Oresme
Nicole Oresme | |
---|---|
![]() Nicole Oresme'in portresi: Oresme'in “Traité de l'espère” adlı eserinden minyatür, Bibliothèque Nationale, Paris, Fransa, fonds français 565, fol. 1r. | |
Tam adı | Nicole Oresme |
Doğumu | 1 Ocak 1325 Fleury-sur-Orne, Normandiya, Fransa Krallığı |
Ölümü | 11 Temmuz 1382 (57 yaşında)[1] Lisieux, Normandiya, Fransa |
Alma mater | Navarre Koleji (Paris Üniversitesi) |
Çağı | Ortaçağ felsefesi |
Bölgesi | Batı felsefesi |
Okulu | Nominalizm[2] |
Kurumları | Navarre Koleji (Paris Üniversitesi) |
İlgi alanları | Doğa felsefesi, astronomi, teoloji, matematik |
Önemli fikirleri | Dikdörtgen koordinatlar, harmonik serilerin ıraksamasının ilk kanıtı, ortalama hız teoremi |
Etkilendikleri |
Nicole Oresme ya da Nicolas Oresme, Nicholas Oresme, Nicolas d'Oresme (/ɔːˈrɛm/;[3] Fransızca telaffuz: [nikɔl ɔʁɛm];[4] 1 Ocak 1323 - 11 Temmuz 1382) Orta Çağ'ın son dönemlerine etki etmiş olan Fransız filozof. Nicoles Oresme iktisat, matematik, fizik, gök bilim ve teoloji alanlarında eserler yazdı. Lisieux piskoposu ve çevirmen olarak görev yaptı. Fransa Kralı V. Charles'ın danışmanı olarak görev yaptı.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1323'te Allemagnes köyünde (Fransa) dünyaya geldi. Ailesi ile ilgili neredeyse hiçbir bilgi yoktur. Oresme, kraliyet tarafından desteklenen Navarre Koleji'ne gitti. Bu enstitü, Paris Üniversitesi'nde okuyan fakir öğrencilerin giderlerini karşılıyordu. Bu durum, Oresme'nin köylü bir ailenin çocuğu olduğu ihtimalini güçlendirir.[5]
Paris'te sanat okudu. Jean Buridan, Albert of Saxony ve Inghenli Marsilius ile birlikte çalıştı.
1348'de teoloji öğrenimi görmeye başladı. 1356'da doktorasını tamamladı. 1364'te Rouen başkilisesinin dekanı oldu. 1369'da V Charles'in ısteği ile, Aristoteles'in bir dizi çalışmasını çevirmeye başladı. 1371'de kraliyet desteği ile aylık bağlandı. 1377'de Lisieux'un piskoposu oldu. 1382'de öldü.
Bilimsel çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Göksel kürelerin dünya etrafında dönmekte olduğu kabulü yerine, dünyanın kendi ekseni etrafında ve boşlukta hareket ettiğini Kopernik'ten yaklaşık yüz elli yıl önce iddia etmiş ve tartışmıştır.[6] Hız ve zaman gibi çeşitli niceliklerin birbirine bağlı olarak değişimini bugünkü koordinat sistemi mantığına uygun çizimlerle göstermiştir.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^
Duhem, Pierre (1911). "Nicole Oresme". Herbermann, Charles (Ed.). Katolik Ansiklopedi (İngilizce). 11. New York: Robert Appleton Company.
- ^ Hans Blumenberg, The Genesis of the Copernican World, MIT Press, 1987, p. 158.
- ^ "Oresme". Dictionary.com Unabridged. Random House.
- ^ Léon Warnant (1987). Dictionnaire de la prononciation française dans sa norme actuelle (Fransızca) (3. bas.). Gembloux: J. Duculot, S. A. ISBN 978-2-8011-0581-8.
- ^ Edward Grant, ed., De proportionibus proportionum and Ad pauca respicientes, (Madison: University of Wisconsin Pr., 1966), p. 4.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- 1320'lerde doğanlar
- 1382'de ölenler
- 14. yüzyılda Fransızlar
- 14. yüzyıl filozofları
- 14. yüzyıl matematikçileri
- 14. yüzyıl astronomları
- Fransız ekonomistler
- Fransız fizikçiler
- Paris Üniversitesinde öğrenim görenler
- Paris Üniversitesi öğretim üyeleri
- Latince eser veren yazarlar
- Orta Çağ'da bilim
- Fransız piskoposlar
- Roma Katolik bilim insanları