Mazak
| Chelidonichthys lastoviza | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1] | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Chelidonichthys lastoviza (Bonnaterre, 1788) | |||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Mazak balığı (Chelidonichthys lastoviza), Chelidonichthys cinsine bağlı bir balık türüdür.[2][3]
Mazak balığı, kırlangıç balıklarıyla birlikte Triglidae familyasına ait olan bir balıktır. Bu balık genellikle Atlas Okyanusu'nun doğusunda ve Hint Okyanusu'nun batısında bulunur ve yiyecek olarak ticari öneme sahiptir.
Taksonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mazak balığı tarihte ilk olarak doğa bilimci Pierre Joseph Bonnaterre tarafından 1788 yılında Trigla lastoviza adıyla resmen tanımlanmış ve türün lokalitesi Hırvatistan'ın Split şehri olarak belirtilmiştir. 1934'te J.L.B. Smith Trigla cinsine ait yeni bir alt cins olan Trigloporus'u, o dönemde yeni tanımladığı Trigla africana türü için tanımladı. Bazı otoriteler bunu geçerli bir cins olarak kabul etse de genellikle Chelidonichthys'in bir alt cinsi olarak değerlendirilir.
Alt türler
[değiştir | kaynağı değiştir]Mazak balığının iki alt türü bulunur:
- Chelidonichthys lastoviza lastoviza, 1788'de Bonnaterre tarafından tanımlanan ve Atlas Okyanusu'nun doğusunda, Angola'nın güneyinde yaşayan,
- Chelidonichthys lastoviza africana, 1934'te Smith tarafından tanımlanan ve Afrika'nın güney kesimlerinde yaşayan.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Mazak balığının spesifik adı olan lastoviza, zoolog Morten Thrane Brünnich'in de Bonnaterre'in yayımladığı tanımlamada belirttiği gibi, Split şehrindeki yaygın adıdır.
Betimleme
[değiştir | kaynağı değiştir]Mazak balığı, birçok yokuş ve diken taşıyan büyük, üçgen şekilli, kemikli bir başa sahiptir ve derin bir oksipital çentiği vardır. İki ayrı sırt yüzgeci bulunur, birincisi 9 ila 11 diken arasında değişirken, ikinci sırt yüzgeci ve anüs yüzgeci her ikisi de 14 ile 17 yüzgeç ışını arasında değişir. Vücut, lateral çizgiden başlayarak, ciltteki net, eğik yokuşlarla kaplıdır. Göğüs kısmında pullar olabilir ya da olmayabilir, ancak karın kısmı pulludur. Lateral çizgideki pullar diğerlerinden daha büyük olup üzerlerinde küçük dikenler vardır. Üst vücudu kırmızı renkte olup, baş ve sırt kısmı koyu lekelerle işaretlenmiştir, alt vücudu ise daha soluk renklidir. Pektoral yüzgeçler gri-mavi renkte olup, büyük koyu mavi lekelerle işaretlenmiştir. Üç alt pektoral yüzgeç ışını diğer yüzgeç ışınlarından ayrılmıştır. Baş ve burun kısmında neredeyse dik bir profile sahiptir. Bu türün yayımlanan maksimum toplam boyu 40 cm (16 inç) olmakla birlikte, 15 cm (5.9 inç) daha yaygın bir uzunluktur.
Dağılım ve habitatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Mazak balığı, Atlas Okyanusu'nun doğusunda, güney Norveç ve İskoçya'dan başlayıp, Ümit Burnu'na ve Güney Afrika kıyılarına kadar uzanır ve güneyde Mozambik'e kadar olan güneybatı Hint Okyanusu'nda bulunur. Ayrıca Makaronezya Adaları ve Gine Körfezi'ndeki adalarda da görülür. Akdeniz'de mevcut olsa da Karadeniz'de bulunmamaktadır. Bu tür kayalık ve kumlu zeminlerde, demersal (dipte yaşayan) bir türdür ve sığ kıyı sularından 150 m'ye (490 ft) kadar derin sularda yaşar.
Biyoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Mazak balıkları yüzeye yakın olduklarında sürüler oluşturabilirler. Beslenmeleri küçük kabuklulardan oluşur. Avrupa popülasyonlarında üreme, yaz ortasında, Haziran'dan Ağustos'a kadar olan dönemde gerçekleşir.
Balıkçılık
[değiştir | kaynağı değiştir]Mazak balığı sıklıkla ağlarla yakalanır, ancak sadece en büyük olanları saklanır. Batı Akdeniz, Adriyatik ve Kıbrıs'taki balık pazarlarında düzenli olarak yer alır ve diğer bölgelerde nadiren görülür. Yakalanan balık taze ya da soğutulmuş şekilde satılır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ de Morais, L.; Smith-Vaniz, W.F.; Carpenter, K.E.; de Bruyne, G.; Palmeri, A.; Papakonstantinou, C.; Golani, D. (2015). "Chelidonichthys lastoviza". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2015: e.T198751A60815389. doi:10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T198751A60815389.en
17 Haziran 2022.
- ^ "GBIF". 1 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2024.
- ^ "PaleoBioDB". 22 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Mazak ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Mazak ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
