Kullanıcı:Oykukaban/Marie Jahoda
Marie Jahoda | |
|---|---|
 Jahoda, 1988'de Nicholas van Hoogstraten ve Henry Kelly ile birlikte After Dark adlı televizyon tartışma programında. | |
| Doğum | 26 Ocak 1907 Viyana, Avusturya |
| Ölüm | 28 Nisan 2001 Sussex, İngiltere |
| Milliyet | Avusturyalı-İngiliz |
| Mezun olduğu okul(lar) | Viyana Üniversitesi (PhD, 1933) |
| Meslek | Sosyal psikolog |
| Evlilik | Paul Lazarsfeld Austen Albu |
| Çocuk(lar) | Lotte Franziska Lazarsfeld |
Marie Jahoda (26 Ocak 1907 - 28 Nisan 2001) Avusturyalı -İngiliz bir sosyal psikologdur.
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Jahoda, Yahudi bir tüccar ailesinin çocuğu olarak Viyana'da doğdu. Onun dönemindeki diğer birçok psikolog gibi o da Engelbert Dollfuss iktidara geldikten sonra sosyalistlere karşı siyasi baskının yaygın olduğu Avusturya'da büyüdü. Ergenlik yıllarında "Kızıl Viyana'da" Avusturya Sosyal Demokrat Partisi' ne katıldı ve bu onun hayatı üzerinde büyük bir etki yarattı. Avrupa sosyalizminin önde gelen saygın isimlerinden biri olarak kabul edilen Jahoda, [1] 1928'de Viyana Pedagoji Akademisi'nden öğretmenlik diplomasını aldı ve 1933'te Viyana Üniversitesi'nden Psikoloji alanında felsefe doktorası aldı. Kocası Paul Lazarsfeld ve Hans Zeisel ile birlikte, işsizliğin küçük bir topluluk üzerindeki sosyal etkisine ilişkin artık klasikleşmiş olan "Die Arbeitslosen von Marienthal" (1932; İngilizce baskısı 1971 – Marienthal: the sociography of an unemployed community – ABD'de 2002'de Transaction Publishers tarafından karton kapaklı olarak yeniden basıldı) yazdı. Marienthal, 1920'lerde işsizliğin son derece yüksek olduğu bir sanayi bölgesiydi ve araştırma ekibi (genellikle yıkıcı olan) psikolojik sonuçları inceledi. Bunlar, finansal yoksunlukla ilgili bariz zorlukların ötesine geçti ve Jahoda, modern endüstriyel toplumlarda çalışmanın kişisel bir değer duygusu, daha geniş sosyal hedeflerle bağlantı ve gün ve haftalara göre bir zaman yapısı dahil olmak üzere önemli sosyal faydalar sağladığı sonucuna vardı.
Jahoda 1934 yılında, 1932 yılından beri Herta Herzog ile ilişki yaşadığı için Lazarsfeld'den boşandı. 1936'da, sosyalistler için yaptığı yeraltı çalışmaları nedeniyle Kurt Schuschnigg'in diktatör rejimi tarafından hapsedildi. 1937'de, bazı yabancıların Jahoda'nın serbest bırakılması adına yaptığı çağrılardan sonra, ülkeyi derhal terk etmesi şartıyla serbest bırakıldı. Avusturya vatandaşlığı iptal edildi. Jahoda İngiltere'ye gitti ve 2. Dünya Savaşı devam ederken orada kaldı. 1945'te [2] Amerika Birleşik Devletleri'ne geldi. Orada bulunduğu süre boyunca New York Üniversitesi'nde sosyal psikoloji profesörü olarak, Amerikan Yahudi Komitesi ve Columbia Üniversitesi'nde ise araştırmacı olarak çalıştı. Jahoda, Önyargı üzerine yapılan çalışmaların analizine önemli katkılarda bulundu ve 1950'de yayınlanan bu çalışmaların "Anti-Semitism and Emotional Disorder: a Psychological Interpretation" adlı üçüncü cildinin eş editörlüğünü yaptı. 1958 ile 1965 yılları arasında, günümüzde Brunel Üniversitesi olarak bilinen yerde dört yıllık psikoloji lisans programlarının oluşturulmasında katkıda bulundu. Ayrıca Jahoda , İnsan İlişkileri Araştırma Merkezi'ni kurdu ve 1965'te Sussex Üniversitesi tarafından Sosyal Psikoloji Profesörü olarak işe alındı. Daha sonra Sussex Üniversitesi'nde Bilim Politikası Araştırma Birimi'nde danışman ve ardından ziyaretçi profesör olarak görev yaptı. 1968 yılında Sosyal Bilimler Araştırma Konseyi'ne (İngiltere) üye oldu.
1958 yılında, İdeal Ruh Sağlığı teorisini geliştirdi. Jahoda, çalışmasında, esenlik duyguları için hayati önem taşıdığını söylediği beş kategori belirledi (1982, 87): zaman yapısı, sosyal temas, kolektif çaba veya amaç, sosyal kimlik veya statü ve düzenli faaliyet. İşsizlerin bu beş kategoriden de yoksun bırakıldığını ve bunun da işsizler arasında bildirilen akıl sağlığı bozukluklarının çoğundan sorumlu olduğunu ileri sürmüştür. 1980'li yıllarda, işsizlik seviyeleri tekrar yükseldiğinde, bu yaklaşım oldukça etkili oldu ve Marienthal çalışmaları yeniden ilgi gördü. Dahası Avrupa'da bu konu hakkında birçok sunum yaptı. Jahoda o zamanlar Bilim Politikası Araştırma Birimi'nde çalışıyordu, aynı zamanda da birimin yenilik ve gelecek araştırmaları konusundaki çalışmalarına önemli ölçüde katkıda bulunuyordu. Özellikle, 1978 yılında Christopher Freeman ve Marie Jahoda'nın ortak editörlüğünde hazırlanan "World Futures: the Great Debate" (Birleşik Krallık'ta Martin Robertson tarafından yayınlandı) bu durum açık bir şekilde görülmektedir. Jahoda, psikolojiye olan ilgisini, 1977 tarihli Freud and the Dilemmas of Psychology (Hogarth Press) çalışmasıyla sürdürmeye devam etmiştir ve 1990'larda Christopher Freeman, Keith Pavitt, Margaret Sharp ve William Walker (Thomson Learning, 1991) gibi isimlerle birlikte "Technology and the Future of Europe: Competition and the Global Environment'ın" ortak editörlüğünü yaptı. 1992 yılında Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'nin [3] Onursal Üyesi seçildi.
Jahoda 28 Nisan 2001'de İngiltere'nin Sussex kentinde 94 yaşında hayatını kaybetti.
Aile hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
1927 yılında Paul Felix Lazarsfeld ile evlendi ve bu evlilikten tek çocuğu olan Lotte Franziska Lazarsfeld dünyaya geldi (1930'da doğdu). Daha sonra ise Lotte, M.I.T.' de yönetim profesörü oldu. 1934 yılında, 1932 yılından beri Herta Herzog ile ilişki yaşayan Lazarsfeld' den boşandı. 1958 yılında Birleşik Krallık'a geri döndükten sonra İşçi Partisi politikacısı olan Austen Albu ile evlendi.
İdeal Ruh Sağlığı[değiştir | kaynağı değiştir]
1958'de Marie Jahoda, normal kabul edilen insanların çoğunda bulunan özelliklerin bir listesini yaptı. İdeal Ruh Sağlığı olarak bilinen bu liste, şunları içerir:
- Etkili bir benlik algısı
- Gerçekçi bir özsaygı ve kabulleniş
- Davranışın istemli kontrolü
- Dünyanın doğru bir şekilde algılanması
- İlişkileri sürdürmek ve şefkat göstermek
- Öz yönlendirme ve üretkenlik
Başlıca yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Yukarıda belirtilenlere ek olarak – Marienthal; Current concepts of positive mental health; World Futures, Technology and the Future of Europe, Freud and the Dilemmas of Psychology – başlıca yayınları arasında şunlar yer alır:
( Paul Lazarsfeld ve Hans Zeisel ile birlikte), Die Arbeitslosen von Marienthal (1932; İngilizce baskısı 1971 – Marienthal: the sociography of an unemployed community – karton kapaklı kitap, Routledge, Londra, 1971 ve 2002'de yeniden yayınlandı).
Research Methods in Social Relations by Claire Selltiz; Marie Jahoda; Morton Deutsch; Stuart W. Cook (1964)
Studies in the Scope and Method of The Authoritarian Personality: Continuities in Social Research by Richard Christie & Marie Jahoda (1954)
Research Methods in Social Relations – With Especial Reference to Prejudice, Marie Jahoda (1952)
Work, employment and unemployment: An overview of ideas and research results in the social science literature by Marie Jahoda (SPRU occasional paper series, University of Sussex, 1980)
Thinking About The Future – A Critique Of The Limits To Growth (ABD'de Models of Doom adıyla yayınlandı), by H S D Cole, Christopher Freeman, Marie Jahoda, and Keith Pavitt (Sussex University Press, 1973)
Ich habe die Welt nicht verändert by Marie Jahoda (2002, Julius Beltz GmbH)
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Marie Jahoda". Women in Psychology. Northern Illinois University. 6 September 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 August 2007.
- ^ Max Horkheimer Gesammelte schriften 17: Briefwechsel 1941–1948 (Fisher, 1988) pp.667–670
- ^ "Book of Members, 1780–2010: Chapter J" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Erişim tarihi: 22 July 2014.
Referanslar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Oxford Ulusal Biyografi Sözlüğü
[[Kategori:Sosyal psikologlar]] [[Kategori:20. yüzyıl psikologları]] [[Kategori:Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi üyeleri]] [[Kategori:Sussex Üniversitesi öğretim üyeleri]] [[Kategori:Britanyalı sosyologlar]] [[Kategori:Yahudi sosyalistler]] [[Kategori:Yahudi bilim insanları]] [[Kategori:Britanyalı psikologlar]] [[Kategori:Viyanalı bilim insanları]] [[Kategori:2001 yılında ölenler]] [[Kategori:1907 doğumlular]]