Meleki Hatun
Meleki Hatun (veya Meleki Kalfa), Kösem Sultan ve Turhan Hatice Sultan döneminde bir dönemler harem hazinedarlığı yapmış baş hizmetlidir. Meleki Hatun başlangıçta Kösem Sultan'ın hizmetinde bulunmuş ve onun en gözde cariyelerinden birisi oldu.[1] Kösem'in şehzadeleri ve Turhan Sultan'ın oğlu IV. Mehmet'in dadılığını da üstlendi.[2] Bu dönem içerisinde şehzadenin annesi Turhan Sultan ile yakınlaşmaya başladı. Kösem Sultan'ın IV. Mehmet'i öldürüp yerine II. Süleyman'ı geçirmek için Helvacıbaşı Üveys Paşa'dan istediği zehirli şerbet ile suikast planını öğrendikten sonra Turhan Sultan'a haber yolladı.[3][4] Suikast planının ifşa olması sebebiyle IV. Mehmet koruma altına alındı ve Kösem Sultan'ın idamı için fetva çıkartıldı. 2 Eylül 1651 tarihinde sarayda yapılan baskın neticesinde Kösem Sultan boğularak idam edildi.
Meleki bu tarihten itibaren Turhan Sultan'a yardım ettiği sayesinde onun en sadık ve en gözde cariyesi olarak hizmet vermeye devam etti. Daha sonra azat edildi ve Enderun'un eski bir üyesi olan Şaban Halife ile nikah kıydı.[1] Saray dışında yaşamasına rağmen saray ile bağlantısı kopmadı. Meleki ve kocası saraya dilekçe veren insanlar adına aracı olarak hizmet vermeye başladılar. Meleki kadınların dilekçeleriyle ilgilenirken, Şaban Ağa erkeklerin dilekçeleri ile ilgileniyordu. Çiftin saray ile bağlantılarını suistimal ederek nüfuz sahibi olması halk tarafından tepki topladı. 1656 tarihinde İstanbul'da başlayan Vaka-i Vakvakiye olarak bilinen ayaklanma sonucunda Meleki Hatun ve kocası öldürüldü.[5]
Popüler kültürdeki yeri[değiştir | kaynağı değiştir]
- 2010 yılında vizyona giren Mahpeyker: Kösem Sultan filminde Bulut Köpük tarafından canlandırıldı.
- 12 Kasım 2015'te Star TV'de başlayan Muhteşem Yüzyıl Kösem dizisinde Ahsen Eroğlu tarafından canlandırıldı.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Anne Walthall (2008). Servants of the Dynasty: Palace Women in World History (İngilizce). s. 90-91. 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024.
- ^ "TARİHÎ ROMANLARIMIZDA ÜÇ HASEKİ SULTAN(HURREM SULTAN, SAFİYE SULTAN, KÖSEM SULTAN)". ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ. 2006. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ Erhan Afyoncu, Ahmet Önal, Uğur Demir (2010). Osmanlı İmparatorluğu'nda askeri isyanlar ve darbeler. Yeditepe Yayınevi. s. 121.
- ^ Uyar, Demet Dimitra. "Kösem Sultanın öldürülmesi". 19 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ Lucienne Thys-Senocak (2017). Ottoman Women Builders The Architectural Patronage of Hadice Turhan Sultan (İngilizce). Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024.