Kotelia

Kotelia (Gürcüce: კოთელია; okunuşu: "k'otelia"), Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahalkalaki Belediyesi'nde köy ve aynı adlı temi'nin merkezidir. Ahalkalaki Ovası'nda, Bakuriani-Ahalkalaki yolu kıyısında, deniz seviyesinden 1.680 metre yükseklikte yer alır. Ahalkalaki kasabasına 15 km uzaklıktadır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kotelia'da 14-16. yüzyıldan kalma bir kilisenin varlığı ve köyün 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde yer alması, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Osmanlılar Kotelia'yı 16. yüzyılın son çeyreğinde Gürcü atabeglerin yönetimindeki Samtshe-Saatabago'dan (1268-1625) ele geçirdi. Osmanlı idaresinin Kotelya (كوتلیە) olarak kaydettiği köy, 1595 tarihli tahrir defterinde Hertvis livasına bağlı Meşe-Cavahet nahiyesinde yer alıyordu. Köyde ispenç vergisi vermekle yükümlü 3 hane vardı ve hane resileri Vardzel, Batata ve Zakara adları taşıyordu. Bu kayıttan köyün küçük bir Hristiyan Gürcü köyü olduğu anlaşılmaktadır. Bir kilisesi bulunan Kotelia'nın nüfusunun bu kadar az olması, Müslümanların eline geçen köyden Hristiyan nüfusun göç etmesiyle açıklanabilir. Kotelia'da buğday, arpa, çavdar ve keten tarımı yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.^[1]

Yaklaşık 250 yıl Osmanlı egemenliğinde kalan Kotelia, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Çarlık Rusyası'nın eline geçti. Bu dönemde Gürcistan bu imparatorluğunu bir parçasıydı ve köy bu şekilde yeniden Gürcistan'a katılmış oldu.

Kotelia'daki tek nefli köy kilisesi, Orta Çağ'da, 14-16. yüzyılda inşa edilmiştir. Çan kulesi çatının batı kısmındaki bulunmaktadır. Kotelia Kilisesi'nin duvarları kızılımsı kesme taştandır. Kuzey ve güney duvarlarında kabartma haçlar yer alır. Güney cephesinde yer alan gri taşlar üzerinde, Gürcü alfabesinin Mhedruli tarzı Gürcüce yazı bulunmaktadır. Bu yazısa kilisenin banisinin adı geçmektedir.^[2]