Millî Piyango İdaresi
| Millî Piyango İdaresi | |
|---|---|
 | |
| Kuruluş | 5 Temmuz 1939) |
| Tür | Kamu kurumu |
| Merkez | Ankara, Türkiye |
| Genel Müdür | Ekrem Candan[1] |
| Resmî site | mpi.gov.tr |
Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü (MPİ), piyango düzenlemek suretiyle kanunlarla belirlenen faaliyetlere kaynak sağlamak üzere, 5/7/1939 tarihli ve 3670 sayılı Milli Piyango Teşkiline Dair Kanun ile kurulmuş olup, 4/4/1988 tarihli ve 320 sayılı Milli Piyango Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameyle piyango oyununun yanı sıra diğer şans oyunlarını düzenleme yetkisi de İdareye verilmek suretiyle Genel Müdürlük olarak teşkilatlandırılmış, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile teşkilât ve görevlerine dair usul ve esaslar yeniden düzenlenmiştir.
320 sayılı Milli Piyango Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 2 nci maddesi kapsamında; karşılığı nakit olmak üzere oynatılan piyango, hemen-kazan, sayısal loto, şans topu, on numara ve süper loto oyunları ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarına ilişkin lisans, 06.01.2017 tarihinden itibaren 49 yıl süreyle Türkiye Varlık Fonuna verilmiştir. 1/8/2020 tarihi itibarıyla lisans kapsamındaki şans oyunlarının TVF nam ve hesabına hizmet alımı yapılan yüklenici şirket (Sisal Şans İnteraktif Hizmetler ve Şans Oyunları Yatırımları Anonim Şirketi) aracılığıyla düzenlenmeye başlanılmasıyla birlikte lisans konusu faaliyetlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yürütülmesini izleme/denetleme yetkisi ve görevi MPİ'ye verilmiştir.
Bununla birlikte, MPİ tarafından ruhsat verilen başbayi ve buna bağlı alt bayiler aracılığıyla Mayıs/2021 ayından itibaren internet ortamı üzerinden karşılığı nakit olmayan piyangolara ilişkin biletlerin satışına başlanılmış ve 21/06/2021 tarihi itibarıyla de ilk çekilişleri gerçekleştirilmiştir. İlerleyen süreçte eşya piyangosu oyununun yanı sıra karşılığını (ikramiyesini) gayri nakdi değerlerin oluşturduğu dijital oyunların oynatılmasına da başlanılmıştır.
Benzer şekilde, 320 sayılı KHK'nin 41 inci maddesi ve ilgili yönetmelik hükümleri uyarınca MPİ tarafından karşılığı nakit olmayan piyango ve çekilişlerin tertibine izin verilmekte ve bunların izlenmesi, denetlenmesi suretiyle katılımcıların hak ve menfaatlerinin korunması amaçlanmaktadır.
Ayrıca, 14/3/2007 tarihli ve 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanuna istinaden yasadışı kumar ve bahis oyunları ile mücadele edilmesi amacıyla MPİ'ne ilave yetki ve görevler de verilmiştir.[2][3]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Cumhuriyetin ilanından sonra, karşılığı nakit olarak ödenmek üzere piyango tertip ve keşide etme hakkı 710 sayılı Kanunla, 9 Ocak 1926 tarihinden itibaren “Türk Tayyare Cemiyeti”ne verilmiştir. 24 Mayıs 1935 tarihinde bu Cemiyetin adı Türk Hava Kurumu’na çevrilmiştir.
“Tayyare Piyangosu” adı altında, Türk hava gücüne katkı sağlamak amacıyla 14 yıl süreyle anılan Kurum tarafından düzenlenen çekilişler, 05/07/1939 tarihinde Milli Piyango İdaresi (MPİ) kurulana kadar devam etmiştir.
2024 yılında 85'nci çalışma dönemine giren MPİ; 05/07/1939 tarihli ve 3670 sayılı “Milli Piyango Teşkiline Dair Kanun”la kurulmuş olup, “320 sayılı Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile ilave görev ve sorumluluklar verilmek suretiyle Genel Müdürlük olarak teşkilatlandırılmıştır.
Anılan KHK ile MPİ'ne; piyango oyununun yanı sıra, hemen kazan, sayısal oyunlar, her türlü eşya piyangosu, şans oyunları ve müşterek bahis veya benzeri oyunları tertip etme, karşılığı nakit olmayan her türlü eşya ve benzeri piyangoların tertiplenmesine izin verme, bunları izleme ve denetleme, bu hususlara ait esasları belirleme, talih oyunları ve işletmelerini denetleme, bu amaçla gerekli esasları belirleme gibi görevler de verilmiştir.
Öte yandan, 01/08/2003 tarihli ve 4971 sayılı Kanun ile 320 sayılı KHK'ya Ek 2'nci madde eklenerek şans oyunları lisansının üçüncü kişilere verilebilmesine imkan tanınmış, 24/07/2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanun ve 23/07/2010 tarihli ve 6009 sayılı Kanun ile söz konusu maddede lisans hakkının verilmesi ile ilgili olarak bir takım ek düzenlemeler yapılmıştır.
MPİ mevzuatında yapılan bu düzenlemelerle şans oyunlarının lisans verilmesi suretiyle özelleştirilmesi çalışmalarına başlanılmış ancak 2017 yılına kadar süreç tamamlanamamıştır. Bilahare, 320 sayılı KHK'nın Ek 2 nci (Ek: 1/8/2003-4971/23 md.; Değişik: 2/1/2017 - KHK - 680/82 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7072/80 md.) maddesinde yapılan değişiklikle; karşılığı nakit olmak üzere oynatılan piyango, hemen-kazan, sayısal loto, şans topu, on numara ve süper loto oyunları ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarına ilişkin lisansı, 06/01/2017 tarihinden itibaren 49 yıl süreyle Türkiye Varlık Fonuna (TVF) verilmiş olup, maddenin devamında ise, lisansın anılan Fon tarafından üçüncü kişilere devredilmesinden sonra, Milli Piyango İdaresinin lisansa konu şans oyunlarını düzenleyemeyeceği ve bu oyunlar için ayrı bir lisans veremeyeceği, lisans konusu faaliyetlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yürütülmesini izleyip denetleyeceği hüküm altına alınmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda yapılan değişikliklere uyum sağlanması amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında 02/07/2018 tarihli ve 703 sayılı KHK'nın 80 inci maddesi ile 320 sayılı KHK'nın adı “Milli Piyango Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” olarak değiştirilmiş, başta teşkilat yapısı olmak üzere birçok maddesi yürürlükten kaldırılmış, bilahare 15/07/2018 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle (Madde:283 ila 314); mevcut görevleri korunmak suretiyle Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğünün teşkilat yapısı yeniden düzenlenmiştir.
Bu kapsamda, 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 283 üncü maddesi ile MPİ'nin kuruluş amacı; kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle belirlenen faaliyetlere kaynak sağlamak, karşılığı nakit olmak üzere şans oyunları tertip etmek ve çekiliş düzenlemek, şans oyunlarına ilişkin lisans haklarının ayrı ayrı ya da tamamını belirlenen sürelerle vermek ve denetlemek, karşılığı nakit olmayan her türlü piyangonun tertip ve çekilişine izin vermek ve denetlemek olarak belirlenmiştir.
Lisans kapsamındaki şans oyunlarının düzenlenmesiyle ilgili bazı iş ve hizmetlerin özel hukuk sözleşmesiyle yaptırılması amacıyla TVF tarafından Haziran/2019 ayı içinde ihaleye çıkılmış, ihaleyi kazanan Sisal-Şans Ortak Girişiminin kurmuş olduğu Sisal Şans İnteraktif Hizmetler ve Şans Oyunları Yatırımları Anonim Şirketi (Yüklenici) ile 29/8/2019 tarihinde sözleşme imzalanmış ve 1/8/2020 tarihi itibarıyla lisans kapsamındaki şans oyunlarının yüklenici şirket aracılığıyla düzenlenmeye başlanılması üzerine MPİ tarafından lisans kapsamındaki piyango, hemen-kazan, sayısal loto, şans topu, on numara ve süper loto oyunlarının düzenlenmesine son verilmiştir. Bu bağlamda, MPİ'nin bu alandaki yetkisi lisans konusu faaliyetlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yürütülmesinin izlenmesi ve denetlenmesi ile sınırlı bulunmaktadır.
Öte yandan, hem kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle belirlenen faaliyetlere kaynak sağlamak hem de mevcut görevlerinin ifası için gerekli yatırım ve işletme giderlerini karşılamak amacıyla, MPİ tarafından ruhsat verilen başbayi ve buna bağlı alt bayiler aracılığıyla Mayıs/2021 ayından itibaren internet ortamı üzerinden karşılığı nakit olmayan piyangolara ilişkin biletlerin satışına başlanılmış ve 21/06/2021 tarihi itibarıyla de ilk çekilişleri gerçekleştirilmiştir. İlerleyen süreçte eşya piyangosu oyununun yanı sıra karşılığını (ikramiyesini) gayri nakdi değerlerin oluşturduğu dijital oyunların oynatılmasına da başlanılmıştır.
Hali hazırda, 320 sayılı KHK'nın 41 inci maddesi uyarınca MPİ tarafından karşılığı nakit olmayan piyango ve çekilişlerin tertibine izin verilmesi, bunların izlenmesi, denetlenmesi suretiyle katılımcıların hak ve menfaatlerinin korunmasına dair usul ve esasların düzenlenmesi amacıyla Milli Piyango İdaresi Karşılığı Nakit Olmayan Piyangolar ve Çekilişler Hakkında Yönetmelik yürürlüğe konulmuş olup, MPİ'ye yapılan karşılığı nakit olmayan piyango ve çekiliş başvuruları anılan Yönetmelik kapsamında değerlendirilmektedir.
Ayrıca, 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanuna istinaden yasadışı kumar ve bahis oyunları ile mücadele edilmesi amacıyla MPİ'ne ilave yetki ve görevler de verilmiştir. Yasadışı olarak oynatılan oyunlarla mücadele amacıyla MPİ tarafından 5651 sayılı Kanun uyarınca Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna yasadışı şans oyunu oynatan internet sitelerine erişimin engellenmesi için bildirimde bulunulmakta, yine aynı Kanuna göre birtakım internet siteleri için doğrudan erişimin engellenmesi kararı verilmekte, ayrıca yasadışı oyun oynayan kişi ve oyun oynatanların kimliklerinin tespiti ile yasadışı oyunlara yönelik yapılan para transferlerinin ayrıntılı olarak tespit edilmesi sonucunda şüpheliler hakkında Cumhuriyet Başsavcılıkları nezdinde suç duyurusunda bulunulmaktadır.[3][4][5]
İdare Gelirlerinin Dağıtımı
[değiştir | kaynağı değiştir]- MPİ tarafından sürekli olarak düzenlenen piyango çekilişlerinden sağlanan gelirler, başlangıçta Türk Hava Kuvvetleri'ne tahsis edilirken, kanunda yapılan çeşitli değişikliklerle Savunma Sanayii Destekleme Fonuna aktarılmaya başlanılmıştır.
- Daha sonraki tarihlerde çıkarılan özel kanunlar gereği, piyango gayrisafi hasılatının %10'u Tanıtma Fonu'na, aylık hasılatın %1'i Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü'ne, net kârın %5'i Olimpiyat Oyunları Hazırlık ve Düzenleme Kuruluna, %95'i de Savunma Sanayi Destekleme Fonuna aktarılmıştır. 01.04.2007 tarihinde yürürlüğe giren 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun'a göre MPİ; 3'er aylık dönemler itibarıyla oluşan kârını, çeşitli kurum ve kuruluşlara dağıtılmak üzere kamu payı olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı'na aktarmaktadır.
- Sanatsal faaliyetler ile engelli vatandaşlarımıza yönelik sosyal katkılara ilave olarak, MPİ tarafından 1990 yılından bu güne kadar 3 adet rehabilitasyon merkezi, 11 adet yurt, 42 adet okul, 5 adet spor tesisi ve 348 adet öğretmenler için apart konut yaptırılarak hizmete açılmış ve bunlar İdaremizce çağdaş eğitim ve konaklamanın gerektirdiği yüksek standartlara uygun olarak donatılmış bulunmaktadır. En son Bayburt Polis Meslek Eğitim Merkezi Çevre düzenlemesi ve Polis Eğitim Tesislerinin (Spor Kompleksi, Pentatlon Sahası ve Operasyon Eğitim Binası) inşaatına Ağustos/2020 ayına kadar devam edilmiş olup, bilahare bu yükümlülüğe ara verilmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir] | Türkiye'deki bir kuruluş ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
- ^ "Atama kararları Resmi Gazete'de: Birol Güven'e Bakanlıkta yeni görev". www.ntv.com.tr. 22 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2024.
- ^ "ATAMA KARARLARI" (PDF). Resmi Gazete. T.C. Cumhurbaşkanlığı Külliyesi06560 Beştepe / Ankara. 23 Şubat 2024. 22 Şubat 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2024.
- ^ a b "Mevzuat (Kanun, Yönetmelik, KHK)". KURUMSAL TANITIM/Mevzuat. Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü. 26 Ağustos 2024. 27 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2024.
- ^ Türkiye'de Piyango Tarihi ve Milli Piyango İdaresi (PDF). Türkiye'de Piyango Tarihi. Milli Piyango İdaresi Yayınları. 1 Ocak 1993. s. 1-432. 27 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ağustos 2024.
- ^ "Milli Piyango İdaresi 2023 Yılı Faaliyet Raporu" (PDF). Faaliyet Raporu. Milli Piyango İdaresi. 26 Ağustos 2024. 27 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ağustos 2024.