Nawojka
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2023) |
Nawojka (14. yüzyıl – 15. yüzyıl), 15. yüzyılda Kraków Üniversitesi'nde okumak için erkek çocuğu gibi giyindiği bilinen bir Orta Çağ Polonyalı kadınıydı. Daha sonra rahibe oldu. Polonya'daki ilk kadın öğrenci ve öğretmen olarak kabul edilir.
Genel bakış[değiştir | kaynağı değiştir]
Hikâyesi ilk olarak Leibitz'li başrahip Martin (ö. 1464) tarafından Viyana'da anlatılmıştır.[1] Efsanenin birkaç farklı versiyonu vardır.
Bir versiyona göre, Gniezno'daki bir kilise okulunda bir öğretmenin kızıydı. Babası her türlü yolu deneyerek onun eğitimine devam etmeye karar verdi. Başka bir rivayete göre yetim kaldığında kendisine bir servet miras kalan bir kızdı. Hikâyenin başka bir varyantında ("bu iddia diğerleri kadar iyi belgelenmiştir") Dobrzyń nad Wisłą şehrinden geldi.[2] Erkek kılığına girerek Kraków Üniversitesi'ne Andrzej (veya Jakub; kullandığı ismin iki versiyonu rapor edilmiştir) adıyla kaydoldu. O zamanlar kadınların üniversiteye gitmesi yasaktı.
Keşif[değiştir | kaynağı değiştir]
Nawojka herkesi güzelce kandırdı ve iki yıl boyunca çalışmalarıyla büyük bir bilim adamı ve ciddi bir öğrenci olarak adını duyurdu. Hikâyeye muhtemelen daha sonra eklenen bir versiyonuna göre, profesörlerden birinin ev asistanı olarak çalışması teklif edildi. Ancak kabul etmedi. Çünkü o sırada hizmetkarların efendilerine hamama kadar eşlik etmesi bekleniyordu.
Bir gün kadın kimliği ortaya çıktı. Versiyonlar burada yine farklı: Birine göre iki asker, yanından geçen öğrencinin aslında bir kadın olduğuna bahse girdiler ve onu ifşa ettiler. İkincisine göre, Wójt'un Gniezno'dan okula gelen bir oğlu tarafından tanındı. Üçüncü versiyona göre hastalandı ve onu muayene eden bir doktor gerçeği öğrendi.
Neden cinsiyetini gizlediğini açıklaması için yetkililerin önüne çıkarıldığında, sadece "öğrenme isteği için" yanıtını verdi. Öğrenci arkadaşlarını ve öğretmenlerini sorguya çektiklerinde onu ahlaksız davranışlarla suçlayacak kimseyi bulamadılar. Öğrenci olarak sicili mükemmeldi. Herhangi bir suçtan mahkum edilmedi, ancak yargıçlar onu tamamen beraat ettirmek istemedi. Leibitz'li Martin'e göre, bir manastıra götürülmek istedi. Orada yemin ederek bir öğretmen ve manastır okulunun lideri ve sonunda başrahibe oldu.
Bu hikâye doğru olabilir veya olmayabilir. Bazı tarihçiler, eğer doğruysa, üniversitede geçirdiği zamanın 1407-1409 civarında olması gerektiğini söylemektedirler.
Miras[değiştir | kaynağı değiştir]
Jagiellonian Üniversitesi, kadınların 1897'ye kadar okumasına ve 1906'ya kadar akademik pozisyonlarda bulunmalarına izin vermedi.[3] Üniversitenin 1936'da açılan ilk kadın yurduna Nawojka'nın adı verildi. Kraków'daki sokaklardan birine de onun adı verilmiştir.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Krakov'daki Nawojka caddesi ve Nawojka yurdunun konumlarını gösteren sokak haritası 20 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İngilizce Çeviride Polonya Edebiyatı: Nawojka'nın Dua Kitabı
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Czech Feminist Trailblazers". 13 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "The Legend of Nawojka, the First Polish Woman Student". 5 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "in 1897 first female students were admitted to study pharmacy" from: "The Past and the Present: Jagiellonian University official history page". 1 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.