Küçük Halter Bulutsusu
| Salma bulutsusu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Gezegenimsi bulutsu | |||||
 Mount Lemmon Gözlemevi'ndeki 81 cm'lik yansıtmalı teleskopla elde edilen bulutsunun fotoğrafı | |||||
| Gözlem verisi (Dönem J2000.0) | |||||
| Sınıflandırma | 3+6[1] | ||||
| Takımyıldız | Kahraman | ||||
| Sağ açıklık (α) | 01sa 42d 19.7s[2] | ||||
| Dik açıklık (δ) | +51° 34′ 32″[2] | ||||
| Görünür büyüklük (V) | 10,1[1] | ||||
| Görünür büyüklük (B) | 12,2[3] | ||||
| Görünür çap () | 2,6 Iy[1] | ||||
| Görünür boyutlar (V) | 2,7′ × 1,8′[1] | ||||
| İyonize kaynağı | |||||
| Adı | HD 10346[4] | ||||
| Görünür büyüklük (V) | 20,0 (fotografik)[5] | ||||
| Özellikler | |||||
| Kırmızıya kayma (z) | -0,000079 ± 0,000007[4] | ||||
| Dikey hız () | -23,6 km/sn[4] | ||||
| Uzaklık | 3.400[1] ly (1.000 pc) | ||||
Keşif | |||||
| |||||
| Katalog belirtmeleri | |||||
NGC 650 • GC 385 • PK 130-10.1 • NGC 651 • Messier 76 | |||||
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |||||
| Ayrıca bakınız: Bulutsu listeleri | |||||
Küçük Halter Bulutsusu (ayrıca Messier 76, NGC 650/651, Barbell Nebula veya Cork Nebula olarak da bilinir), Kahraman takımyıldızında tahminen 1.700 ila 15.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gezegenimsi bulutsudur. Pierre Méchain tarafından 5 Eylül 1780 tarihinde keşfedildi. Messier Kataloğu'ndaki yalnızca dört gezegenimsi bulutsudan biri olan Messier 76, en soluk Messier cisimlerinden birisidir.[1]
Gözlem tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Messier 76, Pierre Méchain tarafından 5 Eylül 1780'de keşfedildi ve bu keşfi Charles Messier'a bildirdi. Charles Messier, 21 Ekim 1780 tarihinde cismi gözlemledi, pozisyonunu belirledi ve kataloğuna ekledi. Méchain, bu cismin yıldızsız bir bulutsu olduğunu bulsa da, Messier bazı yıldızlar ve bir miktar bulutsudan oluştuğunu belirtti. Muhtemelen ön plan veya arka plan yıldızları tarafından yanıltılmıştı. 1866 yılında spektroskopinin öncüsü olan William Huggins, spektrumunun bulutsu çizgileri gösteren gaz halinde olduğunu buldu. Öncü astrofotografçı Isaac Roberts bu nesnenin çift değil, bir tek bulutsu olduğunu tespit etti ve ilk defa kenardan görülen geniş bir halka olabileceğinden şüphelendi. 1918 yılında Heber Doust Curtis, Messier 76'yı bir gezegenimsi bulutsu olarak doğru bir şekilde tanımladı.[1] İki bileşenin temas halinde olduğu çift bir bulutsu olduğundan şüphelenilmiş ve iki NGC numarası verilmiştir (650 ve 651). William Herschel tarafından 12 Kasım 1787'de "ikinci bileşen" H I.193 olarak belirtilmiştir. NGC 651 ise bulutsunun Kuzey'i takip eden (Doğu) kısmıdır.
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Messier 76'nın görünümü bir dereceye kadar Halter Bulutsusu M27'ye benzer. Büyük olasılıkla ana gövde (çubuk veya mantar), ekvator düzleminden yalnızca birkaç derece uzakta kenardan görünen parlak ve hafif eliptik bir halkadır. Bu halkanın yaklaşık olarak 42 km/s hızında genişlediği tahmin edilmektedir. Bu düzleme dik olan eksen boyunca gazın daha hızlı bir şekilde genişlediği ve kelebek kanatlarının daha düşük yüzey parlaklığına sahip olduğu görülmektedir. Yapı, iki kutuplu gezegenimsi bulutsu (BPNe) olarak sınıflandırılır ve bu, patlayarak geride nötron yıldızı veya beyaz cüce kalıntıları ile parlak bir zarf (kabuk) bırakan iki yıldız olduğu anlamına gelir.[6] Bir gezegenimsi bulutsu için alışılmadık bir şekilde uzaklığı iyi bilinmemektedir ve tahminler 1.700 ile 15.000 ışık yılı arasında değişir. Yeni yapılan uzaklık tahminlerinde bulutsunun uzaklığı yaklaşık olarak 2.500 ışık yılı olarak ölçülmüştür (780 parsek)[7] ve bu da ortalama olarak boyutunu yaklaşık 0,378 parsek (1,23 ışık yılı) yapar.[8]
Bulutsu, +15,9v (16,1B) büyüklüğündeki merkezi yıldız veya gezegenimsi bulutsu çekirdeği (PNN) ile birlikte, +10,1 kadir toplam görünür büyüklüğe sahiptir.[1] Gezegenimsi bulutsular için olağan olduğu gibi, M76'nın görsel büyüklüğü fotografik olarak olduğundan çok daha parlaktır. Bunun nedeni görsel ışığın çoğunun tek bir spektral çizgide, çift iyonize oksijenin yeşil 5007 Angstrom yasaklı çizgisi [O III]'te yayılmasıdır.[1] Çekirdekten gelen UV ışığı, zarf olarak aydınlık bir bulutsu oluşturuyor ve yaklaşık 88.400 K yüzey sıcaklığına sahiptir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i "Planetary Nebula M76 (NGC 650), type 3+6, in Perseus". SEDS - THE MESSIER CATALOG. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023.
- ^ a b "NED results for object MESSIER 076". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023.
- ^ "Revised NGC Data for NGC 650". SEDS. 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023.
- ^ a b c "Messier 76". SIMBAD. 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023.
- ^ "Henry Draper Catalogue and Extension (Cannon+ 1918-1924; ADC 1989)". VizieR. 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023.
- ^ Ramos-Larios, G.; Phillips, J. P.; Cuesta, L. (2008). "The visual and mid-infrared properties of the bipolar planetary nebula NGC 650-1". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 391 (1): 52-62. Bibcode:2008MNRAS.391...52R. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13886.x.
- ^ Philips, J.P. (2005). "The distances of highly evolved planetary nebulae". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 357 (2): 619-625. Bibcode:2005MNRAS.357..619P. doi:10.1111/j.1365-2966.2005.08676.x.
- ^ Philips, J.P. (2002). "The Distances of Planetary Nebulae: A Scale Based upon Nearby Sources". Astrophysical Journal Supplement Series. 139 (1): 199-217. Bibcode:2002ApJS..139..199P. doi:10.1086/338028.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- WikiSky'da Küçük Halter Bulutsusu: DSS2, SDSS, GALEX, IRAS, Hidrojen α, X-Ray, Astrofoto, Gök Haritası
- NightSkyInfo.com - M76, the Little Dumbbell Nebula
- Little Dumbbell Nebula (M76, NGC 650 and 651)16 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The little Dumbbell Nebula - M76, yarı-profesyonel amatör fotoğrafı]
NGC 627 | NGC 628 | NGC 629 | NGC 630 | NGC 631 | NGC 632 | NGC 633 | NGC 634 | NGC 635 | NGC 636 | NGC 637 | NGC 638 | NGC 639 | NGC 640 | NGC 641 | NGC 642 | NGC 643 | NGC 644 | NGC 645 | NGC 646 | NGC 647 | NGC 648 | NGC 649 | NGC 650 | NGC 651 | NGC 652 | NGC 653 | NGC 654 | NGC 655 | NGC 656 | NGC 657 | NGC 658 | NGC 659 | NGC 660 | NGC 661 | NGC 662 | NGC 663 | NGC 664 | NGC 665 | NGC 666 | NGC 667 | NGC 668 | NGC 669 | NGC 670 | NGC 671 | NGC 672 | NGC 673 | NGC 674 | NGC 675 | NGC 676