adet D.III Osmanlı Hava Kuvvetlerine teslim edildi.[2]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Ankara (2009). Türk Hava Kuvvetleri Uçak Albümü 1911-2009, s. 53. Hava Basımevi ve Neşriyat Müdürlüğü, Genel Sekreterlik Tarihçe Şube Müdürlüğü, 32 no.lu yayın.
- ^ "Almanca Vikipedi'deki 15 Nisan 2011 tarihli Pfalz D.III maddesi". 20 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2011.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Michels, Jürgen; Seelinger, Peter (1998), Luftfahrtgeschichte in und um Speyer, 66482 Zweibrücken: VDM Heinz Nickel, ss. 71-77, ISBN 3-925480-27-7
