Kunu-ri Muharebesi sayfasının kaynağını görüntüle

{{Koordinat|39|43|13|N|126|3|47|E||name=Wawon|display=title}}
{{Savaş bilgi kutusu
|çatışma               = Kunu-ri Muharebesi
|parçası               = [[Kore Savaşı]]
|resim                 = 2ndIDKunuri.jpg
|başlık                = Kunu-ri Muharebesi'ndeki harekât yönleri
|tarih                 = 26 Kasım - 29 Kasım 1950
|yer                   = 
|bölge                 = Wawon, Kaech'ŏn, Kunu-ri, [[Kuzey Kore]]
|sebep                 = 
|sonuç                 = Taktiksel [[Çin]] zaferi. Stratejik [[Türkiye|Türk]] zaferi. [[Türk Tugayı]] başarılı bir şekilde geri çekildi.
|coğrafi_değişiklikler = 
|savaşan1              = {{bayraksimge|Birleşmiş Milletler}} [[Birleşmiş Milletler]]
* {{bayraksimge|Türkiye}} [[Türkiye]]
* {{bayraksimge|ABD}} [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]
|savaşan2              = {{bayraksimge|Çin Halk Cumhuriyeti}} [[Çin]]
|komutan1              = {{bayraksimge|Türkiye}} [[Tahsin Yazıcı]]<br/>{{bayraksimge|Türkiye}} Lütfi Bilgin{{Çatışmada ölüm}}<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.historynet.com/korean-war-1st-turkish-brigades-baptism-of-fire.htm | başlık = Korean War: 1st Turkish Brigade’s Baptism of Fire | yayıncı = History.net | erişimtarihi = 30 Nisan 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20080414210018/https://www.historynet.com/korean-war-1st-turkish-brigades-baptism-of-fire.htm | arşivtarihi = 14 Nisan 2008 | ölüurl = hayır }}</ref>
|komutan2              = {{bayraksimge|Çin Halk Cumhuriyeti}} [[Zhai Zhongyu]]
|güç1                  = {{bayraksimge|Türkiye}} [[Türk Tugayı]]<br />{{bayraksimge|ABD}} 2. Piyade Tümeni
|güç2                  = {{bayraksimge|Çin Halk Cumhuriyeti}} 114. Tümen
|kayıp1                = 218 ölü<br />455 yaralı<br />94 kayıp{{Adn|Genel Kurmay Başkanlığı şehitleri 218 (10’u subay, 7’si astsubay 1’i askeri memur, 1’i sivil memur), yaralıları 455, (15’i subay, 10’u astsubay), kayıpları 94,( 7’si subay, 2’si astsubay) olarak veriyor<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Erkilet |ad1=H. Emir | başlık=Kore Harbinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin Muharebeleri  |sayfa=138 |tarih=1975 |yayıncı=Genel Kurmay Harp Tarihi Başkanlığı |yer=Ankara}}</ref>}}<ref>{{Tr}} {{Web kaynağı | url = http://www.muharipgaziler.org.tr/files/kore1.doc | başlık = Kore Savaşı | yayıncı = Turkish War Veterans Association | erişimtarihi =  | arşivengelli = evet }}{{Ölü bağlantı|tarih=Mart 2020 }}</ref>'''<br /><sub>başka kaynaklarda</sub>'''<br />237 ölü<br />387 yaralı<br />201 kayıp<ref name="Erc">{{dergi kaynağı |ad1=Ercan |soyadı1=HAYTOĞLU |başlık=KORE SAVAŞI VE DENİZLİ KORE ŞEHİTLERİ İLE GAZİLERİ |dergi=Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Y |tarih=2002 |cilt=1 |sayı=11 |sayfalar=76-115|url=http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/Makaleler/1763801743_7-ercan%20hayto%C4%9Flu.pdf |erişimtarihi=27 Kasım 2021 |11= |arşivurl=https://web.archive.org/web/20211127093107/http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/Makaleler/1763801743_7-ercan%20hayto%C4%9Flu.pdf |arşivtarihi=27 Kasım 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=YAZICI |ad1=Tahsin |başlık=Kore Birinci Türk Tugayında Hatıralarım |sayfa=199 |tarih=1963 |yayıncı=Ülkü Basımevi |yer=İstanbul |url=https://www.koresavasiveizleri.com/dosya/Kore_hatiralarim_Tahsin_Yazici.pdf |erişimtarihi=27 Kasım 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210517212157/http://www.koresavasiveizleri.com/dosya/Kore_hatiralarim_Tahsin_Yazici.pdf |arşivtarihi=17 Mayıs 2021 |ölüurl=hayır }}</ref>
|kayıp2                = tahminen 3000'den fazla ölü ve yaralı<ref>https://ttu-ir.tdl.org/bitstream/handle/2346/60890/31295007673865.pdf?sequence=1 {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20211125201016/https://ttu-ir.tdl.org/bitstream/handle/2346/60890/31295007673865.pdf?sequence=1 |tarih=25 Kasım 2021 }}.</ref>
|notlar                = 
}}{{Kore Savaşı muharebeleri}}

'''Kunu-ri Muharebesi''' ([[Korece]]: 와원 전투, [[Hanja]]: 瓦院戰鬪, Wawon jeontu, Wawon chŏnt'u veya 군우리 전투, Hanja: 軍隅里戰鬪, gunu-ri jeontu, McCune-Reischauer: kunu-ri chŏnt'u), [[Kore Savaşı]]'nda [[Türk Tugayı]]'nın [[Çin Halk Kurtuluş Ordusu]] birliklerine karşı direndiği muharebedir.

== Arka plan ==

=== Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun İkinci Seferi ===
[[Dosya:Second Phase Campaign.jpg|küçükresim|sol|upright=0.91]]
[[Dosya:Battle of Ch'ongch'on River Map.jpg|küçükresim|sol|upright=0.91|Çin Halk Gönüllü Ordusu'nun İkinci Seferi (7 Kasım 1950 - 24 Aralık 1950) sırasında gerçekleştirilen [[Ch'ongch'on Nehri Muharebesi]]'ni gösteren harita.]]

{{Başlık genişlet}}

=== Güney Kore 2. Kolordusu'nun bozgunu ===
{{Başlık genişlet}}

== Muharebeler ==
=== Türk Tugayı'nın Tokchon'a doğru ileri hareketi ===
26 Kasım 1950 saat 18.00'de Teğmen Hasan komutasındaki 3. Bölük silah takımı ile takviye edilmiş Üsteğmen Kamil Doğan komutasındaki keşif takımı Tokchon'a doğru hareket etti. 5 dakika sonra tugay birlikleri de yola çıktılar. 27 Kasım 1950 saat 03.00'e kadar birlikler Choyang-myon'a vardılar.<ref>Tahsin Yazıcı, ''Kore Birinci Türk Tugayında Hatıralarım'', Ülkü Basımevi, 1963, s. 156.</ref>

27 Kasım 1950 saat 14.30 civarında ABD Kara Kuvvetleri 9. Ko&shy;lordusu'ndan Türk Tugayı komutanlığına Tokchon'a gitmemesi ve önceki gece kamyonlardan indiği yerin 10.000 yarda doğusunda kalarak yolu kapatması için emir geldi. Ayrıca Chongsang-ni'de bir alay büyüklüğünde Çin birliğinin göründüğü bildirildi. Ancak ne 9. Kolordunun amacı ne ABD 2. Piyade Tümeni'nin du&shy;rumu ne de Güney Kore 2. Kolordusu'nun bozgununa ait bilgi verildi.<ref>Yazıcı, ''a.g.e.'', s. 159.</ref>

=== Chong-myon'a geri çekiliş ===
{{Başlık genişlet}}

=== Wawon Muharebesi ===

27 Kasım gecesi Türk Tugayı'nın takviyeli keşif takımı, Wawon'un doğusundaki savunma pozisyonunu devraldı.<ref name=kimh251>{{harvnb|Chae|Chung|Yang|2001|p=251}}</ref> İlk olarak Çin Halk Gönüllü Ordusu 114. Tümeni'ne bağlı 342. Alay ile karşılaştı.<ref name=cmsa102>{{harvnb|中國人民解放軍軍事科學院|2000|p=102}}</ref> Daha sonra 342. Alay ile Türk Tugayı'nın ileri karakolu arasında 28 Kasım'ın tüm gün boyunca devam eden mücadelenin sonucu 400 Türk asker öldü ya da yaralandı.<ref name=kimh252>{{harvnb|Chae|Chung|Yang|2001|p=252}}</ref><ref name=appleman90>{{harvnb|Appleman|1989|p=90}}</ref> 28 akşam alacakaranlık saatinde Türk Tugayı daha sağlam savunma hattı tesis etmek  için batıya Sinnim-ni'ye doğru {{Dönüştürme|5|km|mi|abbr=on}} geri çekilmeyi denedi. Fakat Çin Halk Kurtuluş Ordusu 342. Alay, Türk Tugayı'nın gerisinden taarruz ederek  tamamen kuşattı.<ref name=kimh252/><ref name=cmsa104>{{harvnb|中國人民解放軍軍事科學院|2000|p=104}}</ref> Türk Tugayı keşif takımının karargâhı ile arasındaki irtibatı kesildi.<ref name=kimh252/>

=== Sinnim-ni Muharebesi ===

28 Kasım 1950 akşamı Türk Tugayı'nın 1. ve 2. Taburu Choyang-myon'dan çekilmeden önce Sinnim-ni'nin güneydoğu ve kuzeybatı sırtlarında savunma mevzii işgal etti.
 
29 Kasım 1950 tarihinde 2. Tabur Sinnim-ni'de Çin Halk Kurtuluş Ordusu ile savaştı ve yarı kuşatıldı. 1. Tabur 1. ve 3. Bölükleri gece Kaechon'a ulaşabilirdiler. Fakat Sinnim-ni'de savunma mevziinde kalan 2. Bölük Çin birlikleri tarafından ku&shy;şatıldı.

29 Kasım 1950 saat 10:00'da ABD Kara Kuvvetleri 2. Tümeni'ne bağlı 38. Piyade Alayı Komutanı'nın emrinde bir piyade taburu ve bir tank bölüğü Kaechon'a yardıma geldi.

=== Kunu-ri'ye geri çekiliş ===
[[Dosya:Rear Guard at Kunu-Ri.gif|küçükresim|upright=0.91|Kunu-ri'de savaşan ABD 2. Piyade Tümeni'nin 2. İstihkam Savaş Taburu'na bağlı askerler.]]
{{Başlık genişlet}}

=== Sunchon Boğazına taarruz ===
{{Başlık genişlet}}

Türk birliğinin direnişi sayesinde [[Birleşmiş Milletler]] Kuvvetleri'nin çevrilmesi ve cephenin çökmesini engellenmiştir. Yan ve gerilerini koruma görevi verilen Türk Tugayı, görevini yerine getirmiş ve müttefik kuvvetlere geri çekilmek için gereken 3 günü kazandırmış, kendisi de zayiat vermesine rağmen kuşatmayı yararak imhadan kurtulmuştur. Bu muharebede tugayın toplam zayiatı 767 subay, astsubay ve erdir. (218 ölü, 455 yaralı ve 94 kayıp)<ref name="derneksite">{{Web kaynağı |url=http://www.muharipgaziler.org.tr/ |başlık=Muharip Gaziler Derneği İnternet Sitesi |erişimtarihi=3 Kasım 2006 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20061004024446/http://muharipgaziler.org.tr/ |arşivtarihi=4 Ekim 2006 |ölüurl=hayır }}</ref>

==Sonuçlar==

Türk Tugayı'nın bu mücadeleleri esnasında kazandırdığı zaman, kuşatılmaktan kurtularak geri çekilmesini düzenli bir şekilde sağlanan 8.Ordu'ya yaradı ve Türk Tugayı daha sonra bu orduya katılmıştır. Türk Tugayı'nın Çin kuvvetleri karşısında gösterdiği direniş, Aralık başından itibaren tüm dünyada yankı uyandırmışır. Muharebe tarihe “Kunuri Muharebesi” ve tugayın muharebelerde gösterdiği başarı “Kunuri Zaferi” diye geçmiştir.<ref name="Erc"/><ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Toker |ad1=Metin |başlık=Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları 1944-1973 |tarih=1991 |yayıncı=Bilgi Yayınevi |yer=Ankara |sayfa=100}}</ref>

==Hakkındaki filmler==

* [[Ayla (film)|Ayla]]

== Notlar==

{{not listesi}}
==Kaynakça ==
{{kaynak-düz}}
{{kaynakça}}

== Bibliyografya ==
* Chae, Han Kook; Suk Kyun Chung & Yong Cho Yang, Yang, Hee Wan; Won Hyok Lim & Thomas Lee Sims et al., eds., ''The Korean War'', vol. Volume II, Lincoln, NE: University of Nebraska Press, 2001, ISBN 978-0-8032-7795-3
* 中国人民解放军军事科学院军事历史硏究部, 抗美援朝战争史, 第二卷, 北京: 军事科学出版社 (Çin Halk Kurtuluş Ordusu Askerî Bilim Akademisi Askerî Tarih Araştırma Bölümü, ''Amerika'ya Karşı Kore'ye Destek Savaşı Tarihi'', 2. Cilt, Askerî Bilim Yayınevi), 2000, ISBN 0-7864-1980-6

== Ayrıca bakınız ==
* [[Kore Savaşı'nda Türkiye]]

== Dış bağlantılar ==
* [http://www.history.army.mil/books/korea/maps/map10_full.jpg Kunu-ri Muharebesi haritası] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090417001718/http://www.history.army.mil/books/korea/maps/map10_full.jpg |tarih=17 Nisan 2009 }}
* [https://web.archive.org/web/20110628062801/http://www.korean-war.com/turkey.html Kore Savaşında Türkler] (İngilizce)
* [http://www.mod.gov.cn/hist/2009-07/20/content_4005994.htm 抗美援朝战争第二次战役 (Çin Halk Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı resmî web sitesinde "Amerikaya Karşı Koreye Destek Savaşı İkinci Seferi")] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100525050423/http://www.mod.gov.cn/hist/2009-07/20/content_4005994.htm |tarih=25 Mayıs 2010 }}

<!--
[[Kategori:Kuzey Kore'nin muharebeleri]]
[[Kategori:Güney Kore'nin muharebeleri]]--->

[[Kategori:Türkiye'nin muharebeleri]]
[[Kategori:Amerika Birleşik Devletleri'nin muharebeleri]]
[[Kategori:Çin Halk Kurtuluş Ordusu]]
[[Kategori:Kore Savaşı'nda muharebeler]]
[[Kategori:1950'lerde Türkiye]]
[[Kategori:Çin Halk Cumhuriyeti'nin muharebeleri]]