Nagaybak
| Toplam nüfus | |
|---|---|
8,148 | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
 Rusya[1] | |
| Diller | |
| Din | |
Nagaybaklar[2] Rusya'da, Rus mevzuatı uyarınca ayrı kişiler olarak tanınan yerli Türklerdir .[3] Nagaybak'ların çoğu Chelyabinsk Oblastı Nagaybaksky ve Chebarkulsky Bölgelerinde yaşıyor[4] Tatar dilinin Orta lehçesinin bir alt lehçesini konuşmaktadırlar.[4] Rus ve Tatar tarihçileri, Nagaybak'lara Volga Tatarlarının ayrılmaz bir parçası gibi davranırlar; bir azınlık Nagaybaklar'ı kendi başlarına ayrı bir etnik köken olarak görüyor.[4] 1989 Rus nüfus sayımında 11.200 kişi kendilerini Nagaybak olarak tanımladı, 2002'de 9.600'e düştü.
Menşei[değiştir | kaynağı değiştir]
Nagaybakların kökenleri belirsizdir. Bir teori Nagaybakları Nogayların bir dalı olarak yerleştirir.[4] Diğer hesaplar, Kazan Hanlığı'nın düştükten sonra vaftiz edilen Volga Tatarları olduklarını iddia ediyorlar.[4] 1994 Rus ansiklopedisine göre en makul teori, Nagaybaks'ın atalarının geleneksel olarak Kazan'ın doğusundaki Hanate'nin merkezi bölgelerinde yaşadığını ve büyük olasılıkla Nogay ve Kıpçak halkından geldiğini söylüyor.[4] 18. yüzyılda İran ve Orta Asya'dan küçük bir grup Hristiyanı da asimile ettiler.[5]
Tataristan'daki en popüler teori, Ivan IV tarafından zorla vaftiz edilen ve zaten Rusya'ya ve göçebe Kazaklara sınır muhafızları olarak dahil edilen göçebe Başkırlar arasındaki sınıra taşınan Kazan Hanlığı'ndan Tatarlara Hizmet Etmeleridir. Yine başka bir teori, Nagaybak'ların Kazan Hanlığı'nın sınırlarını koruyan Tatarize Finno-Ugric halkları olduğunu söylüyor.
Demonym Nagaybak, yazılı kaynaklarda sadece 19. yüzyılda ortaya çıkmasına rağmen, saçak bir teori varlığını 17. yüzyıla kadar ileri sürüyor.[4] Günümüz Nagaybaksky İlçesine isim veren Nagaybak köyü 1730'lardan beri bilinmektedir.[4]
Tarihi kayıt[değiştir | kaynağı değiştir]
Nagaybak halkının güvenilir tarihsel kanıtı, Kama Nehri'nin doğusundaki Ufa uezd'deki 25 köyün "yeni vaftiz edilmiş Tatarlar'ın detaylarını içeren 1729 kaydı ile başlar.[4] Büyük olasılıkla, savunma Kama Abatis Hattı'nın (1652-1656) tamamlanmasından sonra 17. yüzyılın ikinci yarısında Ufa'ya yerleştiler. 17. yüzyıl sonu ve 18. yüzyıl başı Tatar ve Başkurt isyanları sırasında Nagaybaklar Rus İmparatorluğu'na sadık kaldılar. Hükûmet onları Nagaybaks'ın Kazak mülküne toptan transferiyle ödüllendirdi ve Nagaybaks'i Menzelinsk Kalesi'nin savunmasına atadı.
Bir başka savunma kalesi, 1736'da Nagaybak köyünde, Menzelinsk'ten (bugünkü Bakalinsky Bölgesi ) 64 verst inşa edildi. Yeni kale, yeni vaftiz edilmiş Nagaybaklar'ın merkezi haline geldi ve 1744'e kadar yakındaki Nagaybak nüfusu 11 köyde 1359 kişiye yükseldi.[6] 1795'te iki Nagaybak köyü daha kaydedildi. Orijinal Nagaybak yarışı, kazak hizmetine alınan diğer Hristiyanlaştırılmış Tatarların girişiyle yavaş yavaş seyreltildi. Hükûmet, Hristiyan ve Müslüman Tatarlar arasında günlük temastan kaçınmak için ağırlıklı olarak Hristiyan Nagaybak topraklarına yerleşmelerini zorunlu kıldı ve yeni yerleşimciler yerlilerle hızla evlendi.
1773'te Nagaybak Kalesi, Yemelyan Pugachev'in isyanı karşısında ele geçirildi.[7] Kaptan Rushinsky liderliğindeki sadık Kazaklar ve birlikler Menzelinsk'e kaçtı; geri kalan askerlerin çoğu isyana katıldı ve Ufa kuşatmasına katıldı.[7] Ocak 1774'te küçük bir hükûmet isyancıları Nagaybak Kalesi'nden dışarı attı, ancak Tornov gücü geri döndü ve kale üzerindeki kontrolünü yeniden kazandı.[7] İki hafta sonra bütün hükûmet birlikleri isyanı bastırdı. Kale, Pugachev ordusunun kalıntılarına karşı cezalandırıcı seferler için bir üs oldu.
Nagaybak süvarileri Napolyon Savaşlarına ve Paris'in daha sonraki işgaline katıldı. 1842'de Nagaybak Kazakları Nagaybak Kalesi'ndeki eski ev sahiplerinden doğuya, eski Orenburg Valiliğine taşındı. Burada, Paris Savaşı, Fershampenuaz (Fère-Champenoise Savaşı'ndan sonra), Kassel (Hessen'deki Kassel yakınındaki nişanlardan sonra) adı verilen günümüz Parizh'i de içeren Napolyon Savaşları'nın savaşlarından sonra adlandırılan bir köy zinciri kurdular. Fershampenuaz bugüne kadar Nagaybaksky Bölgesi'nin merkezi olmaya devam ediyor. Bir başka Nagaybak grubu günümüzdeki Orenburg Oblastına yerleşti . Bu Nagaybaklar geleneksel olarak Müslüman topraklara yerleştiler ve 20. yüzyılın başlarında İslam'a geri döndüler ve Tatar etnik kökenlerine yeniden bağlandılar.
Geleneksel Nagaybak kadın kıyafetleri Kreşinlere benzer, ancak erkek kıyafetleri Kazak üniformasının birçok unsurunu içerir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Russian Census 2010: Population by ethnicity". 4 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
- ^ Alternative spelling: Nagaibaq, Nagaybaq, Naghaibak, Naghaibaq. - J. S. Olson et al. (1994). An Ethnohistorical dictionary of the Russian and Soviet empires (ed. by J. S. Olson et al., 1994, Greenwood Publishing Group, 978-0-313-27497-8. p. 497.
- ^ Постановление Правительства РФ № 255 от 24 марта 2000 года «О едином перечне коренных малочисленных народов РФ»
- ^ a b c d e f g h i Tishkov, V. A. (editor), D. M. Iskhakov (article author) (1994). Народы России. Энциклопедия (Narody Rossii. Encyclopedia) (in Russian). Bolshaya Rossiyskaya Encyclopedia. ISBN:978-5-85270-082-7 s. 238.
- ^ "62 male christians (Persians, Arabs, Bukharans, Karakalpaks)" - Tishkov, Iskhakov (1994), p. 238.
- ^ One selo (larger village) and ten smaller villages, not counting Fort Nagaybak itself - Tishkov, Iskhakov (1994), s. 238.
- ^ a b c R. V. Ovchinnikov, L. N. Bolshakov. Encyclopedia of Orenburg Oblast. Nagaybak Fortress (in Russian) 20 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved October 25, 2010.