Pasif devrim

Pasif devrim, İtalya'daki iki savaş arası dönemde İtalyan politikacı ve filozof Antonio Gramsci'nin icat ettiği terimdir. Gramsci terimi, ani olmayan, yıllar veya nesiller sürecek kadar yavaş ve kademeli bir başkalaşımı ifade etmek için kullandı. Cihan Tuğal pasif devrimi egemen kesimlerin kendi yönetimleri için gönüllü rıza (hegemonya) kurmalarını sağlayan dolambaçlı ve bazen kasıtsız başvurulan yol olarak tanımlamıştır. Fransa'daki, Rusya'daki, Çin'deki klasik tipteki devrimlerde ortaya çıkan yeni egemen sınıflar eski egemen sınıfları kaldırırken kitle hareketliliğini kullandı. Pasif devrimlerde ise halk kesimleri devrimci söylem ve stratejileri kullanmalarına rağmen amaçları mevcut tahakküm örüntülerini güçlendirmektir.

Gramsci, "pasif devrimi" biraz farklı anlamlarla çeşitli bağlamlarda kullanır. Birincil kullanım, 19. yüzyıl İtalya'sındaki burjuva toplumunun pasif dönüşümünü, Fransa'daki burjuvazinin aktif devrimci süreciyle karşılaştırmaktır. Gramsci, Fransız örneğini toplumsal güçler tarafından yönlendirilen otantik bir devrim olarak görürken, İtalya örneğini "elit güdümlü" olarak görürdü. İtalya'daki toplumsal iktidar düzenlemelerini bozmayan, bunun yerine İtalya'yı seçkin sınıfların kendi konumlarını güvence altına almak için kullandığı bir araç olarak görürdü. Gramsci, İtalyan faşizmini de pasif devrim kavramıyla ilişkilendirir.

Konuyla ilgili yayınlar

• Gramsci, Antonio; Forgacs, David (1988). An Antonio Gramsci Reader: Selected Writings, 1916-1935. New York: Schocken.

Dış bağlantılar

• Antonio Gramsci Kütüphanesi 16 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.