Kullanıcı:İltebergklp/deneme tahtası
Kadi'l-kudat[değiştir | kaynağı değiştir]
Kadi'l-kudat(Arapça:قاضي القضاة),kelime anlamı “kadılar kadısı” anlamına gelir; IX. yüzyılın sonlarına kadar umumiyetle başşehrin kadısına verilen bir şeref unvanı iken sonraki dönemlerde devletin ülke ya da bölgedeki yargı teşkilâtının üst yöneticisi konumuna yükseldi; ülkenin çeşitli bölgelerinde ve şehirlerinde görev yapan bütün kadılar onun vekili olarak tayin edilir oldu. Kendisine halifenin temsilcisi olması dolayısıyla “kādı’l-halîfe”, makamının başşehirde bulunması sebebiyle başşehirlere veya bir bölgeye münasebetliyle Bağdat kadısı, Rey kadısı, Mısır kadısı ... denirdi. Ayrıca “kādı’l-memâlik, kādı’l-âfâk, el-kādı’l-kebîr” gibi tabirler de kullanılmaktaydı. İlk defa Abbâsîler tarafından Bağdat’ta kurulan kadi'l-kudatlık müessesesi, daha sonra birçok İslâm devletinde aynı adla anılır olmakla birlikte Endülüs Emevî Devleti'nde kadi'l-kudat unvanından daha önce kullanılmaya başlanan ve zamanla Mağrib ve Endülüs’te kurulan bütün İslâm devletlerinde görülen “kādılcemâa” başşehir kadılığı makamına getirilen kişinin unvanı olmuştur. Mâverdî’nin 429’da (1038) akda’l-kudât olarak atanmasından itibaren rütbe bakımından kadi'l-kudattan sonra gelen ve ona naiplik eden akda’l-kudât unvanlı yüksek hâkimler görev almışlardır. Bu uygulama Memlükler döneminde de sürmüştür.[1]