Növres İman

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Növres İman
Doğumİman Meşedi Salahoğlu
1903
Ağkilse
Ölüm1932
Takma adNövres
MeslekHalk ozanı
MilliyetAzeri

Növres İman (1903-1932) — Azerbaycan saz üstadlarının temsilcisi.

Növres İman Meşedi Salahoğlu 1903 yılında Azerbaycan’ın Göyçe ilçesinin Ağkilse köyünde doğmuştur. Ünlü Âşık Elesger’in kardeşi Meşedi Salah’ın ikinci evliliğinden olmadır. Kurban adında bir ağabeyi ile birlikte meclislere katıldığı Musa adında âşık bir kardeşi olduğu bilinmektedir. Göyçe ilçesinin Hüseynkuluağalı (Nerimanlı) köyünün molla mektebinde tahsil görmüştür. Daha sonra devrinin öne çıkan dini, tarihi ve edebi kitaplarını okuyarak kendini yetiştirmiştir. Növres köyünden bir kızla nişanlanmıştır. Ancak ağabeyi Kurban’ın genç yaşta ölümü üzerine ağabeyinin eşi ve amcası Elesger’in de kızı olan iki çocuklu Gülsine ile zorla evlendirilir. Bu durum Növres’i derinden etkiler ve kimseyle görüşmek istemez. Bu evlilikten bir oğlu olmuştur.[1][2]

Sovyet döneminde bir müddet Kelbecer’in Seyidler köyünde kâtiplik görevinde bulunmuştur. Dini bir eğitim alan Növres İman; camilerin kapatılması, Kuran’ın yakılması ve din adamlarının takibata uğraması gibi olaylara şahit olduğundan Sovyet yönetimine karşı nefret duymaya başlamış ve kâtiplik görevinden ayrılmıştır. Bu tepkisi ve dönemi öven şiirler yazmamış olmasından dolayı günümüz araştırmacıları Növres’i, Sovyet yönetime baş eğmemiş âşıklar (Âşık Hüzeyin Bozalkanlı, Âşık Mirza ve Âşık Adelet gibi) arasında saymakta ve onu takdirle karşılamaktadır.[3]

Genç yaşlarında şiire ilgi duyan Növres, saz çalıp âşıklık etmeye 1925 yılında başlamıştır. Sovyet döneminde meclislerde dini konularda şiir okunması yasaklanmıştır. Bu durum Növres’i çileden çıkarmış, sazını kırarak bütün şiirlerini yakmıştır. Bu ruh hâli ile 1932 yahut 1933 yılında ortadan kaybolmuştur. Növres’in bu durumu onun sinir hastalığına yakalanmış olduğuna yorumlanmıştır. Bu tarihten sonra onun hakkında bir malumat elde edilememiş olmakla birlikte Güney Azerbaycan’ın Meşhet şehrine yahut Türkiye’ye geçtiği ihtimali üzerinde yorumlar yapılmakta, 1970’li yıllarda vefat ettiği tahmin edilmektedir. Mezarının nerede olduğu bilinmemektedir.[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Kazımoğlu, Muxtar, Səbinə İsayeva (2016). Gədəbəy Folklor Örnəkləri-I. Bakü: Elm və Təhsil.
  2. ^ Vahid, Təranə (2011). “Növrəs İmanın Sirli Dünyası”. Mədəniyyət Qəzeti. 16.09.2011.
  3. ^ Allahmanlı, Mahmud, Rza Xəlilov (2013). Ozan-Aşıq Yaradıcılığının İnkişaf Yolları. Bakü: Prezident Kitabxanası.
  4. ^ Namazov, Qara (2004). Aşıqlar-I. Bakü: Səda Neşriyyatı.