Münevver Andaç
| Münevver Andaç | |
|---|---|
| Doğum | 12 Şubat 1917 Sofya, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 16 Mayıs 1997 (80 yaşında) Ménerbes, Fransa |
| Meslek | Çevirmen |
| Milliyet | Türk |
| Eğitim | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi |
Celile Münevver Andaç (12 Şubat 1917, Sofya - 16 Mayıs 1997), Türk çevirmendir.[1]
Nâzım Hikmet'in, Yaşar Kemal ve Orhan Pamuk'un eserlerini de Fransızcaya çevirmiş ve bu çevirilerinden dolayı çeşitli ödüller almıştır.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
1917 yılında Sofya'da doğdu. Babası Sofya’da diplomat olan Mustafa Celaleddin Bey, annesi Gabrielle Hanım'dır.[2] Mustafa Celaleddin, aynı dönemde Sofya'da askerî ataşe olan Mustafa Kemal ve elçi Fethi Okyar'ın da arkadaşıydı. Soyadı Kanunu çıktığına Mustafa Kemal Atatürk genç yaşta ölen arkadaşı Mustafa Celaleddin anısına kızlarına "Andaç" soyadını vermiştir.[3] Münevver Andaç liseyi Marsilya'daki dayılarının yanında okuduktan sonra İstanbul'a geldi; büyük dayısı Ali Fuat Cebesoy himayesinde İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde yükseköğrenim gördü. 1944 yılında ressam Nurullah Berk ile evlendi. Bu evlilikten Renan adında bir kızı oldu.[2]
1949 yılında ise Bursa Cezaevi'nde yatan halasının oğlu Nâzım Hikmet'e âşık oldu.[4][5] Nâzım Hikmet'in tahliye olmasından sonraki beraberliklerinden 1951'de oğlu Memet Nâzım dünyaya geldi. Nâzım Hikmet ülkeyi terk etmek zorunda kaldıktan sonra Andaç'a pasaport verilmedi ve polis tarafından izlendi. Mektuplaşmaları yasaklanmış olduğundan 1955 yılında yasak Adnan Menderes'in izni ile kalkıncaya kadar Nazım Hikmet'ten ancak başkaları aracılığıyla haber alabildi.[3]
1961'de iki çocuğuyla Lehistan'a kaçtı. Varşova'da üniversitede Türkoloji bölümünde okutman olarak çalıştı. 1968’de Paris'e giden Andaç, bir yandan Gallimard Yayınevi için kitap tercümeleri yaparken bir yandan da Fransız hükûmeti mahkemesinde resmi çevirmen olarak uzun yıllar hizmet verdi. Andaç, emekli olana kadar resim-halı galerisinde çalışarak geçimini sağladı.
Münevver Andaç, Nâzım Hikmet'in birçok eseriyle birlikte Yaşar Kemal'in ve Orhan Pamuk’un eserlerini de Fransızcaya çevirdi. Yaşar Kemal'den yaptığı "İnce Memed 3" çevirisiyle 1987'de Fransız Çevirmenler Derneği Çeviri Büyük Ödülü'nü kazandı. 1997'de yakalandığı akciğer kanseri nedeniyle 16 Mayıs 1997'de hayatını kaybetti.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Genel
- Bezirci, Asım (1975). Nâzım Hikmet (1993 bas.). İstanbul: Evrensel Basım Yayın. ISBN 975-7837-63-6.
- Özel
- ^ "Kişisel Arşivler İstanbul Belleği" (PDF). 18 Mayıs 1998. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ a b "Andaç'ın Cenaze Töreni Fransa'da" (PDF). 18 Mayıs 1998 tarihli gazete kupürü, Taha Toros arşivi. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ a b "İki Mektup". Cumhuriyet gazetesi Dergi eiki, 16 Mayıs 1999. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ "Nâzım bir tek onu kıskandı". www.cumhuriyet.com.tr. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ Aydemir, Sezin. "Kırkıncı Oda'yı açmak: Peride Celal-Münevver Andaç". K24 dergisi, 12 Nisan 2018. 14 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
