Mücella Yapıcı

Bağlantı ekle
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Mücella Yapıcı
Doğum1951 (72-73 yaşında)
İstanbul
MilliyetTürk
Eğitimİstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi
MeslekMimar
Tanınma nedeniİstanbul'da kent, kültür ve tarih mirasını korumak için mücadeleleri, Gezi Parkı protestolarındaki rolü

Ayşe Mücella Yapıcı (d. 1951, İstanbul), Türk mimar ve aktivisttir.

2003 yılından itibaren mesleğini Mimarlar Odası'nda icra etti. Feminist ve sosyalist dünya görüşünü benimseyen Yapıcı,[1] meslek yaşamı boyunca İstanbul'da kent, kültür ve tarih mirasını korumak için yürütülen mücadelelerde aktif rol aldı.

Taksim’deki yayalaştırma projesi ve Gezi Parkı’na Topçu Kışlası inşa etme projelerine karşı 2012'de kurulan Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu'nun sözcülerinden ve Gezi Parkı Olayları adıyla anılan sürecin simge isimlerinden birisi oldu. Gezi Parkı Davası'nda yargılandı. 2022 yılında görülen davada 18 yıl hapis cezası aldı.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1951 yılında İstanbul'da doğdu. Zirai Donanım Kurumu’nda muhasebeci olan babasının görevi nedeniyle ilk ve ortaöğrenimini Diyarbakır, Kayseri, Adana, Trabzon ve Ankara gibi değişik şehirlerde yaptı.[2] Lise öğrenimini İstanbul'da Çamlıca Kız Lisesinde tamamladı.

İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesine 1968 yılında girdi. Öğrencilik yıllarından itibaren Mimarlar Odası çalışmalarıyla aktif olarak ilgilendi.1975 yılında eğitimini tamamlayarak yüksek mimar ünvanını aldı. Sınıf arkadaşı Memik Yapıcı ile evlendi.[2]

Meslek yaşamına İstanbul Anakent Belediyesi Planlama Müdürlüğü'nde başladı.[3] 12 Eylül darbesi nedeniyle kamudaki çalışmalarından ayrıldı. Eşi Memik Yapıcı ile birlikte serbest mimarlık yaptı.

1999 Büyük Marmara Depremi'nden sonra Türkiye'deki kadın hareketi ile ilişkilendi ve depreminin hemen ardından bölgeye ulaşan gönüllü kadınların kurdukları Kadınlarla Dayanışma Vakfı'nın (KADAV) kurucu üyeleri arasında yer aldı. Depremde eşlerini kaybeden ve geçim kaynağı olmayan kadınlar için Köseköy'de Yeni Adım Sitesi Projesi'ni,[4][5] Afyon'da Fevzi Çakmak Yetiştirme Yurdu Yenileme ve Onarım projesini gerçekleştirdi.[6]

1999 Türkiye yerel seçimlerinde aktif siyasete katılarak Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nden Beşiktaş belediye başkan adayı oldu.[7] 2002 yılında partiden ayrıldı.[8]

Serbest mimarlık alanındaki çalışmalarına eşi ve ortağı Memik Yapıcı'nın ölümü üzerine 2003 yılında son verdi; meslek yaşamına Mimarlar Odası'nda devam etti. Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Çevre Etki Değerlendirme Danışma Kurulu ve Afet Komitesi sekreterliklerini yürüttü. "Oda Tarihinden Portreler" başlıklı yayın dizisinin ilk dört kitabı olan "Niyazi Duranay", "Orhan Şahinler", "Maruf Önal" ve "Doğan Hasol" başlıklı kitapların derlemesini yaptı. Çevresel değerleri ve kentin çıkarlarını gözetmeden, kısa vadeli ekonomik gerekçelerle, emlak eksenli mega projeler yapılmasına karşı çıktı.[9] Tarlabaşı'nda tescilli yapıların yıkılmasına karşı mücadelede, Haydarpaşa Garı'nın gar olarak korunması, AKM'nin, Emek Sineması'nın yıkılmaması için verilen mücadelelerde yer aldı.

Taksim’deki yayalaştırma projesi ve Gezi Parkı'na Topçu Kışlası inşa etme projelerine karşı 2012 yılında Mimarlar Odası'nın çağrısı sonucu 128 kuruluşun bir araya gelmesi ile oluşan Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu'nun sözcülerinden birisi oldu. Gezi Parkı’nda 27 Mayıs 2013'te başlayan yıkıma ve ağaçların sökülmesine karşı çıkan aktivistler arasında idi. Gezi Parkı Olayları adıyla anılan sürecin simge isimlerinden birisi oldu.[10] 8 Temmuz 2013’te Gezi protestoları sırasında gözaltına alınan Yapıcı, 11 Temmuz 2013’te serbest bırakıldı. Gözaltına alınışı ve sonrasındaki süreç kamuoyunca çok tartışıldı.[11] Yapıcı, gözaltına alındığı sırada çıplak aramaya maruz kalması nedeniyle sekiz yıl sonra dava açmış; davanın dördüncü duruşması Temmuz 2022'de görülmüştür.[12][13]

Yapıcı, 17 Mart 2014'te “örgüt kurmak ve yönetmek” ile “toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet” suçlamasıyla açılan davada yargılandı ve beraat etti. 2015'teki beraat kararından dört yıl sonra, “Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs" suçlamasıyla yeniden dava açıldı. Bu davanın Nisan 2022'deki son duruşmasında hakkında 18 yıl hapis cezası verildi ve tutuklandı.[14][15] 28 Eylül 2023 tarihinde Yargıtay 3. Ceza Dairesi hakkındaki mahkûmiyet kararını bozdu ve adli kontrol hükümleri uygulanarak tahliyesine karar verildi.[16]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Çiçek Kösedağı, Gökçe; Özçelik, Merve (26 Nisan 2020). "Mücella Yapıcı'nın yaşam öyküsü". 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b Doğançay, Eda (31 Mayıs 2022). "'Gezi Portreleri': Mücella Yapıcı'nın Hayat Hikayesi". SES Eşitlik, Adalet, Kadın Platformu. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  3. ^ "20 Haziran 09 - Söyleşi: "Neoliberalizmin Kent ve Mekana Etkisi"- Mimarlar Odası Ankara Şube". Politeknik - Halkın Mühendisleri Mimarları Şehir Plancıları. 19 Haziran 2009. 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  4. ^ Baş, Hanife (15 Ağustos 2003). "Depremzede kadınlardan hayata 'yeni bir adım'". Hurriyet.com.tr. 22 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  5. ^ Emektar, Güler (17 Haziran 2003). "Kadınlar Yeni Adımlar Atıyor". 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Kıraç, Zafer (22 Eylül 2020). "Yetiştirme yurtları... Çocuklar ne durumda?". Gazete Duvar. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  7. ^ "ÖDP'den aday portreleri". Hurriyet.com.tr. 11 Şubat 1999. 21 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  8. ^ "ÖDPden İstifalar". Bianet. 9 Şubat 2002. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Uzuncarsili Baysal, Cihan; Köksal, Gül (Ocak 2017). "Mücella Yapıcı:"1950'lerden Başlayarak İstanbul'un Kendisi Türkiye'nin En Büyük Mega Projesidir"". Mega Projeler ve İstanbul. Mimar.ist. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  10. ^ Doğançay, Eda (3 Haziran 2021). "Zaman Geçer, "Gezi" Kalır: Direnişin Simge Kadınları". SES Eşitlik, Adalet, Kadın Platformu. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  11. ^ "Mücella Yapıcı gözaltında yaşadıklarını anlattı: 'Polisler bana 'moruk' diyordu'". soL. 2 Mart 2014. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  12. ^ Özdilek, Zehra (10 Kasım 2021). "Gezi direnişinde Mücella Yapıcı ve kızına çıplak arama işkencesi yapan polislerin duruşması görüldü". Cumhuriyet.com.tr. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  13. ^ Azak, Letisya (8 Temmuz 2022). "Gezi tutuklusu Mücella Yapıcı'nın 'çıplak arama davası'nın duruşmasına katılmasına izin verilmedi". Tele1.com.tr. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  14. ^ "Mücella Yapıcı | Sessiz Kalma". www.sessizkalma.org. 1 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  15. ^ "72 yaşındaki mimar Mücella Yapıcı Gezi davasından tutuklandı: Hapse giderken Ajda Pekkan'ın şarkısını söyledi". Sondakika.com sitesi. 26 Nisan 2022. 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  16. ^ "Osman Kavala ve Can Atalay dahil 5 sanığın Gezi Parkı davasındaki cezaları onandı". BBC News Türkçe. 28 Eylül 2023. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mücella_Yapıcı&oldid=32623690" sayfasından alınmıştır