MV Çankaya
 MV Çankaya, Rus Donanması'nda Lukull adıyla yat olarak hizmet verirken. | |
| Tarihçe | |
|---|---|
 Türkiye
| |
| Adı | MV Çankaya |
| Sahibi |
Mehmet Kaptanoğlu ve Kardeşler, İstanbul: MV Çankaya, 1937 ~ 1942 |
| İşletmeci | Mehmet Kaptanoğlu ve Kardeşler, İstanbul |
| Sipariş | Anderson J., Glasgow (SY Katrena adıyla) |
| İnşa eden | Ramage & Ferguson Ltd., Leith |
| Yard numarası | 60 |
| Bitirilişi | 7 Mayıs 1886 |
| Akıbet | İstanbul Boğazı'nın 3 mil açığında, İstanbul-Zonguldak-Varna seferi esnasında, Rus Ş-213 denizaltısı tarafından top ateşiyle batırıldı.[1] |
| Statü | Batık |
| Genel karakteristik | |
| Sınıf ve tipi | Kıyı yük gemisi |
| Tonaj | 268 GRT |
| Uzunluk | 54,9 m (180 ft) |
| Genişlik | 7,3 m (24 ft) |
| Su çekimi | 3,3 m (11 ft) |
| Kurulu güç | 700 HP |
| Rota planı |
Buharlı ve yelkenli gemi |
| Hız | 11 knot (20 km/sa; 13 mph) |
| Kapasite | 264 GRT[2] |
MV Çankaya; 264 groston kapasiteli, yelkenli ve motorlu, Türk bandıralı yük gemisi. 23 Şubat 1942'de, Sovyet denizaltısı Ş-213 tarafından, İstanbul Boğazı'nın 3 mil açığında top ateşiyle batırılmıştır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
1886 tarihinde, Britanyalı Ramage & Ferguson Ltd. şirketi tarafından, İskoçya'nın Leith limanında inşa edildi ve SY Katrena ismiyle J. Anderson'a ait bir Glasgow şirketinde hizmete başladı. 1890'da Rus İmparatorluk Deniz Kuvvetleri tarafından satın alındı. Kolchida adıyla 23 yıl boyunca uskuna, buharlı gemi ve yat sınıflarında hizmet verdikten sonra 1913'te emekliye ayrıldı.[2]
1914'te Lukull adıyla muhabere gemisi (avizo) olarak yeniden göreve başladı. 1918'de Alman İmparatorluk Deniz Kuvvetlerinde aynı isimle yat sınıfında görev yaptı. 1919'da Belarus Deniz Kuvvetlerinde aynı isimle nakliye gemisi olarak görev yaptı. 15 Ekim 1921 tarihinde İtalyan buharlı gemisi Adria ile Kız Kulesi yakınlarında çarpışarak battı.[2]
1923 yılında batık kurtarıldı ve yolcu-kargo gemisi olarak yeniden inşa edildi. Gemiyi aynı yıl İzmirli Uşakizade Muammer Bey satın aldı ve 1942'de batırılana kadar değiştirilmeyecek olan Çankaya ismiyle kullanmaya başladı. 1925'te İzmir Liman ve Körfez İşleri İnhisarı T.A.Ş. tarafından satın alındı. 1934'te İzmir Liman İşletmeleri Umum Müdürlüğü tarafından satın alındı. 1937'de motorlu kargo gemisine çevrildi ve İstanbul'daki Mehmet Kaptanoğlu ve Kardeşleri şirketine satıldı.[2]
Batırılışı[değiştir | kaynağı değiştir]
Çankaya, II. Dünya Savaşı sürmekteyken 23 Şubat 1942 akşamı, İstanbul-Zonguldak-Varna seferini yaparken, 30 ton tuğla ve 170 tonluk demir boru yüküyle birlikte, Sovyet denizaltısı Ş-213 tarafından, İstanbul Boğazı'nın 3 mil açığında top ateşiyle batırıldı. Atılan torpidonun hedefi vurmaması üzerine yüzeye çıkan denizaltı iki adet 45 mm topuyla 29 dakika boyunca 55 kez ateş etmiş ve geminin batmasına yol açmıştır.[1] Türkiye II. Dünya Savaşı'nda henüz tarafsız olmasına rağmen, Sovyet denizaltısı Nazi Almanyası'na stratejik malzeme akışını önlemek amacıyla Karadeniz'e giren tüm tarafsız ya da düşman gemilerini batırması yönündeki gizli talimatı yerine getiriyordu.[3] Geminin 10 kişilik mürettabatı saldırıdan kurtulmayı başarmıştır.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b İlgili araştırma makalesi 30 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) 6 Mayıs 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ a b c d "MV Cankaya (Çankaya)". Erişim tarihi: 7 Mart 2012.
- ^ D. Frantz, C. Collins, Death on the Black Sea: The Untold Story of the Struma and World War II's Holocaust at Sea, HarperCollins, 2003, s. 256. ISBN 0-06-621262-6.
- ^ 26 Şubat 1942 tarihli Vakit Gazetesi