Kutup keşfi
_-_Nelson_and_the_Bear_-_BHC2907_-_Royal_Museums_Greenwich.jpg)
Kutup keşfi, Dünya'nın kutup bölgelerinin –Arktika ve Antarktika– özellikle Kuzey Kutbu'na ve Güney Kutbu'na ulaşma hedefiyle keşfedilmesi sürecidir. Bu, tarihsel olarak kaşiflerin bu bölgelerde genellikle yaya veya kızakla yaptıkları kutup keşif gezileri diye bilinen zorlu yolculuklarla gerçekleştirilmiştir. Son zamanlarda keşifler, teknoloji yardımıyla özellikle uydu görüntülerinden yararlanılarak gerçekleştirilmektedir.
M.Ö. 600'den M.Ö. 300'e kadar Yunan filozofları gezegenin Kuzey ve Güney kutup bölgelerine sahip Küresel bir Dünya olduğunu teorileştirdiler. MS 150'de Batlamyus, varsayımsal bir Terra Australis Incognita'dan bahseden Geographia'yı yayınladı. Ancak sert hava koşulları nedeniyle kutuplara yüzyıllarca ulaşılamadı. Sonunda onlara erişildiğindeyse başarıya ancak birkaç yıl arayla ulaşılabilmişti.
Coğrafi Kuzey Kutbu'na ilk ulaşan kişilerin kim olduğu konusunda ikisi de tartışmalı iki iddia vardır. Frederick Cook; Ahwelah ve Etukishook adlı iki İnuit eşliğinde 21 Nisan 1908'de kutuplara ulaştığını iddia etti, ancak bu iddia genel olarak şüphelidir. 6 Nisan 1909'da Robert Peary, çalışanı Matthew Henson ve dört İnuit Ootah, Seegloo, Egingway ve Ooqueah ile birlikte Kuzey Kutbu'na ulaşan kayıtlı tarihteki ilk kişi olduğunu ileri sürdü.[1][2][3]
Norveçli kâşif Roald Amundsen, buzlara bağlı bir gemiyle uzun bir yolculuk yaparak Kuzey Kutbu'na ulaşmayı planlamıştı. Fridtjof Nansen'in kutup araştırma gemisi Fram'ı kullanma hakkı elde etti ve kapsamlı bir bağış toplama faaliyetine girişti. Bu sefer için yapılan hazırlıklar, Cook ve Peary'nin her birinin Kuzey Kutbu'na ulaştıklarını iddia etmesiyle sekteye uğradı. Amundsen daha sonra planını değiştirdi ve coğrafi Güney Kutbu'nu keşfetmek için hazırlıklara başladı; halkın ve destekçilerinin kendisini ne ölçüde destekleyeceklerinden emin olmadığı için bu revize edilmiş hedefini gizli tuttu. Haziran 1910'da yola çıktığında, mürettebatını bile bir Arktik keşfe çıktıklarına inandırdı ve gerçek hedeflerinin Antarktika olduğunu, ancak Fram son limanları Madeira'dan ayrılırken açıkladı.
Amundsen ve dört kişiyle birlikte Amundsen'in Güney Kutbu seferi, Terra Nova seferinin bir parçası olan Robert Falcon Scott liderliğindeki bir İngiliz ekibinden beş hafta önce 14 Aralık'ta kutba ulaştı.[4] Amundsen ve ekibi güvenli bir şekilde üsse döndüler ve daha sonra Scott ve dört arkadaşının dönüş yolculuğu sırasında öldüğünü öğrendiler.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arctic Exploration – Chronology". Quark Expeditions. 2004. 11 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2006.
- ^ "Arctic, The". Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. Columbia University Press. 2004. 4 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2006.
- ^ "North Pole". The Canadian Encyclopedia. 2006. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2006.
- ^ Some sources give the date as 15 December. Since the western and eastern hemispheres are conjoined at the South Pole, both dates can be considered as correct, though Amundsen gives 14 December, both in his first telegraphed report on arrival in Hobart, and in his fuller account, The South Pole. Huntford, The Last Place on Earth (1985), p. 511.
