Nevar Budizmi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Kasım 2023) |
Nevar Budizmi, Vacrayana Budizmi'nin Nepal'deki Katmandu Vadisi'nde yaşayan Nevar halkının tarafından uygulanan bir biçimidir.[1][2] Budizmin bu biçimi, Nevar kast sistemine ve babasoyluluğa dayalı, manastır dışı bir Budist topluluğu da içeren kendine özgü sosyal ve dini unsurlar geliştirmiştir. Ritüel rahiplerinin (guru) oluşturduğu kast, vacraçarya (başkaları için ayinler gerçekleştiren) ve şakya (genellikle kendi aileleri içinde ritüel gerçekleştiren), olarak ikiye ayrılır ve bu iki grup bakir olmayan din adamları kastını oluşturur. Uray gibi diğer Budist Nevar kastları ise onların hamisi olarak hareket eder. Uray sınıfı ayrıca Tibet Vacrayanası keşişlerini, Teravada ve hatta Japon keşişlerini de himaye eder.[3] Nevar Budizmi, Vacrayana (ezoterik Budizm) geleneğinin bilinen en eski mezhebidir ve ortaya çıkışı Tibet Vacrayanasından en az 600 yıl daha eskidir.[kaynak belirtilmeli]
Külliyat[değiştir | kaynağı değiştir]
Nevar Budizmi, Navagranta adı verilen dokuz Sanskritçe Mahayana sutrasından oluşan bir külliyata sahiptir. Bunlar, geleneğin önemli kutsal Mahayana sutraları olarak kabul edilir. Bu metinler şu şekildedir:[4][5]
- Aṣṭasāhasrikā Prajñāpāramitā Sūtra (8000 Mısrada Bilgeliğin Mükemmelleştirilmesi Sutrası)
- Saddharma Puṇḍarīka Sūtra (Nilüfer Sutrası)
- Suvarṇaprabhāsa Sūtra (Altın Işık/ Altun Yaruk Sutrası)
- Samādhirāja Sutra (Samadilerin Kralı Sutrası)
- Gandavyūha Sutra (Avatamsaka Sutrası)
- Laṅkāvatāra Sutra (Lanka'ya Girişin Mücevher Sutrası)
- Daśabhūmika Sutra (On Aşama Sutrası)
- Lalitavistara Sutra (Geniş Kapsamlı Piyes Sutrası)
- Tathāgataguhya (Öylegelen'in Gizemleri Sutrası) (bu sutra kaybolmuştur ve yerini Guhyasamaja/Gizli Topluluğun Sutrası almıştır)
Sanat geleneği[değiştir | kaynağı değiştir]
Nevar Budizmi, kapsamlı ve ayrıntılı ritüelleri, Çaitya (stupa), Baha ve Bahi manastır avluları, heykeller, pauba resimleri ve mandala kum resimleri gibi çeşitli Budist anıtları ve sanat eserlerinden oluşan zengin bir sanat geleneğine, ayrıca, pek çoğu artık sadece Nepal'de mevcut olan antik Sanskritçe Budist metinlerine sahiptir.[6]
Açık hava festivalleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Nevar Budistleri tarafından, Katmandu Vadisi'nin üç şehrinde ve Nepal'in diğer bölgelerinde düzenli olarak geçit törenleri, Buda resimlerinin sergilenmesi ve ayinlerin yer aldığı bir dizi büyük sokak kutlaması düzenlenir.
Bu açık hava etkinliklerinden başlıcaları Samyak (sadaka verme ve Buda resimlerinin sergilenmesi), Gunla (müzik alayları ve Buda resimlerinin sergilenmesiyle bilinen kutsal ay), Cana Baha Dyah Catra (Katmandu'daki araba alayı), Bunga Dyah Catra (Lalitpur, Dolaka ve Nala şehirlerinde düzenlenen geçit töreni) ve (Sanku ve Parping'deki düzenlenen alaylar olan) Bacrayogini Catra'dır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Locke, John K. (2008). "Unique Features of Newar Buddhism". Nagarjuna Institute of Exact Methods. 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011.
- ^ Novak, Charles M. (1992). "A Portrait of Buddhism in Licchavi Nepal". Buddhist Himalaya: A Journal of Nagarjuna Institute of Exact Methods. Nagarjuna Institute of Exact Methods. 4 (1, 2). 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2014.
- ^ Yoshizaki, Kazumi (2006). "The Kathmandu Valley as a Water Pot: Abstracts of Research Papers on Newar Buddhism in Nepal". Kumamoto: Kurokami Library. 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011.
- ^ Ratnakaji Bajracharya (1993), Traditions of Newar Buddhist Culture. "Newa Buddhist Culture Preservation seminar".
- ^ Shakya, Miroj. The Digital Sanskrit Buddhist Canon Project: Problems and Possibilities in "Veidlinger, Daniel (2019) Digital Humanities and Buddhism: An Introduction. Walter de Gruyter GmbH & Co KG."
- ^ Gutschow, Niels (November 2011). Architecture of the Newars: A History of Building Typologies and Details in Nepal. Chicago: Serindia Publications. s. 707. ISBN 978-1-932476-54-5.
İleri seviye okuma önerileri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Gellner, David N. (1992). Monk, Householder, and Tantric Priest: Newar Buddhism and its Hierarchy of Ritual (Cambridge Studies in Social and Cultural Anthropology). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-38399-8. - Review of this book Theodore Riccardi Jr.
- Lewis, Todd L. (2000). Popular Buddhist Texts from Nepal: Narratives and Rituals of Newar Buddhism (SUNY Series in Buddhist Studies). State University of New York Publications. ISBN 978-0-7914-4611-9.
- Locke, John K. Newar Buddhist Initiation Rites
- Mahajan, Phra Sujan (B.E. 2549). The Revival of Theravada Buddhism and its Contribution to Nepalese Society, Thesis, Bangkok: Mahachulalongkornrajavidyalaya University
- Tuladhar-Douglas, Will (2006). Remaking Buddhism for Medieval Nepal: The Fifteenth-century Reformation of Newar Buddhism. New York: Routledge. ISBN 978-0-415-35919-1.
- Tuladhar-Douglas, William (2002). "Newar Buddhism". Religions of the World.