Kullanıcı:081911tajfel/deneme tahtası
Harry Stack Sullivan[değiştir | kaynağı değiştir]
Herbert ‘’Harry’’ Stack Sullivan 21 Şubat 1892 New York, Norwich doğumlu Neo-Freudyen psikiyatrist ve psikoanalisttir. [1] Çalışmalarının merkezine kişiler arası ilişkileri koyan Sullivan insanların başkalarıyla iletişime geçme biçiminin psikolojik hastalıkların anlaşılmasında önemli işaretler verdiğini ve psikolojik hastalıkların kişiler arası etkileşimlerden kaynaklanabileceğini öne sürmüştür.[2]
Erken Yaşam[değiştir | kaynağı değiştir]
İrlandalı, Katolik bir çiftin hayatta kalan tek çocuğu olan Sullivan katı muhafazakar bir çevrede yetişmiştir. Bu yüzden sosyal izolasyona maruz kalmıştır. Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde yaşadığı zorluklar ve travmaların etkisiyle kuramlarını oluşturmuş olması muhtemeldir. Smyrna Union Okuluna gitti. 1909’da Cornell Üniversitesine Fizik öğrenimi için girdi. İlk yılında bütün derslerden kaldı ve okuldan atıldı. I. Dünya Savaşı sırasında askeriyede doktorluk yaptı. 1917’de Chicago Tıp ve Cerrahlık Kolejinden mezun oldu.
Kuramsal Görüşleri ve Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Karen Horney, Erik Erikson, Erich Fromm gibi isimlerle de çalışan Sullivan, kendi psikanaliz deneyimlerinden yola çıkarak kendi kuramını ortaya koymuştur. Kuramını en etkili kılan özelliklerden birisi de şizofreni tedavisinde kullandığı yöntemlerden faydalanmasıdır.[3] Mekanizmaların kişiler arası ilişkilerdeki neden ve sonuçlarına önem vermiştir. İnsanları anlamak için onların çeşitli kişiler arası durumlarda nasıl davrandığını gözlemlememiz gerektiğini düşünür.[4] Sullivan’ın sistemine göre ‘’kendi’’ kavramı yalnızca diğer insanlarla olan ilişkilerde anlam bulmaktadır.
1923-1930 yılları arasında Sheppard ve Enoch Pratt Hastanesinde şizofreni üzerine çalışmalar yapan Sullivan, Freudyen kuram ile topumsal odaklı görüşleri sentezlemiştir. Kişileştirmeler kavramı ve kişisel gelişim aşamaları konularında farklı bir bakış açısı sunmuştur. Harry S. Sullivan, kaygının değer verdiğimiz kişilerle yaşadığımız ilişkilerden kaynaklanabileceğini öne sürmüştür. Zayıf toplumsal ilişkilerin güvensizlik duygusuna ve kaygıya neden olması buna bir örnektir.[5] Vaktinin çoğunu Sheppard'da hastane görevlilerini eğitmeye ayıran Sullivan'ın psikiyatri eğitimine büyük emeği geçmiştir. [6]
Sullivan’a göre kendimizle ilgili imgelerimiz iyi-ben kişileştirmesi,kötü-ben kişileştirmesive ben-değil olarak üç ana sınıfta ele alınabilir
İyi-ben kişileştirmesi, geçmişte ödüllendirilmiş olan ve hakkında iyi hissettiğimiz yönlerimizden oluşmaktadır. Bunlar kaygı duygusu yaşamadığımız ya da güvenlik duygusuyla bağdaştırdığımız davranışlarımızdır.
Kötü-ben kişileştirmesi, geçmişte ödüllendirilmemiş olan ve düşünmek istemediğimiz deneyimlerimizi içermektedir. Bu davranışlarımız kaygıyla bağdaşır.
İyi-ben kişileştirmesi ise kötü-ben kişileştirmesi büyük oranda bilinç düzeyinde bulunmaktadır.
Ben-değil, bilinçaltında sakladığımız ve tehlikeli bulduğumuz için kendilik sistemimizden çözüştürdüğümüz yönlerimizi yansıtır. İnsanlar bu kişileştirmelerini şizofren olduklarında ya da uyurken deneyimler ve fark ederler. Çözüştürme,kabul edilemeyen düşüncelerin bilinç düzeyine ulaşamaması adına sürekli enerji harcamayı gerektirir
Sullivan kişiliği bir enerji olarak ele almıştır. Ona göre insanda gerilimin olmadığı durum mutlak öfori durumdur. Mutlak gerilim durumunda ise kişinin yaşadığı dehşet duygusu vardır. Sullivan’a göre enerji gerilim halinde veya enerji dönüşümleri halinde bulunur. Enerji dönüşümü, gerilimleri doğrudan gözlenebilen davranışlara ya da örtük davranışlara dönüştürür.
Sullivan’a göre iki tür gerilim vardır:
1- İhtiyaçlar: kişi-çevre arasındaki dengesizliğin yol açtığı gerilimlerdir.
2- Kaygı: kaygı, sağlıklı ilişkilerin gelişmesini engeller. Çevredeki olumsuz uyarıcılardan veya çocuğun annesiyle ilişkisinden kaynaklanabilir.
Davranış modellerini dinamik kavramıyla ifade eden Sullivan’a göre insan yaşantıları, gerilimler ve onların azaltılması için gerçekleştirilen enerji dönüşümlerinden oluşur.[7] Enerji dönüşümleri üç farklı şekilde ortaya çıkar:
1- Prototoksik yaşantı: Zihinde geçici olarak ortaya çıkan imgeler ve duygulardır.
2- Parataksik yaşantı: Mantık dışıdır, ilişkisiz olayların ilişkisi var gibi birleştirilmesidir.
3- Sintaksik yaşantı: 1.5 yaş sonrası ortaya çıkar ve yaşantı, dilin kullanılmasıyla başkalarına aktarılabilir.
Erken çocukluk deneyimlerinin önemini fark eden Sullivan anne-çocuk ilişkisiyle özellikle ilgilenmiştir. Kişilik gelişiminde 7 önemli evre belirlemiştir. Bu evreleri bebeklik, çocukluk, gençlik, ön ergenlik, erken ergenlik, geç ergenlik ve yetişkinlik olarak isimlendirmiştir. Sullivan’a göre gelişim evreleri toplumsal durumla göre belirlenir ve kültürden kültüre bu evreler farklılaşabilir. Ergenlik dönemine çok önem veren Sullivan bu evreyi üçe ayırmıştır. Yetişkinlikte tatmin edici ilişkiler kurmak ergenlikteki bu evrelerin ne kadar sağlıklı geçirildiğine bağlıdır.
1936 yılında Washington Psikiyatri Okulunun açılmasına öncülük eden psikiyatristlerden biri oldu. Aynı zamanda dünyada önde gelen psikanalitik enstitülerinden biri olan William Alanson White Enstitüsünün[8] kurucularından biridir. II. Dünya Savaşından sonra savaş sonrası gerginliğin ve huzursuzluğun azaltılması için UNESCO'da görev aldı. 1949 yılında bir toplantı için gittiği Paris'te felç geçirerek öldü.
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Personal Psychopathology (1933/1973)
- Conceptions of Modern Psychiatry (1947/1966)
- The Interpersonal Theory of Psychiatry (1953)
- The Psychiatric Interview (1954)
- Schizophrenia as a Human Process (1962)
Referanslar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Perry, Helen Swick (1982). Psychiatrist of America, the life of Harry Stack Sullivan. Cambridge, Mass.: Belknap Press. ISBN 0-674-72076-8. OCLC 7795858.
- ^ [Harry Stack Sullivan. (1974). Dictionary of American Biography. Retrieved from http://www.gale.cengage.com/InContext/bio.htm "Harry Sullivan"]
|url=değerini kontrol edin (yardım). - ^ YIP, Kam‐shing (2002). Clinical Social Work Journal. 30 (3): 245–263. doi:10.1023/a:1016093314798. ISSN 0091-1674 http://dx.doi.org/10.1023/a:1016093314798. Eksik ya da boş
|başlık=(yardım) - ^ Evans III, F.B. (1996). Harry Stack Sullivan: Interpersonal Theory and Psychotherapy (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203978160.
|başlık=dış bağlantı (yardım) - ^ M., Burger, Jerry (2008). Personality : Jerry M. Burger. Wadsworth Pub Co. ISBN 978-0-495-09786-0. OCLC 225584606.
- ^ Chapman, Arthur (2000-02). Sullivan, Harry Stack (1892-1949), psychiatrist and social scientist. American National Biography Online. Oxford University Press. Tarih değerini gözden geçirin:
|tarih=(yardım) - ^ Cortina, Mauricio (2020-01-02). "Harry Stack Sullivan and Interpersonal Theory: A Flawed Genius". Psychiatry. 83 (1): 103–109. doi:10.1080/00332747.2020.1717318. ISSN 0033-2747.
- ^ "Welcome to the William Alanson White Institute". www.wawhite.org. Erişim tarihi: 2022-05-29.