Latince okunuş kuralları
Latince fonolojisi, Latince'de kullanılan ses sistemidir. Klasik Latince, geç Roma Cumhuriyeti'nden erken İmparatorluk'a kadar konuşulmuştur: Telaffuzuna ilişkin kanıtlar, Romalı dilbilgisi uzmanlarının yorumlarından, yaygın yazım hatalarından, diğer dillere yapılan transkripsiyonlardan ve Latin dillerindeki çeşitli seslerin sonuçlarından alınmıştır.[1]
Harf biçimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Klasik zamanlarda büyük harf ile küçük harf arasında modern benzeri bir ayrım yoktu. Yazıtlar genellikle büyük harfleri, büyük ölçüde modern büyük harflere karşılık gelen harf biçimlerinde kullanırdı ve el yazısı metinler genellikle modern küçük harflere karşılık gelen harf biçimlerini içeren el yazısı biçimindeydi.[2]
Latince'nin birçok dönemi vardır. Ancak Klasik Latince'nin alfabesi ve okunuşu aşağıdaki gibidir:
| Büyük Harf | Küçük Harf | Türkçe Karşılığı | Harfin Adı |
|---|---|---|---|
| A | a | a | a |
| B | b | b | be |
| C | c | c | ce (oku. ke) |
| D | d | d | de |
| E | e | e | e |
| F | f | f | ef |
| G | g | g | ge |
| H | h | h | ha |
| I | i | i, y | i |
| K | k | k | ka |
| L | l | l | el |
| M | m | m | em |
| N | n | n | en |
| O | o | o | o |
| P | p | p | pe |
| Q | q | k | qu (oku. ku) |
| R | r | r | er |
| S | s | s | es |
| T | t | t | te |
| U | u | u | u |
| V | v | v | u |
| X | x | ks | ix (oku. iks) |
| Y | y | ü | ypsilon
(oku. üpsilon) |
| Z | z | z | zeta |
| Latince | Türkçe | Örnek | Okunuşu |
|---|---|---|---|
| A | a | Ambula | Ambula |
| B | b | Bellum | Bellum |
| C | c | Cena | Kena |
| D | d | Digitus | Digitus |
| E | e | Errare | Errare |
| F | f | Femina | Femina |
| G | g | Gerere | Gerere |
| H | h | Habere | Habere |
| I | i | İllum, İus | İllum, Yus |
| K | k | Kalendarium | Kalendarium |
| L | l | Laetus | Laetus |
| M | m | Mensa | Mensa |
| N | n | Nostrum | Nostrum |
| O | o | Opus | Opus |
| P | p | Parare | Parare |
| Q | k | Quis | Kuis (Ku-is değil, Kwis gibi) |
| R | r | Rana | Rana |
| S | s | Serpens | Serpens |
| T | t | Temor | Temor |
| U | u | Unus | Unus |
| V | v | Vir | Vir |
| X | ks | Xenon | Ksenon |
| Y | ü | Hydra | Hüdra |
| Z | z | Zoster | Zoster |
Biyolojide organizmaların bilimsel adları Latincedir. Bu Latince kelimelerin özel okunuş kuralları vardır. (Aşağıdaki tablo Bilim Latincesi kelimelerinin, Avrupa dillerinin etkisiyle, genelde Türkçedeki okunuşlarıdır.)
| Latince | Türkçe | Örnek | Okunuşu |
|---|---|---|---|
| ae | e | Pinaceae | Pinase |
| eu, oe | ö | Amoeba | Amöba |
| ue | ü | Luehmanniana | Lühmaniyana |
| ei | ay | Leishmania | Layşmaniya |
| au | ou | Autotroph | Ototrof |
| ph | f | Phellodendron | Felodendron |
| sh | ş | Washingtonia | Vaşingtoniya |
| rh | r | Rhizochloris | Rizokloris |
| th | t | Conchophthiriidae | Konkoftiride |
| ch | k, ç | Chrysocapsidae | Kirisokapside |
| sch | ş | Schania | Şaniya |
| tsch | ç | Palatschia | Palaçiya |
| t | t, s | Brutia | Burusiya |
| y | i | Hydruridae | Hidruride |
| x | ks | Salix | Saliks |
| ca | ka | Carpinus | Karpinus |
| ce | ke | Cedrus | Kedrus |
| ci | si | Concinna | Konsina |
| j | y | Thuja | Tuya |
| gi | ci | Gillenii | Cileni |
| oo | u | Coolabah | Kulabah |
| i | y | Tilia | Tilya |
| sa | za | Formosa | Formoza |
| q | k | Quercus | Kürkus |
| w | v | Wandoo | Vandu |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "(PDF) Latin Pronunciation Demystified". ResearchGate (İngilizce). 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ Cruttenden, Alan (2021-03-16). Writing Systems and Phonetics (İngilizce). Routledge. ISBN 978-1-000-33404-3.