Lajos Martin
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Lajos Martin | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 30 Ağustos 1827 Buda, Macar Krallığı (şimdi Budapeşte, Macaristan) |
| Ölüm | 4 Mart 1897 (69 yaşında) Kaloşvar, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (şimdi Kaloşvar, Romanya) |
| Defin yeri | Hajongard Mezarlığı, (Kaloşvar) 46°45′52″N 23°35′35″E / 46.764522°K 23.593152°D |
| Mezun olduğu okul(lar) | Pest Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik Mühendislik |
| Çalıştığı kurumlar | Franz Joseph Üniversitesi |
Lajos Martin (d. 30 Ağustos 1827 - ö. 4 Mart 1897), ulaşım ve aerodinamik alanındaki çalışmalarıyla tanınan Macar matematikçi ve mühendistir.
Yaşamı ve çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir şarap üreticisinin yedinci oğluydu. Roma Katolik Ortaokulu'ndaki eğitimini tamamladıktan sonra, Pest Üniversitesi'nde eğitime başladı. 1848 Avrupa devrimleri çalışmalarını kesintiye uğrattı. İmparatorluk Ordusu'nda iken devrim girişimlerine aktif katılımı nedeniyle hapsedildi . Sonrasında 1854'te Viyana'daki Askeri Mühendislik Akademisi'nden mezun olarak çalışmalarını tamamladı.[1]
Ordudan ayrılıp 1861 yılına kadar özel olarak inşaat mühendisi olarak çalıştığı Buda'ya döndü. Bu arada 1859 yılına kadar Viyana Askeri Okulu'nda öğretmenlik yaptı. 1863'ten 1868'e kadar Selmecbánya ve Pressburg'daki orta okullarda öğretmenlik yaptı ve bu düzey için matematik üzerine bazı ders kitapları yazdı.[2]
1872'de Kolozsvár üniversitesine matematik profesörü olarak atandı. 1895-1896'da üniversitenin rektörü oldu ve açılış konuşmasında insan ve eşya taşımacılığında uçuşların öneminden bahsetti.[3]
Balistik alanındaki araştırmalarına orduda başlamış, hayatı boyunca bu alandaki teorik ve deneysel çalışmalarını takip etmiştir. Ayrıca hidrolikle ve en verimli pervane arayışıyla ilgilenmeye başladı. Son yıllarında aerodinamik üzerine çalıştı ve gelecekte havacılığın olacağı konusunda çok net bir fikri vardı.[4]
Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Merkez koşucunun döndürülen gövdenin gücü üzerindeki etkisi. 1861[5]
- "Mekanik vida yüzeyleri. Yatay çark teorisi". Budapeşte. 1875. 20 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2022.
- "Pervane yüzeyinin denklemlerini çözmek için değişim oranının uygulanması". Budapeşte. 1877. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2022.
- Kuş uçuşunun genel teorisi. Cluj, 1891
- Yüzen tekerleğin bir gösterimi. Transilvanya Müzeler Birliği'nin tıp ve doğa bilimleri bülteni, 1893
- Uçaktan. Macar Mühendisler ve Mimarlar Topluluğu Topluluğu. 1894
-
Lajos Martin'in Buda Kalesi'ndeki doğum yeri, Táncsics utca 27. -
Anıt plaketi: Budapeşte, bölge I, Táncsics utca 27. -
Martin Lajos'un Cluj'daki Házsongárd Mezarlığındaki mezartaşı
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bitay, Enikő; Máté, Márton (2013). "Martin Lajos a Feltaláló Mérnök és Lebegökerke" [Martin Lajos, yaratıcı mühendis ve onun uçan çarkı]. XVIII. International Scientific Conference of Young Engineers (Fiatal Műszakiak Tudományos Olésszaka XVIII.) (Macarca). Cluj: Transylvanian Museum Association: 77-82. ISSN 2067-6808.
- Hargittai, István; Hargittai, Magdolna (2015). Budapest Scientific: A Guidebook (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-871907-6. 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022.
- Szénássy, Barna; Bognár, János (1992). History of Mathematics in Hungary Until the 20th Century (İngilizce). Springer. ss. 338-339. ISBN 9783540554974. 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022.
- Szenkovits, Ferenc (2014). "Remarkable Hungarian mathematicians at the Cluj University" (PDF). Studia Universitatis Babes-Bolyai, Mathematica (İngilizce). 59 (4): 419-433. ISSN 2065-961X. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022.
- Lajos Asztalos (10 Ocak 2010), Cluj'daki havacılığın öncüsü Martin Lajos, Szabadság, 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Ağustos 2022
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Szenkovits, page 426.
- ^ Bitay & Máté, page 78.
- ^ O'Connor & Robertson, Mactutor History of Mathematics.
- ^ Hargittai &Hargittai, page 214.
- ^ Bödak Zsigmond. Magyar Feltalálók A Repülés Történetében (PDF) (Macarca). 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ağustos 2022.
