Nisan tası
_in_Konya_Turkey_By_Mardetanha_(56).JPG)
Nisan tası, bereket ve şifa getirdiğine inanılan nisan yağmurlarını toplamak üzere damlara konan taslara verilen ad. Genellikle pirinç, bronz ve tunçtan yapılır. Kur’an-ı Kerim’den ayetler ve dualar ile bezenmiştir.
Nisan yağmuru, nisan ayında yağan, Anadolu'da bolluk ve bereket getirdiğine inanılan yağmurlara verilen isimdir. Nisan ayı, Anadolu'da "yağmur ayı" veya "yağar ay" olarak adlandırılır ve nisan ortalarından mayıs ortasına kadar yağan yağmuru kaplarda toplayarak şifa niyetine kullama geleneği vardır.
Selçuklular döneminde Konya’da nisan yağmurlarının taslarda toplanarak insanlara şifa için dağıtıldığı ve yemeklere katılarak kullanıldığı bilinmektedir. Bu tasların içinde en ünlüsü, Mevlâna Müzesi'nin Huzuru Pir adı verilen ana salonunda sergilenmektedir.[1] Bu tasın, 1396 yılında yapıldığı ve İlhanlı hükümdarı Ebu Said Bahadır Han tarafından Mevlâna Dergahı’na armağan edilmiş olduğu bilinmektedir.[2] Tas, yağmur sularını toplamak için nisan aylarında dergâhın avlusuna çıkarılırdı. Burada toplanan yağmur suları, dualar eşliğinde dergâhtakilere ve dergâh ziyaretçilerine şifa niyetiyle ikram edilirdi.
Tas, bronz üzerine altın ve gümüş kakmalıdır. Ağırlığı 34 kg'dir. Üzerindeki yazı ve motiflerle Türk maden sanatının en görkemli eserlerinden kabul edilir.[3] Kapak, gövde, bilezik ve kaide olmak üzere dört ayrı parçası vardır. Ortası sivri ve kubbe biçiminde olan kapağın üzerinde, kuyruğu kırılmış olan bir horoz figürü de yer alır. Kapak ve gövdesinde, Ebû Sa’îd Bahâdır Han için yazılmış övgü dolu şiirler bulunur. Gövdesinde 6 adet örgülü madalyonun içerisine yerleştirilmil figürlü bezemeler vardır. Tas,altın ve gümüş kakma sanatı ile yapılmış geometrik ve bitkisel motiflerle, hayvanlar ve av sahneleri ile, bazı tarihî olayların tasvirleriyle süslenmiştir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Mevlana Müzesi'nin Şifa Kabı "Nisan Tası"". Haberler. 20 Nisan 2015. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
- ^ Zeki Oral, Naci Bakırcı. "Nisan Tası". Zdergisi İstanbul. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
- ^ Oral, M. Zeki (Güz 2017). "Nisan Tası" (PDF). Z Kültür Sanat Şehir Mevsimlik Tematik Dergi. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.