Mahmud Celâleddin Bey
Mahmud Celaleddin Bey (1857-1917), yayıncı, öykü ve eleştiri yazarı.
İkinci Meşrutiyet dönemi gazetelerinden Ceride'nin sahibi ve başyazarı idi.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
1857 yılında doğdu. İlk İstanbul şehreminilerinden Hüsam Efendizade Selahaddin Bey’in oğludur. Bir süre Galatasaray Lisesi'nde okuduktan sonra kısa bir süre Paris’te eğitim aldı.
Yurda döndükten sonra çıkardığı ilk dergi olan aylık Hazîne-i Evrâk’la kendisini tanıttı. Dergide Abdülhak Hamit, Ziya Paşa, Recaizâde Ekrem’in şiirleri yer almıştır.[1] Mürüvvet (1887) adlı kadınlara mahsus mecmuayı çıkardı. Jön Türk olarak faaliyet gösterdi, Nâmık Kemal’in yakın dostlarından biri oldu. Yazdığı yazılar ve çıkardığı dergiler sebebiyle II. Abdülhamid devrinde takibata uğradı, yazı yayımlaması yasaklandı ve sürgüne gönderildi.
İstanbul'da bulunduğu bir sırada Belgrad muhafızı Selim Paşa'nın torunu Neyyir Hanım ile tanışıp evlendi, iki oğlu oldu.[1] 1887'de doğan büyük oğluna Tanzimat'ın idealist siması İbrahim Şinâsî ile dönemin en önemli edebiyatçılarından olan Abdülhak Hamit Tarhan'ın isimlerinde yola çıkarak Abülhak Şinası adını verdi.[1] Dört yıl sonra doğan ikinci oğluna ise Selim Nüzhet adını verdi.
Sürgün olarak memuriyetle gönderildiği Beyrut'ta on üç yıl yaşadı.[2] Ardından, Halep ve Yanya’da maarif müdürlüğü görevlerinde bulundu. Memuriyeti sırasında eşinden ayrıldı.[2] Yanya Maarif Müdürü iken II. Meşrutiyet'in ilanı üzerine görevinden ayrıldı.
II. Meşrutiyet'ten sonra 1908-1909 yıllarında Ceride (adlı mecmuayı çıkardı. Mecmuanın sahibi ve başmuharriri idi. Dergide Rızâ Han Dânişi Recâizâde Ekrem, Sâmipaşazâde Sezâi, Nasûhi Bey, Abdurrahman Âdil, Hasan Bey (Basra valisi), Abdullah Bey (Aydın mebusu), Faik Rüşdü, Şair Eşref ve Sâmih Bey gibi devrin tanınmış yazarları toplandı.[3]
Mahmud Celaleddin Bey ayrıca, Abdülkadir Kâmî Bey’in on dokuz sayı yayımladığı haftalık Fen dergisinin (1911) yazı heyetinde de bulundu. Kadınlara mahsus İnsâniyet (1911) adlı dergiyi iki sayı çıkarabildi.
1917 yılında öldü.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Bilir, Nurhan (2013). "Ceride ve Bilgi Yurdu Işığı mecmualarının inceleme ve indeksi". Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 2 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Kahraman, Âlim (15 Haziran 2019). "Selim Nüzhet'in matbuat tarihi". Yeni Şafak. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2023.
- ^ "CERÎDE". TDV İslâm Ansiklopedisi. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2023.