Kullanıcı:Mugyylck/deneme tahtası
Uluslararası İklim Anlaşmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Viyana Sözleşmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ozon tabakasının korunmasına dair 1990 yılında Birleşmiş Milletler İnsan ve Çevresi Konferansı Beyannamesi'nin ilgili hükümleri kapsamında belirli taraflarca imzalanmıştır.[1] Ozon tabakasındaki değişikliklerin neden olduğu olumsuz çevresel etkilere karşı insan sağlığını ve çevreyi korumaya amacıyla anlaşmaya varılmıştır.[2]
1.Sözleşmeye katılan taraflar tarafından aşağıda bahsedilen bilimsel konular kabul edilmiştir. 1.1. İnsan sağlığı, organizmalar, ekosistemler ve insanlığa faydalı maddeler için muhtemel öneme sahip ve Dünya yüzeyine ulaşıp biyolojik etkilere yol açan güneşin ultra-viyole (UV-B) ışıması miktarını artıran ve sıcaklık artışından kaynaklı ozon tabakasının bozunumu 1.2. Ozon tabakasının hava ve iklim şartları için muhtemel öneme sahip atmosferde var olan ısı yapısının değişimi [3]
2. Madde 3'te belirtildiği gibi sözleşmedeki taraflar aşağıda yer alan araştırmaların, sistematik gözlemlerin, gelecekteki araştırmalar için tavsiyelerin formüle edilmesinin yürütülmesinde işbirliği yapacaklardır. Bu araştırmalar: 2.1. Atmosferin fiziki ve kimyasal yapısındaki değişikliklere göre araştırmalar 2.2. Sağlık, biyolojik ve enerji açısından kayıplarının etkileri üzerine araştırmalar 2.3. İklime değişikliği üzerine araştırmalar[4]
- ^ Resmi Gazete. (1990). Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Viyana Sözleşmesi.
- ^ "OZON TABAKASININ KORUNMASINA DAİR VİYANA SÖZLEŞMESİ" (PDF). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Erişim tarihi: 05 Haziran 2021. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım) - ^ Resmi Gazete. (1990). Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Viyana Sözleşmesi.
- ^ Resmi Gazete. (1990). Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Viyana Sözleşmesi.
Paris Anlaşması
[değiştir | kaynağı değiştir]Kyoto Protokolü’nün 2020 yılında sona ermiştir. Fransa’nın Paris kentinde 2015 yılında 21. Taraflar Konferansı’nda (COP21) ile 2020 yılından sonra geçerli kılınan Paris Anlaşması kabul edilmiştir. Anlaşma, 5 Ekim 2016 itibariyle, küresel sera gazı emisyonlarının %55’ini oluşturan en az 55 tarafın anlaşmayı onaylaması koşulunun karşılanması sonucunda, 4 Kasım 2016 itibariyle yürürlüğe girmiştir. [1]
Türkiye'de ise Paris Anlaşması’nı, 2016 yılında New York’ta düzenlenen Yüksek Düzeyli İmza Töreni’nde 175 ülke temsilcisiyle birlikte imzalamış ancak taraf olmadığı için yürürlükte değildir.[2]
- ^ "Paris Anlaşması". Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021.
- ^ "Paris Anlaşması". Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021.
Montreal Protokolü
[değiştir | kaynağı değiştir]Kigali Değişikliği
Protokol Kigali değişikliğine kadar 4 kere değişiklik geçirmiş ve bu değişikliklerin hepsini ülkemiz ve taraf 196 ülke kabul etmiştir. Tüm dünyada OTİM’lerin sonlandırılması ile bu gazların alternatifleri olarak çok yaygın olarak kullanılan Florlu Sera Gazları, yüksek sera gazı etkileri nedeniyle 2016 yılında kabul edilen Kigali Değişikliği ile Montreal Protokolü kontrol altına alınan maddeler ekine alınmıştır. Bu şekilde Küresel ısınma potansiyelleri çok yüksek olan bu gazların azaltımı; dolayısıyla da iklim değişikliği ile mücadele yönünde önemli bir adım atılmıştır.
Kigali Değişikliği, florlu sera gazları arasında yüksek küresel ısınma potansiyeline sahip 18 adet Hidroflorokarbon (HFC) sınıfı gazın üretim ve tüketimlerinin aşamalı olarak azaltılması üzerine tasarlanmıştır. Protokole taraf ülkeler 4 gruba bölünmüş ve her bir grup için farklı azaltım takvimleri düzenlenmiştir. Ülkemiz gelişmekte olan ülkeler 1. Grup içinde yer almaktadır. Bu kapsamda 2024 yılındaki tüketim seviyemiz baz yılı olarak alınmakta ve 2024 itibariyle HFC üretim ve tüketimimizde azaltım yapmaya başlamamız beklenmektedir. Değişiklik yükümlülüklerimiz arasında %10 luk ilk azaltımın 2029’a kadar gerçekleşmesi yer almaktadır.
Ağırlıklı olarak iklimlendirme ve soğutma sektöründe kullanılan bu gazların ekonomik ve erişilebilir, düşük küresel ısınma potansiyelli ve hatta doğal alternatifleri tüm dünya’da yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Florlu sera gazı emisyonları, iklimlendirme ve soğutma sistemleri kullanımındaki artışa bağlı olarak tüm dünyada ama özellikle gelişen ekonomilerde hızla artmaktadır. Kigali Değişikliği yükümlülükleri, Paris Anlaşması 1,5 derece hedefi içinde kalınabilmesine büyük bir katkı sağlayacaktır. Birleşmiş Milletler Çevre Programı verilerine göre, florlu sera gazı üretim ve tüketiminin öngörülen takvimde azaltılması yüzyılın sonuna kadar 0,5 derecelik sıcaklık artışının önüne geçilmesini sağlayacaktır.[1]
Küresel İklim Politikaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Küresel İklim Rejimi Kompleksi
- G20[2]: G20, son on yılda küresel iklim politikasında çalışmalar yürüten bir platformdur. Küresel gayri safi hasıla ile küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık %80’ini kapsayan G20 ülkeleri, gerek sera gazlarının azaltımı ve uyum önlemleri alma kapasiteleri gerekse iklim finansmanı sağlama kapasiteleri dolayısıyla iklim değişikliğine karşı eylem kararlılığının yükseltilmesinde önemli bir potansiyeli temsil eden taraflardan oluşmaktadır.[3]
- Montreal Protokolü Kigali Değişikliği: 2020 yılında Paris Anlaşması’ndan sonra en önemli uluslararası iklim değişikliği önlemi ozon rejimi olarak Montreal Protokolü bilinmektedir. "Ozon Tabakasını İncelten Gazlara İlişkin Montreal Protokolü" Ekim 2016’da iklim değişikliğine yol açan hidroflorokarbonların (HFC) üretim ve tüketiminin bir takvim çerçevesinde sonlandırılmasını düzenleyen Kigali Değişikliği’ni kabul etmiştir. Ozon tabakasını incelten maddelere alternatif olarak kullanılan HFC’ler çok güçlü sera gazlarıdır. Sera gazı olan HFC’ler ozon tabakasını incelten maddeler olmadıklarından Montreal Protokolü tarafından kontrol altına alınmamışlar, aksine alternatif olarak kullanımları yaygınlaşmıştır.[4]
- ^ "Kigali Değişikliği (2016): Yirmi Sekizinci Taraflar Toplantısı'nda Üzerinde Mutabakata Varılan Montreal Protokolü'ne Yönelik Değişiklik" (PDF). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. 10-15 Ekim 2016. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 95. harf sırasında bulunan
|başlık=parametresi line feed character içeriyor (yardım) - ^ "G20". Erişim tarihi: 5 Haziran 2021.
- ^ "Küresel İklim Politikaları" (PDF). Doç. Dr. Semra Cerit Mazlum. 2019. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021.
- ^ "İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 2. Küresel İklim Politikaları" (PDF). Doç. Dr. Semra Cerit Mazlum. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Merkezi Finans ve İhale Birimi & WeGlobal. 2019. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021.