Muhammed Şah (Seyyid Hanedanı)
| Muhammed Şah | |
|---|---|
| Delhi Sultanı | |
 Muhammed Şah | |
| 30. Delhi Sultanı | |
| Hüküm süresi | 19 Şubat 1434 – 1445 |
| Önce gelen | Mübarek Şah |
| Sonra gelen | Alaeddin Alem Şah |
| Doğum | bilinmiyor |
| Ölüm | 1445 |
| Defin | Delhi, Hindistan |
| Eş(ler)i | Mahdûme Cihan[1][2] |
| Çocuk(lar)ı | Alaeddin Alem Şah Bibi Raji[3] |
| Hanedan | Seyyid Hanedanı |
| Dini | Islam |
Muhammed Şah (h. 1434-1445) Delhi Sultanlığı'nı yöneten Seyyid Hanedanı'nın üçüncü hükümdarıydı. Mübarek Şah'ın yeğeniydi. Amcasının ölümü ile tahta çıkmıştır.[4]. Muhammed Şah, saltanatını çoğunlukla av gezilerine çıkarak geçirdi.[5]
Saltanatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Mübarek Şah suikastını Miran Sadr ile beraber tezgahlayan Server-ül Mülk, yeni Sultanı destekleyerek suça karışmadığı izlenimini yaratmaya çalıştı. Muhammed Şah, 19 Şubat 1434 tarihinde Emir ve Meliklerin onayı ile tahta çıktı. Server-ül Mülk de sadakat gösterdi ve yeni Sultan'dan Han-ı Cihan unvanını aldı. Miran Şadr ise Mu'inul Mülk unvanını aldı. Mübarek Şah döneminde Server-ül Mülk'ün yardımcısı olan Kemal-ül Mülk, suikastın kim tarafından düzenlendiğini biliyordu. Ancak elinden bir şey gelmiyordu.
Muhammed Şah'ın tahta çıkışının ertesi günü Server-ül Mülk gözdağı vermek için, Mübarek Şah'ın yüksek rütbeli meliklerinden Melik Sura'yı idam ettirdi ve diğerlerini hapse attırdı. Bu kişilerin toprakları suikast ekibi arasında paylaştırıldı. Hala tımarlarını elinde tutan emir ve melikler, Server-ül-Mülk'ü devirmek için hazırlıklar yaptı.
12 Mayıs 1434'te Kemal-ül Mülk liderliğindeki bir ordu Delhi üzerine yürüdü. Muhammed Şah Server-ül Mülk'ü destekledi ve saldıranları reddetti. Ancak başından beri Mübarek Şah'ın intikamını almak için plan yapıyordu. Kuşatmanın üçüncü ayında Server-ül Mülk ihanete uğradığını anladı. 14 Ağustos 1434'te kendisi ve Miran Şadr'ın oğulları, sultanı öldürmek için saraya girdiler. Hazırlıklı olan Sultan böyle bir hamleyi bekliyordu ve gelenler öldürüldü. Kemal-ül Mülk'e haber verildi ve ordu şehire girdi. Suikasta karışan diğer isimler Mübarek'in mezarına götürüldü ve orada idam edildi. Kemal-ül Mülk, Vezir olarak atandı ve Kemal Han unvanı aldı.
İdareyi düzene sokan Sultan Muhammed, 1436 sonrasında ülkenin değişik yerlerinde meydana gelen olaylar ile uğraşmak zorunda kaldı. Kuzey batıda Multan civarı Lengahlar'la mücadele etti. Kuzeyde Khokarlar’ın lideri Casrat’ın isyanını bastırdı. Güneyde Gwalior Tomarı haraç ödemeyi bıraktı. Doğuda Jaunpur Sultanı İbrahim Şarki bazı yerleri işgal etti. 1437'de Muhammed Şah, kızı Bibi Raji'yi İbrahim Şarki'nin oğlu Mahmud Şah ile evlendirmek zorunda kaldı.[3][6]
Ülkede baş gösteren olayların sonlandırılması amacıyla bazı ulema ve emirler Malva Sultanı I. Mahmud Şah Halaci'yi yönetimi devralması için Delhi’ye davet ettiler.[7] Malva ordusu işgal için hareket ettiğinde, Sirhind bölgesinde bulunan Melik Behlül (Behlül Ludi) yardıma geldi. Zekası sayesinde Malva ordusuna karşı galip gelmeyi başardı. Muhammed Şah o kadar memnun oldu ki onu oğlu olarak kabul etti ve ona Han-ı Hanan (Hanlar hanı) unvanı verdi. Daha önce Sirhind'i yönetirken, 1441'de Dipalpur ve Lahor'un idaresi de Melik Behlül'e verildi. Behlül sonradan Sultana karşı ayaklanır ve topraklarını genişletir. Delhi'yi kuşatır ama alamaz.[8]
1445'te Sultan Muhammed Şah vefat eder. Oğlu ve hanedanın son sultanı Alaeddin Alem Şah tahta geçer.
Yeni Delhi Lodi Bahçeleri içindeki yapılar arasında Muhammed Şah'ın mezarı güzelliği ile dikkat çekmektedir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Sir Alexander Cunningham (1880). Report of Tours in the Gangetic Provinces from Badaon to Bihar, in 1875-76 and 1877-78 (İngilizce). Office of the Superintendent of Goverment Printing. s. 10. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2023.
There is an inscription over the doorway with the date of 866 A.H., which records the burial of Makhdûmah Jahân,the mother of the abdicated king Ala-uddin Alam.
- ^ Kortel, S. (2010). Delhi Türk Sultanlığı'nda Saray Hayatından Bazı Kesitler (1206 - 1414). İstanbul Üniversitesi. s. 28. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2023.
Hükümdarın hanımına "hudâvende-i cihân", "melike-i cihân" veya "mahdûme-i cihân" adı verilirdi. Eğer kendi oğlu tahtta bulunuyorsa hükümdar anneleri de bu adlarla anılırlardı.
- ^ a b A Comprehensive History of India: The Delhi Sultanat (A.D. 1206-1526), ed. by Mohammad Habib and Khaliq Ahmad Nizami (İngilizce). People's Publishing House. 1970. s. 719.
Ibrahim’s son, Mahmud Khan, married Sultan Muhammad Shah's daughter, Bibi Raji.
- ^ Jackson 2003, s. 322.
- ^ EB.
- ^ Iqtidar Alam Khan (2008). Historical Dictionary of Medieval India. s. 56.
IBRAHIM SHAH SHARQI (?–1440). He ...have besieged Delhi twice; on the second occasion (1437), he forced Sultan Muhammad Shah to marry his daughter to Ibrahim’s son, Muhammad Khan.
- ^ A Comprehensive History of India: The Delhi Sultanat (A.D. 1206-1526), ed. by Mohammad Habib and Khaliq Ahmad Nizami (İngilizce). People's Publishing House. 1970. ss. 659-662.
- ^ Vidya Dhar Mahajan (1973). History of India,from beginning to 1526. s. 221-222.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Mübarek Şah |
 Delhi Sultanı 1434-1445 |
Sonra gelen: Alaeddin Alem Şah |
- ^ Kortel, S. (2010). Delhi Türk Sultanlığı'nda Saray Hayatından Bazı Kesitler (1206 - 1414). İstanbul Üniversitesi. s. 28. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2023.
Hükümdarın hanımına "hudavende-i cihan", "melike-i cihan" veya "mahdume-i cihân" adı verilirdi. Eğer kendi oğlu tahtta bulunuyorsa hükümdar anneleri de bu adlarla anılırlardı.